مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران درباره طرح «مسکن تدریجی» اعلام کرد: «طرح مسکن استیجاری منتهی به خانه‌دار شدن را در قالب مسکن تدریجی در دستور کار داریم و مدعی هستیم با این طرح می‌توانیم دوره انتظار خانه‌دار شدن را از میانگین جهانی هم پایین‌تر بیاوریم.»

ایران پیش‌تر نیز شاهد طرح‌های مختلفی برای خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد بوده است. از مسکن مهر گرفته تا اقدام ملی مسکن که بیشتر آن‌ها با مشکلات زیرساختی، تأخیرهای طولانی، افزایش هزینه‌ها و در برخی موارد عدم تحویل به موقع روبه‌رو شدند. کارشناسان نگرانند که مسکن تدریجی هم در عمل، به همان سرنوشت دچار شود.

این‌ امر که دقیقاً چه سازوکاری باعث می‌شود یک مستأجر در بازه زمانی معین به مالک تبدیل شود، هنوز شفاف توضیح داده نشده است. آیا پرداخت‌ها به‌صورت اقساط بلندمدت در نظر گرفته شده؟ آیا حمایت‌های دولتی برای کاهش قیمت نهایی در کار است؟ ابهام در جزئیات، یکی از نقاط ضعف این طرح است.

تأمین منابع مالی پایدار برای ساخت این واحدها و ایجاد مکانیزم نظارتی کارآمد، در شرایط تورمی و با محدودیت‌های بودجه‌ای فعلی، یکی از موانع بزرگ اجرای چنین طرح‌هایی‌ست. بدون برنامه‌ریزی مالی دقیق، طرح ممکن است در میانه راه متوقف شود.

ورود دوباره دولت یا نهادهای عمومی به ساخت‌وساز ممکن است فشار مضاعفی بر بازار مصالح، زمین و خدمات شهری وارد کند؛ مسأله‌ای که نه‌تنها ممکن است قیمت‌ها را افزایش دهد، بلکه تعادل بازار مسکن را نیز برهم بزند.

گسترش نیوز در این راستا، گفت و گویی با عضو کمیسیون اجتماعی مجلس انجام داده است که در ادامه می خوانید.

 

بازار به مُسکن نیاز ندارد

احمد بیگدلی در خصوص احتمال موفقیت طرح «مسکن تدریجی» بیان کرد: به عقیده‌ی من، این گونه ها طرح‌ها حتی در خوش‌بینانه‌ترین حالت، نقشی جز مُسکّنی موقت ندارند؛ هرچند ممکن است در کوتاه‌مدت تأثیراتی سطحی از خود بر جای بگذارند، اما در بلندمدت نه تنها راه‌گشا نیستند، بلکه بر پیچیدگی و سنگینی مشکلات معیشتی مردم نیز می‌افزایند. تجربه‌های گذشته نیز نشان داده که طرح‌های مشابه که از سوی تعاونی‌ها مطرح شده‌اند، نه تنها ثمربخش نبوده‌اند، بلکه در عمل نتوانسته‌اند باری از دوش مستأجران بردارند.

او ادامه داد: اگرچه با اهداف این‌گونه طرح‌ها مخالفتی ندارم و آن‌ها را از نظر تئوریک مفید می‌دانم، اما سوابق اجرایی نشان می‌دهد که خروجی این پروژه‌ها غالباً رضایت‌بخش نبوده و مسأله تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد همچنان به قوت خود باقی مانده است.

بیگدلی افزود: در مجلس دوازدهم، ما بر آنیم تا به سمت طرح‌هایی حرکت کنیم که بر پایه‌ی مطالعات کارشناسی دقیق بنا شده و بتوانند به‌طور واقعی و ملموس، گره‌ای از مشکلات مردم بگشایند، نه آنکه صرفاً امیدی واهی در دل جامعه بکارند. از این رو، نسبت به طرح‌هایی مانند «مسکن تدریجی» دیدگاه مثبتی ندارم و آن را راه‌حلی ناکارآمد و کم‌اثر ارزیابی می‌کنم.

دولت باید نقش تسهیل‌گری داشته باشد

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در ادامه ضمن اشاره به نقش دولت در امر ساخت و ساز، مطرح کرد: در حوزه‌ی مسکن، جایگاه اصلی دولت باید نقش تسهیل‌گرانه باشد؛ به این معنا که دولت بایستی از مداخلات مستقیم و ایفای نقش اجرایی در فرآیند ساخت و ساز فاصله بگیرد. تجربه‌های پیشین به روشنی نشان داده‌اند که ورود دولت به عرصه‌ی تولید مسکن، نه تنها منجر به رفع نیاز متقاضیان نشده، بلکه در موارد متعددی خود موجب بروز چالش‌های تازه‌ای در بازار مسکن شده است.

بیگدلی خاطرنشان کرد: بررسی عملکرد دولت‌های گذشته نیز حاکی از آن است که همگی در پیش گرفتن رویکردی مشابه، مبتنی بر مداخله مستقیم در ساخت و ساز را در دستور کار داشته‌اند؛ رویکردی که در نهایت، با وجود تلاش‌های گسترده، نتوانست دستاورد ملموس و پایداری در زمینه‌ی تأمین مسکن به همراه داشته باشد.

 

سرگیجه بزرگ متقاضیان مسکن

نماینده مردم زنجان در مجلس یادآور شد: واقعیت امر این است که طرح های مسکنی نظیر مسکن مهر، مسکن ملی و نهضت ملی مسکن، یکی پس از دیگری به بن بست خوردند و صرفاً یک سرگیجه برای متقاضیان باقی گذاشتند. دولت نباید مسکن‌ساز باشد و خود را متولی این امر بداند. دولت جدید نیز تا به این مقطع، برنامه روشنی در این زمینه نداشته و ظاهراً قصد دارد همان روال پیشینیان را ادامه دهد.

بیگدلی در پایان اضافه کرد: با تداوم این روند، مستأجران سال سختی را در پیش خواهند داشت. دولت وفاق باید از لحاظ زمین، امکانات، زیرساخت‌ها و تسهیلات بانکی، نقش تسهیلگر داشته باشد؛ تنها در این صورت است که می‌توان به آینده بازار مسکن و کمک به خانه دار شدن دهک های پایین جامعه امیدوار بود. رویه درست و اصولی از سوی دولت، مردم را از طرح های کم اثری نظیر مسکن تدریجی بی‌نیاز می‌کند و در نهایت مردم به ساخت مسکن مورد نیاز مشغول می‌شوند که بی‌تردید از رهگذر آن نتایج روشن و مثبتی حاصل خواهد شد.

در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه مسکن و آخرین تحولات در بازار اجاره، سرویس راه و مسکن پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.