فولاد مبارکه؛ خالق آینده‌ای سبز
چگونه فولاد مبارکه با ورود به حوزه فناوری و نوآوری پیشران صنعت فولاد شد؟
در عصر تحولات سریع صنعتی و فناوری، جایی که رشد اقتصادی بدون رعایت ملاحظات زیستمحیطی و اجتماعی پایدار نیست، گروه فولاد مبارکه به‌مثابه پلی میان صنعت، نوآوری و مسئولیت اجتماعی ظاهر شده است.
به گزارش صمت، این گروه بزرگ صنعتی نه‌تنها تولید فولاد با کیفیت بالا را دنبال می‌کند، بلکه با توسعه نوآوری باز، سرمایه‌گذاری خطرپذیر و پژوهش‌های آینده‌نگرانه، جایگاه خود را به‌عنوان پیشرو در مسیر توسعه پایدار و فناوری تثبیت کرده است. ایجاد اکوسیستم نوآوری باز، اجرای پروژههای فولاد سبز و همکاری نزدیک با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، گروه فولاد مبارکه را از یک تولیدکننده صرف به یک قطب تحول صنعتی و فناوری کشور تبدیل کرده است.
در فولاد مبارکه، تحقیق و توسعه تنها یک بخش اداری یا مجموعه‌ای از پروژههای پراکنده نیست؛ بلکه قلب تپنده‌‌ای است که تمام نبض نوآوری و تحول صنعتی را در این مجموعه هدایت می‌کند. از همان ابتدای مسیر، دفتر ارتباط با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی پل اصلی میان صنعت و علم بوده است؛ این دفتر با ایجاد قراردادهای پژوهشی، شبکه‌سازی علمی و برگزاری همایش‌ها، توانسته جریان دانش و ایده‌های نوآورانه را به خطوط تولید فولاد منتقل کند. تاکنون بیش از ۲۴۲۱ طرح پژوهشی دانشگاهی به این مجتمع صنعتی ارائه شده و از این میان ۱۱۵۵ پروژه مورد پذیرش قرار گرفته‌اند؛ رقمی که نشان‌دهنده دقت، کیفیت و ارزش علمی پروژه‌هاست.
نکته جذاب این است که ۳۰ درصد این پروژه‌ها در مقطع دکتری و ۷۰ درصد در کارشناسی ارشد انجام شده‌اند، یعنی فولاد مبارکه همزمان با توسعه فناوری‌های بومی، به تربیت نسل آینده پژوهشگران کشور توجه دارد. تحقیقات این گروه معظم صنعتی از حوزه‌های مختلفی می‌گذرد؛ از تحقیقات بازار و مالی که با تحلیل فرصت‌های صنعتی و روندهای بازار، زمینه توسعه محصولات و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک را فراهم می‌کند، تا تحقیقات مواد و انرژی که با تمرکز بر بهینه‌سازی مصرف منابع و کاهش رد پای زیستمحیطی، مصرف آب را به ۲.۵ لیتر به‌ازای هر کیلوگرم فولاد کاهش داده و فولاد مبارکه را به الگویی ملی در بهره‌وری منابع تبدیل کرده است.
فولاد مبارکه تحقیق، نوآوری و توسعه پایدار را در هم آمیخته است
در کنار آن، تحقیقات فنی و مهندسی با هدف افزایش کارایی تجهیزات و خطوط تولید، کاهش هزینه‌ها و ارتقای کیفیت محصولات، و تحقیقات فرآیندهای تولید با تمرکز بر توسعه محصولات نوین و سبز، جریان پژوهشی فولاد مبارکه را به یک حرکت هماهنگ و هدفمند تبدیل کرده است. این فرآیند نه‌تنها بر رشد صنعتی تأثیرگذار است، بلکه تضمین می‌کند که نوآوری‌ها از مرحله ایده تا اجرا و ارزش‌آفرینی، به دقت مدیریت شوند.
تمام این پروژه‌ها به شکل منسجم اجرا، گزارش‌دهی و ارزیابی می‌شوند تا اثر بخشی واقعی آن‌ها سنجیده و به کار گرفته شود. مساحت بیش از ۶۱۰۰ متر مربع مراکز نوآوری در دانشگاه‌ها، ۲۷۰۰ متر کارگاه توسعه فناوری و ۵۰۰ متر آزمایشگاه‌های تخصصی، فضایی فراهم کرده تا ایده‌ها نه‌تنها بر روی کاغذ باقی نمانند، بلکه به پروژههای عملی و تأثیرگذار تبدیل شوند. این جریان منسجم، فولاد مبارکه را از یک تولیدکننده صرف به قطبی تبدیل کرده که تحقیق، نوآوری و توسعه پایدار را با هم می‌آمیزد و آینده صنعت فولاد ایران را شکل می‌دهد.
صندوق DITSM؛ جرقه‌ای برای نوآوری باز
در فولاد مبارکه، نوآوری تنها محدود به خطوط تولید نیست؛ بلکه باید از دل زیست‌بوم فناوری کشور هم جریان پیدا کند. همین نگاه باعث شد که در سال ۱۳۹۶، صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر DITSM تأسیس شود؛ صندوقی که قلب تپنده نوآوری باز این گروه بزرگ صنعتی است و مسیر خلق ارزش از فناوری‌های نوین را هموار می‌کند.
نه یک سرمایه‌گذاری سنتی، DITSM بلکه یک حرکت استراتژیک است که با هدف حمایت از ۴۰ طرح نوآورانه و ۲۵ تیم شتاب‌دهنده شکل گرفته و تاکنون سرمایه‌ای بیش از ۸۴ میلیارد تومان را در مسیر توسعه فناوری و کسب وکارهای دانش‌بنیان اختصاص داده است.
ایجاد پلی که نوآوری را به خطوط تولید فولاد منتقل می‌کند
این صندوق، به جای تمرکز صرف بر سود مالی، به دنبال ایجاد یک اکوسیستم زنده و پویاست؛ جایی که ایده‌ها از دانشگاه‌ها، استارتاپ‌ها و مؤسسات پژوهشی جذب شده و با حمایت مالی و عملیاتیDITSM ، مسیر تجاری‌سازی و کاربرد صنعتی پیدا می‌کنند.
همکاری نزدیک با دانشگاه‌های مطرح کشور، این صندوق را به پلی میان علم و صنعت تبدیل کرده است؛ پلی که از یک سو نوآوری را به خطوط تولید فولاد منتقل می‌کند و از سوی دیگر، پژوهشگران و فناوران را به بازار واقعی متصل می‌سازد.
تقویت اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه فناوری‌های سبز و کم‌کربن
در DITSM، هر پروژه نه‌تنها به‌عنوان یک طرح فناورانه دیده می‌شود، بلکه به‌عنوان فرصتی برای تقویت زیست‌بوم نوآوری کشور و حرکت به سمت فولاد سبز، اقتصاد چرخشی و دیجیتال‌سازی فرآیندها مورد حمایت قرار می‌گیرد. مکانیزم شناسایی پروژه‌ها شامل همکاری با دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و حتی دریافت مستقیم طرح‌های کسب و کار از افراد حقیقی و حقوقی است، تا هیچ ایده خلاقانه‌ای از دید این صندوق پنهان نماند.
تا امروز DITSM توانسته بیش از ۴۰ طرح نوآورانه و ۲۵ تیم شتاب‌دهنده را حمایت کند و با سرمایه‌گذاری کلان بیش از ۸۴ میلیارد تومان، نقش خود را در تقویت اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه فناوری‌های سبز و کم‌کربن به خوبی ایفا کرده است. این صندوق همچنین با بهره‌گیری از مزایای اعتبار مالیاتی قانون جهش تولید دانش‌بنیان، امکان توسعه و پیاده‌سازی پروژههای فناورانه را در صنعت فولاد فراهم ساخته و نشان داده که نوآوری باز، نه یک شعار، بلکه یک استراتژی عملی و قابل اندازه‌گیری است.
در حقیقت DITSM، نمادی از تعهد فولاد مبارکه به آینده فناوری کشور است؛ جایی که سرمایه، دانش، تجربه و نوآوری دست به دست هم می‌دهند تا محصولاتی خلق شوند که نه‌تنها صنعت را متحول می‌کنند، بلکه در خدمت توسعه پایدار و توانمندسازی جامعه نیز قرار می‌گیرند. این صندوق ثابت کرده که نوآوری باز می‌تواند موتور رشد علمی، صنعتی و اجتماعی باشد و آینده‌ای سبز، هوشمند و پایدار را برای صنعت فولاد ایران رقم بزند.
مسئولیت اجتماعی؛ با چاشنی نوآوری فناورانه
زمانی که از نوآوری در صنعت فولاد سخن می‌گوییم، ذهن اغلب افراد به خطوط تولید و تکنولوژی‌های پیچیده معطوف می‌شود؛ اما فولاد مبارکه چشم‌اندازی متفاوت ترسیم کرده است. در این چشم‌انداز، نوآوری صرفاً به توسعه محصول یا بهبود فرآیند محدود نمی‌شود، بلکه به‌عنوان راهبردی کلان برای پایداری، انرژی پاک و حکمرانی سبز معنا پیدا می‌کند.
گروه فولاد مبارکه با نگاهی پیشرو، سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش رد پای کربنی انجام داده است. یکی از شاخص‌ترین این اقدامات، اجرای پروژه نصب 3 هزار سامانه خورشیدی ۵ کیلوواتی ویژه زنان سرپرست خانوار در شهرستان مبارکه است؛ طرحی که نه‌تنها اقدامی زیستمحیطی، بلکه یک سرمایه‌گذاری استراتژیک در آینده انرژی کشور محسوب می‌شود. این پروژه، تاب‌آوری شبکه برق را افزایش، وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش داده و اشتغال پایدار در سطح محلی ایجاد کرده و نمونه‌ای روشن از پیوند نوآوری با مسئولیت اجتماعی فناورانه است.
سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای کم‌کربن و پایدار
اهمیت این رویکرد زمانی آشکارتر می‌شود که بدانیم فولاد مبارکه به استقرار استانداردهای بین‌المللی 14064OSI برای مدیریت انتشار گازهای گلخانه‌ای و14067OSI برای محاسبه رد پای کربن محصولات نیز دست یافته است. این یعنی فولاد مبارکه نه‌تنها با سیاست‌های جهانی کاهش کربن و الزامات مکانیزم تعدیل کربن اتحادیه اروپا (MABC) همگام است، بلکه با این حرکت هوشمندانه، مزیت رقابتی پایدار برای حضور در بازارهای جهانی ایجاد کرده است.
فولاد مبارکه با این اقدامات نشان می‌دهد که مسئولیت‌های اجتماعی دیگر یک شعار یا اقدام نمادین نیست، بلکه بخشی از استراتژی فناورانه این گروه است؛ راهبردی که در آن، فناوری، پایداری و خلق ارزش مشترک برای جامعه، صنعت و محیط زیست در هم تنیده‌اند. این نگاه نوین، فولاد مبارکه را از یک تولیدکننده فولاد به پیشگام حکمرانی سبز در صنعت ایران تبدیل کرده است؛ جایی که مسئولیت اجتماعی، نه در قالب هزینه، بلکه به‌عنوان سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای کم‌کربن و پایدار معنا می‌یابد.
از اصفهان تا پوسکو؛ تجربه جهانی نوآوری
پوسکو، غول فولاد کره‌ای، از سال ۱۹۹۷ با راه‌اندازی مراکز سرمایه‌گذاریHigh Tech گام نخست را در مسیر نوآوری برداشت و از سال ۲۰۰۸ با ورود به سرمایه‌گذاری خطرپذیر، جایگاه خود را به‌عنوان پیشگام فناوری تثبیت کرد. تمرکز این شرکت بر کاهش کربن، بهبود بهره‌وری انرژی و توسعه فناوری‌های سبز، آن را به الگویی جهانی تبدیل کرده است.
در سوی دیگر، گروه فولاد مبارکه نیز با ایجاد صندوق DITSM و همکاری با دانشگاه‌های برتر کشور، مسیر فولاد سبز و اقتصاد چرخشی را در ایران هموار کرده است. این حرکت نشان می‌دهد که دو شرکت، هرچند در دو جغرافیای متفاوت، با یک هدف مشترک یعنی نوآوری برای آینده پایدار گام برمی‌دارند، مقایسه این دو غول صنعتی یک پیام روشن دارد؛ شرکت‌هایی که بر سرمایه‌گذاری در فناوری و نوآوری تمرکز می‌کنند، نه‌تنها بازار داخلی بلکه اثرگذاری جهانی را هدف می‌گیرند.
نگاهی به دستاوردهای فولاد مبارکه این واقعیت را تأیید می‌کند. این گروه بزرگ صنعتی توانسته با استفاده از فناوری‌های نوین، مصرف آب را به ۲.۵ لیتر به‌ازای هر کیلوگرم فولاد کاهش دهد؛ عددی که در صنعتی با شهرت آب‌بر بودن، یک تحول بزرگ محسوب می‌شود. از سوی دیگر، تولید بیش از ۸.۵ میلیون تن ورق فولادی، نه‌تنها نیاز صنایع مادر کشور را تأمین کرده بلکه نقش کلیدی در اقتصاد ملی ایفا کرده است.
تعهد فولاد مبارکه به توسعه زیست‌بوم نوآوری
این موفقیت‌ها تنها به تولید محدود نمی‌شود؛ فولاد مبارکه با حمایت از ۲۴۲۱ طرح پژوهشی دانشگاهی، زمینه را برای شکوفایی ایده‌های نو فراهم کرده و از میان آن‌ها، ۱۱۵۵ طرح وارد مرحله اجرا شده است. همچنین، سرمایه‌گذاری در بیش از ۲۵ تیم شتاب‌دهنده و همکاری با ۳۰ پروژه در پارک‌های علم و فناوری، نشان‌دهنده تعهد فولاد مبارکه به توسعه زیست‌بوم نوآوری است. ایجاد مراکز نوآوری، کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌هایی با مساحت بیش از ۹۳۰۰ مترمربع، گواهی دیگر بر این است که نوآوری برای فولاد مبارکه تنها یک شعار نیست، بلکه مسیری است که با جدیت در حال پیمودن آن است.
این روایت، تصویری روشن از آینده‌ای است که فولاد مبارکه برای صنعت فولاد ایران ترسیم کرده است؛ آینده‌ای که در آن، توسعه پایدار و نوآوری نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی برای بقا و رشد در بازار جهانی است.
از کاهش مصرف منابع تا ایجاد فرصت‌های نوآورانه
فولاد مبارکه، با تلفیق نوآوری باز، تحقیق و توسعه، مسئولیت اجتماعی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر، نه‌تنها صنعت فولاد ایران را متحول کرده، بلکه الگویی روشن برای توسعه پایدار در سطح جهانی ارائه داده است. این گروه صنعتی نشان داده که فولاد می‌تواند سبز، هوشمند و انسانی باشد. از کاهش مصرف منابع تا ایجاد فرصت‌های نوآورانه، از توسعه فناوری‌های سبز تا توانمندسازی جامعه، فولاد مبارکه فقط امروز را در نظر ندارد بلکه آینده‌ای ملموس، پایدار و جهانی را در چشم‌انداز خود دارد و خلق می‌کند.
در نهایت باید دید تجربه فولاد مبارکه، با تکیه بر نوآوری، پایداری و مسئولیت اجتماعی، مسیر سبز آینده صنعت فولاد جهان را چگونه باز تعریف خواهد کرد؟
