آفت‌کش‌هایی که فقط آفت نمی‌کشند
سرپرست برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی گفت: آمار دقیقی درباره سموم تقلبی موجود در بازار وجود ندارد. اما ممکن است سمومی که تاریخ انقضا آنها گذشته از چرخه مصرف حذف نشوند.دو سالی است که کشور با پدیده برگشت محصولات کشاورزی صادر شده مواجه است.
برگشت فلفل دلمه، کیوی، برنج، هندوانه، کلم و… از سوی کشورهای همسایه به دلیل درصد بالای سموم در این محصولات بوده و کارشناس حوزه سموم و کود عنوان می کنند گاهی کشاورز ۳۰۰ کیلو گرم کود استفاده می کند که فقط ۲۰ کیلو گرم آن جذب و باقی در خاک رسوب می شود. در حوزه سموم هم با همین موضوع رو به رو هستیم و برخی آفت کش های استفاده شده برای گیاهان از بین نرفته و در محصولات باقی می مانند. این مسئله موجب برگشت محصولات کشاورزی می شود. در این باره هر یک از مسئولان و مدیران کشوری ادعایی دارند؛ رئیس سازمان استاندارد عنوان می کند، برای استاندارد در هر حوزه ای از کالا تا خدمات قانون وجود دارد. استانداردهای هر کشوری، تابع نظامات خاصی است.
گفته می شود برگشت محصولات کشاورزی صادراتی به این دلیل بوده که استاندارد این کشورها با مؤلفه های استانداردی ایران متفاوت است. بنابراین تولیدکنندگان باید پیش از صادرات مذاکره کنند و با دریافت نظرات کشورهای دریافت کننده، محصولات تولید و صادر کنند. اما اینکه چرا این محصولات برگشتی در بازار داخل عرضه و به فروش می رسند، مهدی اسلام پناه اظهار کرده محصولی که در داخل تولید می شود با مؤلفه های استاندارد ملی بوده و برای مصرف داخل مشکلی ندارد؛ بنابراین ایرادی به این عرضه وارد نیست. نرم استانداردهای ما در بیشینه و کمینه در حوزه نباتات، آفات و سموم با استاندارد کشورهای هدف متفاوت بوده، اما با شاخص های داخلی همخوانی دارد.
وی مدعی است، در نظامات تدوین استانداردهای جهان به گونه ای عمل می شود که دیوار واردات به کشورهای جهان اول با وضع استانداردهای ملی بلند است در مقابل دیوار کشورهای درحال توسعه برای صادرات به کشورهای جهان اول کوتاه مانده است. از سوی دیگر برخی از مدیران وزارت جهاد کشاورزی در گلایه مهر به عرضه این محصولات برگشتی در بازار داخل عنوان می کنند بعضی از این محصولات مانند فلفل دلمه در سفره خانوار ایرانی جایگاه ویژه ای ندارد برعکس مثلاً روسیه مصرف بسیار بالایی دارند. بنابراین مصرف پایین برخی محصولات در کشور اثربخشی سموم را کاهش می دهد! این در حالی است که کشورهای اسکاندیناوی سال هاست روی تغذیه کودکان خودکار می کنند که با تقویت ژن ها، نژادی قوی پرورش دهند و نسل آینده افرادی سالم تر با بهره هوشی بالاتر باشند؛ اما مدیران متصدی دولتی کشور از اثربخشی پایین سموم به دلیل مصرف پایین در کشور در توجیه این محصولات استدلال می آورند.
اگر میزان سموم انواع میوه ها و صیفی جات محاسبه شود کنار آلودگی های زیست محیطی، طبیعی است باید در آینده شاهد نژاد ایرانی تضعیف شده با حجم بالای ژن های معیوب نهفته باشیم.
آفت کش هایی در کمین سلامت
شاهپور علایی مقدم، سرپرست برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی درباره وضعیت سموم تولیدی داخل به مهر گفت: در دوران سخت تحریم تولیدات سموم داخل به کمک بخش کشاورزی آمده و فعالان این حوزه نقش اصلی را در تأمین امنیت غذایی کشور داشتند. اما آفت کش ها همان طور که از نام آنها پیداست کشنده آفات بوده و اگر پیگیری نشوند برای انسان آسیب زا خواهد بود.
وی اظهار کرد: اینکه عنوان می شود آفت کش خارجی بهتر از نوع داخلی است نمی تواند فرضیه درستی باشد. بدیهی است وقتی فناوری آفت کش ها در اختیار کشورهای صنعتی مانند آلمان، هلند، فرانسه و… که منبع اولیه تولید آفت کشی جهان هستند، باشد بازار جهانی هم در اختیار آنها خواهد بود. سرپرست برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در ادامه سخنان خود اضافه کرد: برخی عنوان می کنند برای اثربخشی آفت کش های داخلی باید این سموم در چند نوبت مورد استفاده قرار گیرند در حالی که نوع خارجی فقط با یک بار استفاده جواب می دهد. این استدلال ها راه به خطا بردن است.
آفت کش های تقلبی در بازار
علایی مقدم با اشاره به تولیدات تقلبی تصریح کرد: ممکن است برخی آفت کش های داخلی به شکل زیرپله ای از سوی افراد غیرمتخصص تولید و در بازار توزیع شوند. نرخ پایین آنها نرخ ها را در بازار می شکند و کشاورز را دچار اشتباه می کند. سموم از سوی بعضی کشاورزان خریداری می شود اما هنگام استفاده متوجه بی اثری آن می شوند.
وی گفت: در واکنش به این مسئله، کشاورز مبادرت به استفاده دوباره و سه باره کرده که در نهایت انباشت سموم را به همراه دارد در نهایت اینکه مواد مضر در بافت های گیاه بالا می رود. در نتیجه در مقام مقایسه، کشاورز ایرانی می گوید آفت کش های خارجی عملکرد بهتری نسبت به داخلی ها دارند.
رئیس پیشین سازمان حفظ نباتات کشور در پاسخ به این پرسش که آمار سموم تقلبی در بازار چقدر است، گفت: آمار دقیقی در این باره وجود ندارد. اما ممکن است سمومی که تاریخ انقضا آنها گذشته از چرخه مصرف حذف نشوند و با سایر سموم مخلوط و دوباره در بازار توزیع شوند. به طور قطع فقط با نظارت بیشتر بر این بازار می توان از حجم آفت کش های تقلبی کاست.
ناظر بازار محصولات کشاورزی کیست؟
علایی مقدم در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه این نظارت بر عهده چه سازمان و نهادی است، گفت: بر اساس قانون، نظارت عالیه باید از سوی سازمان حفظ نباتات اعمال شود. همچنین نظارت میدانی جز مسئولیت های قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی است. همچنین نظارت عالیه بر عملکرد سازمان مهندسی کشاورزی نیز بر عهده سازمان حفظ نباتات است.
سخن پایانی
بنا بر این گزارش استدلال های مدیران دولتی مبنی بر مصرف محصولات صادراتی برگشتی در بازار داخل توجیه یک عملکرد اشتباه بوده و باید در ادامه دید وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفظ نباتات و سایر نهادهای متولی در استفاده از سموم بی خطر و حذف پرخطرها برای سال زراعی آینده برنامه های بازنگری شده در استفاده از سموم دارند یا خیر. ادامه روند فعلی هم بازارهای صادراتی محصولات کشاورزی را به حداقل می رساند و هم عرضه این محصولات برگشت شده در شبکه توزیع داخل در آینده به سلامت کودکان و بزرگسالان آسیب های جدی می زند.
