افزایش قیمت برنج در بازار، یکی از چالش‌های اقتصادی این روزهاست که توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. وزیر جهادکشاورزی نیز چندی پیش افزایش قیمت برنج را «کاملاً غیرمنطقی» خوانده و تأکید کرده بود که این موضوع باید تحت کنترل درآید.

وعده‌ها از کنترل قیمت، اما قیمت‌ها همچنان صعودی

با وجود تعیین قیمت رسمی ۱۳۰ هزار تومانی برای هر کیلو برنج طارم و هاشمی توسط ستاد تنظیم بازار و تأکید مسئولان بر اینکه دلیل خاصی برای افزایش قیمت برنج وجود ندارد، قیمت این محصول در ماه‌های اخیر کاهشی نداشته است. به‌گفته کارشناسان، انواع مختلف برنج ایرانی تنوع گسترده‌ای دارند و همین موضوع باعث شده قیمت‌گذاری دستوری ناکارآمد باشد و قیمت‌ها بدون کنترل، مسیر صعودی خود را ادامه دهند. از سوی دیگر، قیمت برنج خارجی نیز افزایش قابل توجهی داشته است.

قیمت‌های بازار؛ برنج هاشمی تا برنج هندی

امروز در بازار، هر کیلو برنج هاشمی درجه یک بدون بسته‌بندی تقریباً ۲۵۰ هزار تومان فروخته می‌شود. بسته‌بندی‌های شرکتی برنج هاشمی نیز با قیمت‌های بین ۱۶۰ تا ۲۵۰ هزار تومان عرضه می‌شوند. برنج هندی، که کمتر محبوب است، قیمت‌هایی بین ۷۷ تا ۱۰۰ هزار تومان دارد؛ البته بسته‌بندی‌های خاص‌تر این برنج نیز گاهی با قیمت‌های بالاتر فروخته می‌شوند.

سودجویان در بازار برنج فعال شده‌اند

گرانی برنج ایرانی، زمینه را برای تقلب در بازار فراهم کرده است. حسین فرهادی، سخنگوی اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران، با انتقاد از شرایط موجود توضیح داد: سودجویان به مخلوط کردن برنج ایرانی با برنج‌های غیرایرانی، نظیر برنج پاکستانی، روی آورده‌اند. این برنج‌ها با قیمت‌های پایین خریداری و با برنج ایرانی مخلوط شده، در بسته‌بندی‌های جعلی فروخته می‌شوند. تفاوت‌های ظاهری بسیاری از این محصولات ناچیز است و همین باعث شده مصرف‌کنندگان عموماً از این تقلب بی‌خبر باشند.

دلایل افزایش قیمت برنج چیست؟

یکی از عوامل کلیدی افزایش قیمت برنج، تغییرات در ارز تخصیصی برای واردات این محصول است. فرهادی بیان کرد که تبدیل ارز نیمایی به ارز توافقی، باعث شد واردکنندگان قیمت‌ها را افزایش دهند. از سوی دیگر، افزایش نرخ ارز آزاد نیز بر روند رشد قیمت‌ها تأثیرگذار بوده و عرضه کالا در بازار را محدودتر کرده است.

سیاست دولت و تخلفات وارداتی

فرهادی همچنین از سیاست‌های دولت در توزیع کالا توسط واردکنندگان انتقاد کرد و توضیح داد که اختصاص ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی به واردکنندگان، شرایط بازار را غیرشفاف‌تر کرده است. به گفته وی، واردکنندگان بسیاری از کالاها را به‌صورت دوفاکتوره عرضه می‌کنند؛ از یک طرف قیمت رسمی و مصوب را اعلام کرده و از سوی دیگر، مابه‌التفاوت قیمت را از طریق حساب‌های شخصی دریافت می‌کنند. این تخلف برای بنکداران چالش‌های زیادی ایجاد کرده و فشار نهایی بر مصرف‌کننده وارد می‌شود.

در نهایت، مصرف‌کنندگان ناچارند برای تهیه برنج، هزینه‌های بالاتر از قیمت واقعی را بپردازند و جریمه‌های ناشی از تخلفات در این چرخه اغلب به اصناف تحمیل می‌شود. این موضوع ریشه‌ای اقتصادی و مدیریتی دارد که برای رفع آن، نیاز به سیاست‌های دقیق‌تر و نظارت موثرتر احساس می‌شود.