رودبار یکی از شهرستان‌های اثرگذار در بخش کشاورزی به‌شمار می‌رود. این شهرستان دارای اراضی زراعی و باغی مستعدی در تولید محصولاتی همانند زیتون، پیاز، برنج، فندق، گردو، انار، صیفی‌جات و... بوده و نه‌تنها نیاز شهرستان را در این بخش‌ها تامین می‌کند، بلکه قدرت و توانایی صادرات به شهرستان‌ها و استان‌های دیگر را هم در خود دارا است.

اما شهرستان مستعد و کشاورزخیز رودبار این روزها درگیر موضوع و چالشی تکراری به نام حمله «آفت ملخ مراکشی» است؛ آفتی که به‌محض آلودگی در یک منطقه در عرض چند ثانیه تمام محصولات خشک و تر را نابود می‌کند. کارشناسان و صاحب‌نظران معتقدند گرم شدن زمین، تغییرات اقلیمی و همچنین کاهش شدید منابع آبی سبب پدید آمدن آفات شده که این روند اگر ادامه یابد، آینده تاریکی در انتظار کشاورزی این منطقه است.

مخرب‌ترین آفات مهاجر جهان

آفت ملخ مراکشی که به‌نام دیگری نظیر ملخ صحرایی، بیابانی و دریایی هم از آن یاد می‌شود، از جمله مخرب‌ترین آفت‌های مهاجر جهان است که به کار جمعی و گروهی علاقه زیادی داشته و تعداد هر گروه از آنها در یک کیلومترمربع بیش از ۱۵۰ میلیون ملخ تخمین زده می‌شود.

این نوع ملخ‌ها، اشتهای زیادی داشته و از هر نوع پوشش گیاهی سبز همانند غلات، صیفی‌جات، درختان میوه، مراتع، علوفه و علفزارها تغذیه می‌کنند.

طبق ادعای سازمان فائو، اگر یک جمعیت از این ملخ‌ها در یک کیلومترمربع قرار داشته باشد، می‌توانند طی یک روز محصولات کشاورزی را که تامین‌کننده غذای ۳۵ هزار نفر است، تخریب کنند، این آمار خیره‌کننده عمق فاجعه هجوم آفت ملخ در هر دایره سرزمینی را نشان می‌دهد. اگر راه‌حلی برای دفع این آفات اتخاذ نشود، این موجود ریز و مرموز می‌تواند به سرمنشأ قحطی، فقر و گرسنگی در جهان تبدیل شود.

در کنار قدرت تکثیر بالای آفت ملخ، از توانایی پرواز این موجود عجیب و غریب نیز نباید گذشت. این نوع ملخ‌ها می‌توانند طی یک شبانه‌روز به اندازه ۱۶۰ کیلومتر پرواز کنند و به‌راحتی یک منطقه را در محاصره خود درآورند.

پایش ۴۴ هزار هکتار از اراضی و مزارع شهرستان

مدیر جهاد کشاورزی رودبار در حالی از عملکرد این سازمان در مبارزه با آفت ملخ رضایت دارد که بیشتر کشاورزان و باغداران رودباری از هجوم این آفت به باغات و مزارع‌شان به‌تنگ آمده‌اند. به‌گزارش مهر، سروش ابراهیمی با بیان اینکه جهاد کشاورزی اقدامات خوبی در راستای مبارزه با آفات ملخ انجام داده است، اظهار کرد: در 3 ماه گذشته بیش از ۴۴ هزار هکتار از اراضی و مزارع شهرستان رودبار پایش شده که از این میزان حدود ۳۲ هزار هکتار آلوده گزارش داده شد.

وی از سم‌پاشی و عملیات مبارزه با آفت ملخ در حدود ۳۰ هزار هکتار از اراضی و مزارع شهرستان رودبار خبر داد و افزود: باوجود محدودیت‌های اعتباری، امکانی و انسانی که وجود داشت، توانستیم عملکرد خوبی در مبارزه و دفع آفات از خود نشان دهیم.

مصرف ۱۵هزار لیتر سم

مدیر جهاد کشاورزی رودبار با بیان اینکه قریب به ۱۵ هزار لیتر سم در اراضی باغی و زراعی این شهرستان استفاده شده است، گفت: حدود ۸۸ هکتار از اراضی باغی و زراعی شهرستان رودبار مبارزه دفع آفات به‌صورت طعمه‌پاشی انجام گرفت.

ابراهیمی بااشاره به بسیج اکیپ‌های مختلف برای مبارزه با آفت ملخ مراکشی در نقاط مختلف شهرستان، بیان کرد: تعداد ۱۰ دستگاه اکیپ خودرویی مجهز به سمپاش یو ال وی، یک دستگاه اکیپ خودرویی مجهز به سمپاش زنبه‌ای با 2 خروجی سم، یک دستگاه سمپاش فرغونی، بنادر کشتیرانی، آتش‌نشانی، 5 دستگاه اکیپ‌های مجهز به سمپاش کوله‌پشتی،6 دستگاه اکیپ‌های تراکتوری و 5 دستگاه سمپاش زنبه پشت نیسانی در عملیات‌های مختلف به مبارزه با آفت ملخ مراکشی پرداختند.

وی بااشاره به وسعت و پراکندگی شهرستان رودبار، این مسئله را سبب کندی در مبارزه و دفع آفات عنوان کرد و افزود: تعداد 3 دستگاه اکیپ خودرویی کانون‌یاب به‌همراه ۱۰ نفر کانون‌یاب از همکاران جهاد و منابع طبیعی، کار شناسایی مناطق آلوده را برعهده داشتند.

مردم به کمک جهاد بیایند

مدیر جهاد کشاورزی رودبار از سم‌پاشی قریب به ۶۰ نقطه این شهرستان خبر داد و اضافه کرد: در شهرهای لوشان و منجیل بیشترین نقاط آلوده به آفات ملخ گزارش شده بود که همراه سایر نقاط شهرستان مورد سم‌پاشی قرار گرفت. ابراهیمی بااشاره به آمار سال گذشته، گفت: براساس آمارها سال گذشته مکان‌های آلوده و تعداد عملیات‌های انجام‌شده به نسبت امسال بسیار کمتر بوده است. وی عملکرد مبارزه‌ای امسال را نسبت به سال گذشته قابل‌دفاع دانست و افزود: امسال با حجم عظیمی از حمله آفات ملخ مراکشی در اراضی باغی و زراعی شهرستان مواجه شدیم و به‌همین سبب، تعداد پایش‌ها، اکیپ‌های کانون‌یابی مراکز آلوده و همچنین عملیات‌های سم‌پاشی را افزایش دادیم. مدیر جهاد کشاورزی رودبار، کمک و مشارکت مردم در همه زمینه‌ها به‌ویژه مبارزه با آفت ملخ را بسیار موثر دانست و تصریح کرد: برای کنترل و دفاع آفت ملخ مراکشی نیازمند مشارکت، همیاری و همراهی مردم و کشاورزان هستیم.

طرح تشویقی و حمایتی

هجوم آفت ملخ در شهرستان رودبار یک موضوع تازه‌ای نیست و هرساله کشاورزان و باغداران با حمله برق‌آسای ملخ‌ها، داغدار محصولات باغی و زراعی می‌شوند و حاصل یک‌سال زحمت، تلاش و شب‌بیداری‌های‌شان در عرض چند ثانیه نابود می‌شود.

از طرفی دیگر، جهاد کشاورزی در کنار محدودیت‌های مالی، اعتباری، امکانی و انسانی که دارد تا حد توان تلاش کرده تا با عملیات‌های سم‌پاشی، التیام‌بخش مصائب این کشاورزان و باغداران بخت‌برگشته باشد، اما نتایج به‌دست آمده، نشان می‌دهد که این عملکردها چندان رضایت‌بخش نبوده است.

اگرچه متولیان جهاد کشاورزی به‌تنهایی و با دست‌های خالی نمی‌توانند در مبارزه با هجوم برق‌آسا و مرگبار آفت ملخ کاری از پیش ببرند و نیاز است مردم و دیگر دستگاه‌ها و نهادها در این زمینه مشارکت داشته باشند، اما توصیه می‌شود طرح‌های تشویقی و حمایتی برای کشاورزان و باغداران متضرر از این آفت خانمان‌سوز در نظر بگیرند تا آنها از امر خطیر کشاورزی دلسرد نشوند و سال بعد راغب شوند دوباره به سرزمین‌ها و مزارع‌شان بیایند.

سخن پایانی

در کنار مبارزه شیمیایی همانند سم‌پاشی علیه آفات ملخ، مبارزه بیولوژیکی دفع ملخ هم توصیه شده است. روش‌هایی چون شخم زدن زمین، استفاده از آرد، پرندگان، روغن چریش، درختان مانع شونده، اسپری سیر و فلفل و … می‌توانند به کنترل و دفع آفات ملخ کمک شایانی کنند. تمام مواردی که برای روش‌های بیولوژیک دفع ملخ در بالا به آن اشاره شد، می‌تواند بسیاری از مزارع و باغات را از حمله ملخ‌ها در امان بدارد، اما استفاده از این روش‌ها بیشتر برای اراضی باغی و زراعی با ابعاد کوچک‌تر مورداستقبال قرار می‌گیرند و برای مبارزه با ملخ‌ها در مزارع بزرگ‌تر استفاده از سموم ملخ‌کش فوق‌العاده قوی و تاثیر‌گذار توصیه می‌شود.