یک سال از آغاز دولت سیزدهم گذشته و این یعنی سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ۳۶۵ روز فرصت داشته تا هزاران مسئولیت کوچک و بزرگ را به انجام برساند. کشور را در یکی از سخت‌ترین برهه‌ها اداره کند، روابط سیاسی در داخل و روابط با جهان خارج را تنظیم کند و به ریل توازن بازگرداند، مسیرهای اشتباه را اصلاح و مسیرهای درست را تقویت کند.

در این میان تنظیم روابط قوا و کاستن از تنش‌های تجربه شده از جمله مسئولیت‌هایی بوده که با نگاه خاص رئیس‌جمهوری نسبت به اهمیت آن، در اولویت دولت قرار گرفته است.

همه بر یک کشتی سوار هستیم

سید ابراهیم رئیسی در نشست مشترک دولت، هیات رئیسه و رؤسای کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت مردمی در شرایطی خاص مسئولیت اداره کشور را بر عهده گرفت، گفت: ۴۳ سال بعد از استقرار نظام جمهوری اسلامی، انتظار این است که کارها با همگرایی، همدلی و وفاق همه ارکان نظام حکمرانی پیش برود. رئیسی با بیان اینکه دولت و مجلس به‌عنوان وضع‌کننده و مجری قوانین کشور مسئولیت مشترکی برای باز کردن گره‌های زندگی مردم و ایجاد گشایش در مسائل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دارند، اظهار کرد: اقتضائات و دغدغه‌های جامعه باید بسیار دقیق شناسایی و در جهت تامین و حل و فصل آنها گام برداشته شود.

رئیسی با بیان اینکه همه بر یک کشتی سوار هستیم و ناکامی هر کدام از ما به پای نظام جمهوری اسلامی نوشته می‌شود، گفت: بنده به سهم خود در دولت هر قانونی را که در مجلس تصویب می‌شود، بدون معطلی برای اجرا ابلاغ می‌کنم و باور دارم حتی اگر قانونی از نظر ما نقص یا ضعفی دارد، نباید در اجرا با تاخیر مواجه شود، بلکه باید تلاش کرد در هنگام اجرا اشکالات آن در خود مجلس برطرف شود.

رئیس‌جمهوری در ادامه سخنانش با بیان اینکه نظارت مجلس بر عملکرد دولت امری پسندیده و شایسته است، خاطرنشان کرد: نظارت البته باید به‌شکلی اعمال شود که شجاعت مدیران را از آنان نگیرد، چراکه اگر این اتفاق افتاد دیگر یک مدیر نمی‌تواند به‌خوبی از عهده ماموریت‌های خود برآید.

مهمان همیشگی مجلس

رئیسی به‌عنوان رئیس دولت سیزدهم در یک‌ سال گذشته با نمایندگان همه ۳۱ مجمع استانی ۳۱ استان کشور، جلسه برگزار کرد. به‌معنای دیگر با تک‌تک ۲۹۰ نماینده قوه مقننه، در یک سال دیدار و گفت‌وگو کرده است. رئیس‌جمهوری همچنین در یک سال نخست ریاست‌جمهوری، در مجموع ۷ بار در مجلس حضور یافته است. وزرای دولت سیزدهم نیز در مجموع ۱۵۲ دیدار با مجامع استانی، ۲۳۹ دیدار با کمیسیون‌ها و ۶۴ دیدار با فراکسیون‌ها برگزار کرده‌اند. ۸۲۲ دیدار از ۵۵۶۷ بار ملاقات انفرادی بین وزرا و نمایندگان، روزهای دوشنبه و در دفتر ویژه دولت برگزار شده است. حضور معاونان رئیس‌جمهوری و وزرا هم در مجلس قابل‌توجه بوده و اعضای کابینه سیزدهم تاکنون ۲۵۲ بار در مجلس حاضر شده‌اند که ۳۶ بار آن در جلسات علنی و غیرعلنی صحن و بقیه حضور در کمیسیون‌های مجلس بوده است.

سوال، تذکر، استیضاح و کارت زرد

نظارت بر عملکرد وزرا در قالب پرسش و استیضاح، وظیفه‌ای است که قانون اساسی برعهده نمایندگان مجلس گذاشته است. به گزارش ایرنا، آمار پرسش از وزرای دولت سیزدهم در صحن علنی مجلس قابل‌تامل است: از میان ۲۳۶۵ سوال ثبت‌شده ازسوی نمایندگان، نزدیک ۹۰۰ سوال (۴۰ درصد) در همان مرحله نخست با رایزنی معاونت پارلمانی وزارتخانه‌ها به‌دلیل اقناع نمایندگان بایگانی شده است. از میان سوالات مطرح شده در یک‌ سال گذشته تنها ۱۳ سوال به صحن راه پیدا کرده که منجر به 3 کارت زرد برای وزرا شده است. موضوع استیضاح وزرا هم گرچه چند بار در راهروهای بهارستان مطرح شد اما نحوه تعامل نمایندگان و اعضای دولت سبب شد هیچ ‌یک اعلام وصول نشود. همچنین از مجموع تذکرات اعلام‌شده در دولت سیزدهم تنها ۳۳۶ مورد آن خطاب به رئیس‌جمهوری بوده است.

از مجموع ۱۱۵ تحقیق و تفحص ثبت شده که ۲۲ مورد آن در صحن علنی به تصویب نهایی رسیده، تنها 3 یا 4 مورد آن مربوط به عملکرد دولت سیزدهم بوده و همه موارد دیگر ناظر بر عملکرد دولت قبل است.

کیفیت تقنین در دولت و مجلس

از طرح‌ها و لوایح تبادل و تقدیم شده میان مجلس و دولت هم در یک سال گذشته آمار جالبی به ثبت رسیده است. براساس آمار در کمتر از یک سال گذشته دولت ۴۲ لایحه به مجلس تقدیم کرده است. از ۳۹ فقره لایحه تقدیمی دوره اول یک سال دولت سیزدهم، ۴۲ درصد به امور اقتصادی و معیشتی، ۲۸ درصد به امور اجتماعی، ۳ درصد به امور فرهنگی و ۳ درصد به امور سیاسی مربوط بوده است. دولت همچنین در راستای همراهی با مجلس، با بیش از ۱۰ طرح ارائه‌شده ازسوی نمایندگان موافقت و ۴۰ قانون مصوب مجلس را در موعد مقرر ابلاغ کرده است. (۱۸ فقره طرح و ۲۱ فقره لایحه). معاونت پارلمانی رئیس‌جمهوری هم به‌عنوان حلقه اتصال اصلی دولت و مجلس در یک ‌سال گذشته، به دفاع از لوایح قانونی و ارائه نظر کارشناسی درباره طرح‌های مجلس پرداخته است. معاون امور تقنینی ۵۴ بار از تریبون مجلس به دفاع از نظریات دولت پرداخته که ۹۷ درصد آن منجر به جلب آرا و نظر نمایندگان، به‌ویژه در اجرای اصل ۷۵ قانون اساسی شده است. همچنین همه ۱۰۸۵ مکاتبه صورت‌گرفته ازسوی نمایندگان با معاونت امور مجلس رئیس‌جمهوری، با موضوع طرح درخواست‌هایی برای حوزه انتخابیه، پیگیری شده است.

استراتژی تعامل حداکثری

تعامل مثبت دولت سیزدهم با مجلس یازدهم به‌دلیل افق مشترکی که اعضای دو قوه برای گره‌گشایی از زندگی مردم دارند، از ابتدای آغاز به کار دولت، قابل پیش‌بینی بود و تعامل حداکثری قوه مجریه با نمایندگان، این هم‌افزایی و مشورت را به همراهی همدلانه تبدیل کرده است. تعاملی که علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت آن را در راستای تحقق مطالبات مردمی، جزئی از گفتمان و وجه تمایز دولت سیزدهم دانسته است. علاوه بر موارد یادشده ۷ بیانیه نمایندگان مجلس در حمایت از اقدامات و عملکرد دولت، در موضوعاتی چون سیاست‌های منطقه‌ای، اقدامات وزارت نفت، عملکرد ستاد ملی مقابله با کرونا، عملکرد تیم مذاکره‌کننده برجام، حمایت از حذف امضاهای طلایی در صدور مجوزهای کسب‌وکار، عملکرد معاونت پارلمانی در تعاملات دولت و مجلس و اقدامات جمعیت هلال‌احمر، از نشانه‌های مهم این همراهی همدلانه در یک سال نخست فعالیت دولت بوده است. فقدان این همدلی در ادوار گذشته، تمرکز و انرژی هر دو قوه مجریه و مقننه را تضعیف می‌کرد و درک این دغدغه هم ازسوی دولتمردان و هم اعضای مجلس سبب شد در یک سال گذشته جلسات متعدد و مداوم کاری، شنیدن و رفع دغدغه‌های دو طرف، همکاری در عین وجود اختلاف نظر و سلیقه، مسیر گره‌گشایی از مردم را با دست‌اندازهای کمتری همراه کند. شواهد نشان می‌دهد این همراهی ازسوی افکار عمومی هم مورد استقبال قرار گرفته است.