در حالی که کشورهای اروپایی برای ایجاد امنیت در حوزه تامین انرژی و کاهش آلودگی زیست‌محیطی به تولید برق هسته‌ای دل بسته‌اند اما گزارش شرکت مشاوره امریکایی با اشاره به هزینه‌های فوق‌العاده بالای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای مدرن هشدار می‌دهد: «ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای جدید در اروپا پرهزینه، پرریسک و نیازمند بودجه قابل توجهی است که تامین آن بدون حمایت جدی دولت‌ها ممکن نیست.»

بر پایه این گزارش، هزینه ساخت یک راکتور مدرن هسته‌ای در اروپا، معادل ۱۰ میلیون یورو به ازای هر مگاوات برق تولیدی است. همچنین، هزینه ساخت یک جفت «رآکتور آب فشرده» در اروپا تا ۵۰ میلیارد یورو بالا می‌رود، مبلغی که بسیار فراتر از ظرفیت مالی بیشتر شرکت‌های برق اروپا، به‌استثنای شرکت برق فرانسه (EDF) است. در این گزارش آمده است هزینه پروژه‌های هسته‌ای مدرن در اروپا حدود 5 برابر بزرگ‌ترین پروژه تولید برق بادی- دریایی است که با حمایت سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در حال اجراست.

نقش استراتژیک برق هسته‌ای در سبد انرژی اروپا

با وجود هزینه‌های بالا، انرژی هسته‌ای مزایای متفاوتی را به ویژه در زمینه ایجاد امنیت انرژی اروپا در دوران پس از حمله روسیه به اوکراین دارد. اتحادیه اروپا قبل از سال ۲۰۲۲ به شدت به گاز روسیه وابسته بود اما اورانیوم به عنوان ماده اولیه تولید انرژی هسته‌ای تامین‌کننده پایدارتر و متنوع‌تری در دنیا دارد و آسیب‌پذیری ژئوپلتیک اروپا را کاهش می‌دهد.

نیروگاه‌های برق هسته‌ای همچنین با بازده‌ای بیشتری برق تولید می‌کنند و آلایندگی کمتری هم از لحاظ تولید گازهای کربنی دارند. از این نظر زمینه لازم را برای رشد تولید انرژی‌های تجدید‌پذیر مانند باد و خورشید فراهم می‌کند.

درحال‌حاضر، حدود ۲۰ درصد از برقِ مورد نیاز اتحادیه اروپا توسط نیروگاه‌های هسته‌ای تولید می‌شود. بر همین اساس، شرکت مشاوره امریکایی تاکید کرده است: «پروژه‌های ساخت‌وساز جدید در اروپا برای حفظ سهم برق هسته‌ای در حدود ۲۰ درصد در سبد تولید برق اروپا و تقویت سهم رو به رشد انرژی‌های تجدیدپذیر بسیار مهم هستند.»

پیر شدن زیرساخت هسته‌ای اروپا

با توجه به این که عمر مفید رآکتورهای هسته‌ای در اروپا به طور متوسط ۴۰ سال است، بسیاری از نیروگاه‌های جدید باید تا سال ۲۰۴۰ به بهره‌برداری برسند. جایگزینی به‌موقع این راکتورها به ویژه با افزایش تقاضای انرژی برای جلوگیری از کمبود عرضه برق بسیار مهم است.

چالش تامین مالی و راه‌اندازی مجدد رآکتورهای تعطیل‌شده است

این گزارش خاطرنشان می‌کند هیچ شرکت اروپایی در حال‌حاضر نمی‌تواند چنین پروژه‌هایی را بدون حمایت دولت انجام دهد و مکانیسم‌های مالی طراحی شده فعلی قادر به تامین بودجه مورد‌نیاز طرح‌های تعریف شده در اروپا نخواهد بود.

این گزارش همچنین نشان می‌دهد راه‌اندازی مجدد رآکتورهای اخیرا بسته شده می‌تواند جایگزینی سریعتر و ارزانتر برای ساخت رآکتورهای جدید باشد. این رویکرد در بلژیک و اسپانیا در حال بررسی است اما با موانع سیاسی قابل‌توجهی در کشورهایی مانند آلمان روبه‌رو است.

آینده برق هسته‌ای در اروپا چگونه خواهد بود؟

هزینه‌های بالا، زمان‌بندی طولانی و وابستگی به حمایت دولت، پروژه‌های جدید را به چالش می‌کشد. اما در عین حال، انرژی هسته‌ای به‌عنوان یک راه‌حل حیاتی برای تامین نیازهای قاره سبز به شمار می‌رود. بنابراین، آینده برق هسته‌ای اروپا به ارائه مدل‌های نوآورانه تامین مالی و حمایت جدی دولت برای برقراری تعادل میان روش‌های تامین هزینه‌های آن وابسته خواهد بود.