در واقع از زمانی که انسان تصمیم گرفت از صفر و یک‌های رایانه‌ای برای خود معنای تازه‌ای خلق کند، از همان زمان داستان جدیدی برای زندگی بشری روایت کرد. از ثبت‌نام‌های اینترنتی تا ربات‌هایی که صفر تا صد فعالیت بشری را برعهده می‌گیرند و خودروهای خودرانی که احتمال تصادف‌شان نزدیک به صفر است. همگی این پیشرفت‌ها زمانی حاصل شد که اعداد برای انسان معنایی جز یک عدد داشت و حاصلش شد تغییر سبک زندگی انسان عصر حاضر که سفیرش شرکت‌های دانش‌بنیان بودند. صمت در این گزارش به بررسی اهمیت پیشرفت فناوری اطلاعات به‌واسطه دانش‌بنیان‌ها بر سبک زندگی انسان پرداخته است.

آینده روشن فناوری اطلاعات در جهان

فناوری اطلاعات فنی و علمی در حال تحول است و کشور ما نیز از این جریان استثنا نیست. از جمله خریدهای رایج اینترنتی، تاکسی اینترنتی، سوپرمارکت‌های مجازی، بازار فروش کالاهای دست دوم مجازی، مدارس هوشمند، آموزش مجازی مدارس و دانشگاه‌ها و اپلیکیشن‌های بانک را که بدون حضور در بانک به انجام کار بانکی می‌پردازیم، در برمی‌گیرد. شاید چند سال پیش کسی اعتمادی به این روش برای برطرف کردن نیازهایش نداشت و کم‌کم با گسترش فناوری اطلاعات گسترده‌تر و تبدیل به فرهنگ شد.

آینده هوش مصنوعی بسیار روشن است و شاید انقلاب عظیمی در تمام دنیا رخ دهد؛ اینکه در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد این خواهیم بود که ربات‌ها مدیریت تمامی امور را به‌دست خواهند گرفت.

کنترل سونامی سالمندان توسط فناوری اطلاعات

پرستاری از افراد کم‌توان نظیر سالمندان در شرایطی که زمان و مهارت کافی از سوی اطرافیان‌شان وجود ندارد، همواره یکی از دغدغه‌های انسان قرن ۲۱ است. در بسیاری موارد این افراد در جایگاه پدر یا مادر هستند که به‌علت بیماری یا کهولت سن نیاز به مراقبت‌های تمام‌وقت دارند. حال اگر توان هزینه‌های به‌خدمت گرفتن پرستار موجود نباشد و از طرفی هم، زمان کافی برای رسیدگی به افراد کم‌توان جسمی و سالمندان وجود نداشته باشد، امکان پیشرفت ناتوانی و بیماری چندبرابر و حتی مرگ زودرس را در پی دارد. باتوجه به حجم جمعیت سالمندان کشور، ما با سونامی سالمندی در سال‌های آتی مواجه می‌شویم و از آنجایی که هوش مصنوعی توانسته امتحان خود را در انجام برخی فعالیت‌های انسانی به‌خوبی پس بدهد، در حل مشکلات مربوط به سالمندان هم راهکار تازه‌ای را پیشنهاد کرده است؛ اما این‌بار یک شرکت خلاق ایرانی موفق به طراحی اپلیکیشنی به‌نام هوشیارینو برای خدمات‌رسانی به سالمندان و افراد کم‌توان جسمی بر بستر هوش مصنوعی شده است. هوشیارینو سامانه‌ای است که علاوه بر ارائه خدمات به افراد سالمند و کم‌توان، به خدماتی نظیر معرفی مراکز خدمات‌دهنده و مطمئن هم می‌پردازد و به‌تنهایی مجری و ارائه‌دهنده خدمات نیست.

هوش مصنوعی مراقب سالمندتان است

امیرحسین آقامحمدی، طراح و مجری این سامانه در گفت‌وگو با صمت گفت: از آنجایی که سالمندان به‌لحاظ شخصیتی گنجینه هر خانواده محسوب می‌شوند و چون بیشتر آنها می‌خواهند خودشان نیازهای‌شان را مدیریت کنند، نگهداری و مراقبت از آنان باید با حفظ کرامت‌شان انجام گیرد. برهمین مبنا در طراحی این اپلیکیشن به‌دنبال آن بوده‌ایم که سالمندان، معلولان، بیماران و کودکان دارای ناتوانی جسمی، در شرایط مشکلات اقتصادی و محدودیت‌های تردد، به‌دلیل همه‌گیری کرونا و مشغله بیش از حد اطرافیان‌شان، از فقدان رسیدگی رنج نبرند و در خانه‌های خود به‌آرامی زندگی کنند و سالم‌تر باشند. جامعه هدف این اپلیکیشن می‌توانند بیشتر نیازهای خود را با استفاده از خدمات این سامانه برطرف کنند.

هشدار به‌موقع برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی

وی گفت: خدمات هوشیارینو مبتنی بر هوش مصنوعی بوده است که با اشراف بر سبک زندگی مخاطب موردنظر، در صورت بروز شرایط خطرناک و خارج از استانداردهای روزانه، هشدارهایی به‌موقع به سرپرستان و افراد نزدیک افراد تحت‌نظر ارسال می‌شود. برای مثال در سبک زندگی یک سالمند، خواب روزانه یک‌ساعته وجود دارد؛ در صورتی که سیستم با بیش از زمان تعیین‌شده مواجه شود، به‌ ‎ گونه‌ای که فرد بیش از 2 یا 3 ساعت حرکت نکند یا بیدار نشود، بلافاصله به خانواده وی اطلاع‌رسانی می‌شود. این سامانه می‌تواند تمامی مسائل روزمره فرد را اعم از مصرف دارو، غذا، ورود افراد غیرمجاز به منزل، خروج از منزل و برداشته شدن اشیا از منزل را کنترل کند که همگی در مجموعه‌های متفاوت از کارکردهای ساده هوش مصنوعی تا استفاده از واقعیت مجازی قابل‌ارائه است. وی گفت: در فرآیند این سامانه، براساس اطلاعات دریافتی از افراد، به‌صورت دوره‌ای بازرس فنی به منزل فرد ارسال می‌شود. همچنین اگر سالمندی نیاز به چکاپ دوره‌ای داشته باشد، این فرآیند در سامانه تعریف شده است و سیستم برای پزشک مربوطه ارسال می‌کند. گفتنی است، تمامی اطلاعات کسب‌شده در برنامه‌ریزی و رفع نیازهای سالمند تاثیرگذار است. در واقع اطلاعات هر بخش در این سامانه روی برنامه‌ریزی و دریافت خدمات تاثیر می‌گذارد و از یک هماهنگی مشخص‌شده‌ای پیروی می‌کند. آقامحمدی بااشاره به نحوه دریافت اطلاعات از سالمندان گفت: برای دریافت اطلاعات، فرم‌هایی به فرد و خانواده‌ها داده می‌شود. در واقع ما اطلاعات کلیدی را از خود سالمند و فرزندان آنها دریافت می‌کنیم و سپس از بازخوردهایی که سیستم به ما می‌دهد، اطلاعات را تکمیل می‌کنیم. در این سامانه، اقلام و کالاهای ثابت مورداحتیاج جامعه هدف با یک برنامه‌ریزی ازپیش‌تعیین‌شده، به‌صورت هفتگی، 2هفته‌ای و ماهانه با قیمتی کمتر از فروشگاه‌ها و فروش آنلاین در اختیار خانواده‌ها قرار می‌گیرد. در این سرویس، ابتدا از طریق تکمیل فرم و ارائه اطلاعات به مراکز مربوطه سبد موردنظر از مواد غذایی، بهداشتی، تجهیزات مصرفی پزشکی و هر آنچه نیازمندی ثابت این افراد طی ماه است؛ با ارسال رایگان تحویل درب منازل به‌صورت از پیش مقررشده می‌شود. انجام چکاپ دوره‌ای این سامانه از سوی افراد فنی به‌صورت حضوری برطبق تنظیمات دلخواه کاربران از دیگر امکانات این سامانه است. همچنین در این سرویس خدمات سلامت نیز به‌صورت دوره‌ای ارائه می‌شود. چکاپ ماهانه یا 3ماهه آزمایشات گوناگون از سوی مراجع دارای مجوز و صلاحیت و تجربه کافی و ارائه آن به خانواده سالمندان از نمونه‌های این خدمات است.

خانه سالمندان امن است

این فعال در زمینه فناوری اطلاعات افزود: سرویس خانه امن از دیگر خدمات هوشیارینو است که به مناسب‌سازی منازل برای افراد کم‌توان اختصاص دارد؛ در این خدمت وضعیت مکانی اثاثیه، آشپزخانه، سرویس‌های بهداشتی و... متناسب با وضعیت فرد ناتوان و یا سالمند طراحی می‌شود؛ به‌عنوان مثال تعبیه اقلام کمکی یا حرکتی در سرویس‌های بهداشتی، تسهیل استفاده از آشپزخانه، کمک به انجام امور حرکتی با استفاده از ابزار و استفاده از فناوری‌های برتر و رباتیک به‌منظور سهولت تردد فرد معلول یا هر فرد ناتوان جسمی در منزل جزئی از این خدمات است. برای مثال فردی را در نظر بگیرید که امکان استحمام ندارد،اما با استفاده از ابزار کمکی آن فرد می‌تواند به‌صورت مستقل یا با کمک افراد دیگر با کمترین آسیب و با کمترین دشواری درباره تحمل وزن یا هرگونه موضوع دیگر استحمام کند.

یافتن جای پارک با هوش مصنوعی

با ماشینی‌تر شدن شهرها و تولیدات، انسان ناگزیر به تغییر سبک زندگی خود برآمد. برای مثال استفاده از برخی اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل نظیر تاکسی‌های اینترنتی نیاز ما را به آژانس‌های شهری به‌اتمام رسانده است یا خوردن غذاهایی با کالری کمتر از سوی پزشکان بیشتر توصیه می‌شود، چرا که انسان امروز تحرک کمتری نسبت به نسل پیشین خود داشته و لزوم استفاده از غذاهایی با چربی کمتر بیش از گذشته احساس می‌شود، همچنین واضح است که یکی از مشکلات همیشگی انسان شهرنشین امروزی، ترافیک و معضلات مربوط به آن است. شاید فلسفه ایجاد برخی اپلیکیشن‌ها این بوده است که شرایط خستگی‌آور ترافیک‌های سنگین شهری برای شهروندان قابل‌تحمل‌تر باشد. امروزه وقتی با یک جست‌وجوی ساده فهرست مکان‌های دلخواه روی صفحه تلفن‌های هوشمندمان نمایان می‌شود، به‌طورقطع پیدا شدن جای پارک هم می‌تواند کمک زیادی به صرفه‌جویی در وقت و تصمیم‌گیری پیش از حرکت کند. به‌عبارت دیگر، یافتن مکان‌های خالی برای پارک خودرو در شهر می‌تواند یکی از نیازهای اساسی شهرنشینان را در بحث ترافیک مرتفع کند.

بابک میدانی، جانشین مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری استان آذربایجان‌شرقی خبر از طراحی اپلیکیشنی می‌دهد که می‌تواند برای سرنشینان جویای پارک خودرو به‌کار آید. وی در گفت‌وگو با صمت گفت: از سال ۱۳۹۶ این سامانه طراحی و به مرحله اجرا رسید و این پروژه به‌عنوان سیستمی جدید در پارک حاشیه‌ای شناخته شد. هدف از طراحی این اپلیکیشن گام برداشتن در مسیر ایجاد و توسعه شهرهای هوشمند است و در گام نخست ترجیح دادیم به حل معضل پارک‌های حاشیه‌ای در شهرها بپردازیم.

وی افزود: این سیستم براساس هوش مصنوعی کار می‌کند. در واقع پس از جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها از سطح شهر که با هر روشی امکان‌پذیر است شامل سنسورهای نصب‌شده در خیابان یا گشت‌های محلی، این اطلاعات از طریق سرور در اپلیکیشن نمایه می‌شود و شهروندان می‌توانند آمار مکان‌هایی را که می‌توانند خودرو خود را در منطقه موردنظر پارک کنند، در صفحه تلفن‌همراه خود پیش از ورود به آن منطقه موردنظر ببینند و نسبت به آن تصمیم‌گیری کنند.

کاری کردیم اعتماد کنند

وی افزود: یکی از مراحل مهم اجرایی کردن این نرم‌افزار کاربردی، همکاری با شهرداری‌ها در شهرها است، چرا که این بخش از شهر در اختیار شهرداری است و باید همکاری بین‌سازمانی مطلوبی انجام بگیرد، همچنین از 2 سال گذشته با تحولی که در سیستم سخت‌افزاری به‌وجود آمد، در تلاش بودیم سرعت قرارگیری اطلاعات برای کاربران بیشتر شود. برهمین مبنا جمع‌آوری آمار و اطلاعات توسط گشت‌های حضوری انجام می‌شود تا هزینه و خطای سیستمی تا حد زیادی کاهش یابد و کاربران با اعتماد بیشتری از اپلیکیشن استفاده کنند.

میدانی گفت: شاید این نقد هم وارد شود که کارآیی این سامانه چندان هم موثر نخواهد بود، چرا که در برخی موارد زمانی که سرنشین خودرو به‌محض دیدن یک جای خالی برای پارک خودروی خود وقتی به آن محل موردنظر برسد، احتمال پارک از سوی دیگر خودروها به‌ویژه در مناطق پررفت‌وآمد وجود دارد و این کارآیی سامانه را خنثی می‌کند. در پاسخ باید گفت تصمیم‌گیری برعهده سرنشینان است و در مواردی که احتمال پارک از سوی دیگر شهروندان وجود داشته باشد، به‌طور قطع عقل سلیم حکم می‌کند که به‌دنبال مکان دیگری باشد. وی ادامه داد: این اپلیکیشن توسط برنامه پایتون برنامه‌نویسی شده است. ناگفته نماند به‌صورت سخت‌افزاری سنسورهایی هم در خیابان جاگذاری کردیم،اما به‌دلیل اینکه امنیت سنسورها حفاظت‌شده نبود، ترجیح دادیم به‌صورت میدانی به جمع‌آوری اطلاعات بپردازیم.

سخن پایانی

باتوجه به موارد یادشده باید گفت انسان و سبک زندگی او بسان یک متغیر وابسته در طول 2 دهه گذشته دستخوش تغییر و تحول فناوری اطلاعات شده است و با هر تغییر در این عرصه، سبک زندگی انسان هم رویکرد تحولی به خود گرفته است. در این میان، انتخاب آگاهانه برای راحت زیستن می‌تواند کمک بیشتری به انسان برای بهره‌گیری از پیشرفت‌های فناوری اطلاعات به انسان بدهد. شرکت‌های دانش‌بنیان سفیر تحول زندگی بشری در دنیای امروز شناخته می‌شوند و لازم است با شناخت دقیق‌تر ابعاد زندگی دست به نوآوری و تحول‌آفرینی بزنند.