میلاد محمدی - گروه تجارت: به عقیده فعالان و مسئولان نمایشگاهی، صنعت نمایشگاه جزو معدود صنعت‌هایی است که حتی در صورت بروز رکود در شرایط خاص مانند تحریم، هرگز دچار رکود و خواب نمی‌شود.
بنابراین می‌توان گفت نمایشگاه‌ها عمدتا به دور از فضای رکود هستند و در شرایطی که خیلی از صنوف و فعالیت‌های اقتصادی به واسطه شرایط مختلف یک کشور در رکود بسر می‌برند، نمایشگاه‌ها همچنان فعال و سرپا هستند.
صنعت نمایشگاهی ایران در سال‌های گذشته با تحولات بسیاری مواجه بوده و از بعد از پیروزی انقلاب اسلامی روند برگزاری نمایشگاه‌های مختلف در کشور با تغییرات اساسی و جدیدی مواجه شد. به‌خصوص بعد از دفاع مقدس و با توجه به رشد صنایع و بازسازی کشور نیاز به برگزاری نمایشگاه‌ها بیشتر احساس شد.
آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگوی خبرنگار صمت با محمدجواد قنبری، معاون امور نمایشگاهی شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران است. در این گفت‌وگو از وضعیت نمایشگاه‌هایی که در کشور برگزار شده و سیر صعودی آن ترافیک نمایشگاهی و مباحثی از این دست صحبت شده است.
صنعت نمایشگاهی ایران در مقایسه با گذشته چه تفاوت‌هایی داشته و طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، در آینده چه تغییراتی را به دنبال خواهد داشت؟
لازم است در ابتدا به سابقه نمایشگاهی در ایران اشاره کنم که از حدود نیم قرن پیش شروع شد و از آن زمان تا ۲دهه بعد به صورت پراکنده برگزار می‌شود. تا این که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی روند برگزاری نمایشگاه‌های مختلف در کشور با تغییرات اساسی و جدیدی مواجه شد. به‌خصوص بعد از دفاع مقدس و با توجه به رشد صنایع و بازسازی کشور نیاز به برگزاری نمایشگاه‌ها بیشتر احساس شد. بنابراین در دهه ۷۰ نمایشگاه تهران مورد توجه قرار گرفت و عمده نمایشگاه‌های کشور در همین سایت نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار می‌شدند. به مرور زمان مراکز نمایشگاهی استان‌ها و همچنین برخی نقاط دیگر در سطح تهران راه‌اندازی و حوزه برگزاری نمایشگاه‌ها در سطح کشور وسیع‌تر، عناوین نمایشگاهی بیشتر شده و خدمات نمایشگاهی نیز
افزایش پیدا کرد.کشور ما با این تاریخچه نمایشگاهی بنابر آمار رسمی منابع معتبر جهانی در زمره چند کشور مطرح حوزه خاورمیانه و افریقا از حیث نمایشگاهی است. این امر ظرفیت خوبی را برای بخش‌های صنعتی و اقتصادی کشور ما ایجاد کرده است که در واقع با توجه به توانمندی‌هایی که در ایران داریم می‌توانیم دامنه فعالیت‌های خودمان را بیش از پیش گسترش بدهیم.این موضوع باعث شده است که در انتخابات دفاتر و روسای اتحادیه جهانی نمایشگاه‌ها در پاریس، جمهوری اسلامی ایران رسما به عنوان معاون دفتر منطقه‌ای یوفی (اتحادیه جهانی نمایشگاه‌ها) در منطقه خاورمیانه و افریقا انتخاب شود که حکم مربوطه طی مراسمی رسمی در آبان‌ماه سال جاری در کشور کلمبیا به دکتر اسفهبدی، ریاست هیات‌مدیره و مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران از سوی رییس اتحادیه جهانی نمایشگاه‌ها تحویل خواهد شد.
بسیار شنیده‌ایم که واژه «صنعت پیشرفت» را برای فعالیت‌های نمایشگاهی به کار می‌برند. منظور از این واژه چیست و چرا برای نمایشگاه به کار می‌رود؟
به نظر من واژه پیشرفت در مقابل واژه رکود و عقب گرد است. از آنجا که پیشرفت در حوزه اقتصاد و صنعت برای فعالان صنعتی و اقتصادی و عموم جامعه ملموس‌تر است، بنابراین توجه به این موضوع اهمیت آن را دوچندان می‌کند. به همین دلیل نمایشگاه‌ها که در هر دوره برگزاری آئینه پیشرفت‌های گوناگون در زمینه صنعتی و اقتصادی است به مراتب برای همگان محسوس‌تر می‌باشد از این رو هر آنچه در اقتصاد و حتی فرهنگ یک کشور موثر باشد و بتواند به جهش و ارتقای این دو اصل کمک کند، می‌تواند با برچسب پیشرفت تجاری شناخته شود. باید بدانیم که نمایشگاه‌ها عمدتا به دور از فضای رکود هستند. یعنی در شرایطی که خیلی از صنوف و فعالیت‌های اقتصادی به واسطه شرایط مختلف یک کشور مثلا تحریم در رکود بهسر می‌برند، نمایشگاه‌ها همچنان فعال و سرپا هستند و در واقع هیچ رکودی برای آنها متصور نیست، چرا که به واسطه برپایی یک نمایشگاه ده‌ها و صدها شغل به صورت مستقیم و غیرمستقیم به وجود می‌آید، در یک نمایشگاه، خدمات نمایشگاهی و غرفه سازی، طراحی سالن، خدمات امنیتی و موضوعاتی از این دست به عنوان مشاغل مستقیم به وجود می‌آیند و بازاریابی برای شرکت‌های مختلف نیز فرصت شغلی غیرمستقیمی است که از طریق برپایی نمایشگاه‌ها به وجود می‌آید.
سالانه حدود ۳۰ هزار شرکت داخلی و خارجی در همین سایت نمایشگاه بین‌المللی تهران آخرین فناوری و دستاوردهای خویش را به بازار و عموم متخصصان و فعالان صنعت و کارشناسان و خریداران عرضه می‌کنند. صدها و هزاران فرصت بیشمار اقتصادی شکل می‌گیرد و توافقات مهم تجاری منعقد می‌شد، این یعنی تضاد با رکود و حرکت به سمت پیشرفت.تمام این موارد به کلی با رکود متضاد است. بنابراین به نقطه مقابل رکود می‌رسیم یعنی پیشرفت! من فکر می‌کنم نمایشگاه‌ها این رسالت را به خوبی انجام می‌دهند و از طریق آمارهای موثق مطلع هستم که سالانه صدها میلیارد دلارفقط با برگزاری نمایشگاه‌های مختلف در سراسر جهان سود و درآمد عاید اقتصاد جهانی می‌کنند که این خود نشان دهنده پیشرفت و تضاد با رکود است.
در مورد «ترافیک نمایشگاهی» نظرات مثبت و منفی زیادی شنیده می‌شود. مثلا عده‌ای معتقد هستند که برگزاری چند نمایشگاه به صورت همزمان در یک محل مشخص باعث کاهش میزان مخاطبان هر دو نمایشگاه می‌شود. عده دیگری معتقد هستند که این اتفاق باعث می‌شود مشتری ثابت یک نمایشگاه با حضور برای دیدن نمایشگاه مورد نظر خودش خودآگاه برای دیدن نمایشگاه دیگر هم ترغیب شود. نظر شما در این زمینه چیست؟
ما امیدواریم آنقدر در کشور ما و به خصوص در سطح شهر تهران بزرگ سایت‌های استاندارد و معتبر نمایشگاهی ایجاد شود که ما به عنوان یک سایت بین‌المللی نمایشگاهی مجبور به این نباشیم که حتما نمایشگاه‌های متعدد را در همین یک مرکز برگزار کنیم. در همین ۱۰ ماه اخیر درخواست و تقاضا برای برگزاری نمایشگاه به شدت افزایش پیدا کرده و ما علاوه بر ۷۰ نمایشگاهی که طی سال ۹۳ در تقویم نمایشگاهی خودمان قرار داده‌ایم، بیش از ۳۰ درخواست مختلف دیگر را رد کرده‌ایم. به این خاطر که با فشردگی تقویم سالانه مواجهیم. در حال حاضر برخی از نمایشگاه‌های ما به صورت واحد برگزار می‌شود. مثل نمایشگاه مبلمان، نمایشگاه صنعت ساختمان، نمایشگاه فرش دستباف، پتروشیمی و خیلی نمایشگاه‌های دیگر! دلیل این امر این است که بتوانیم از بار ترافیک شهری که برای استقبال از چنین نمایشگاه‌هایی به وجود می‌آید بکاهیم.
اما برخی نمایشگاه‌ها با توجه به بزرگ بودن مساحت شان و کمتر بودن میزان بازدیدکنندگان شرایط این را دارند که در کنارشان نمایشگاه دیگری هم برگزار شود. در واقع قرار نیست سایتی با مساحت ۸۰ هکتاری فقط برای نمایشگاهی مورد استفاده قرار بگیرد که تنها به ۲ یا ۳ سالن نیاز دارد. بنابراین در کنار آن ممکن است نمایشگاه دیگری هم برگزار شود. عمدتا مراقب این هستیم که نمایشگاه‌ها با موضوعات مرتبط به هم برگزار شوند. مثلا اگر قرار است نمایشگاه شیرینی و شکلات برگزار شود در کنارش نمایشگاه آرد و نان را هم برپا می‌کنیم که هم صنف هستند و در کنار هم برای مخاطبان همپوشانی دارند. به هر حال ما سعی کردیم تا همواره بهترین استفاده را از امکانات نمایشگاه بین‌المللی تهران ببریم تا در شرایط مطلوب پاسخگوی نیاز حوزه اقتصاد و تجارت کشور باشیم.
چه ویژگی‌هایی برای بین‌المللی شدن یک نمایشگاه نیاز است. بیشتر نمایشگاه‌هایی که برگزار می‌شود عنوان بین‌المللی را با خودشان یدک می‌کشند. آیا باید برای بین‌المللی شدن شرایط خاصی داشت یا صرفا یک نسبت دهان پر کن است که نمایشگاه‌ها روی خودشان می‌گذارند، نظارت معاونت نمایشگاه به چه شکل است؟
تقریبا تمام نمایشگاه‌های ما بین‌المللی هستند به این دلیل که علاوه بر مشارکت‌کنندگان داخلی، شرکت‌های خارجی نیز حضور پیدا می‌کنند و ما باید نهایت استفاده را از فناوری خارجی در راستای تقویت حوزه‌های مختلف تجاری و بازرگانی و ارتقای سطح کیفی محصولات خودمان بهره ببریم، ضمن این که می‌تواند شرایط مطلوب بازاریابی را هم فراهم کند و مشتریان و خریداران خارجی جدیدی را برای محصولات داخلی فراهم کند. یک نمایشگاه برابر با استانداردهایی که برای برگزاری نیاز دارد، باید حتما از شرکت‌های معتبر و بین‌المللی برای حضور دعوت کند و در خلال برگزاری آن نمایشگاه، فرآیند برگزاری، تبلیغات، خدماتی که قرار است به مخاطبان و بازدیدکنندگان ارائه بشود و در نهایت هدف‌گیری و نتیجه‌ای که قرار است از یک نمایشگاه حاصل شود را به خوبی فراهم کند.
در واقع یک ارتباط تجاری دوسویه شکل می‌گیرد. هم آنها با فناوری‌ها و دستاوردهای شرکت‌های مختلف ما آشنا می‌شوند و بازرگانان ما برای بازاریابی و پیدا شدن بازار مناسب محصولاتشان اقدام خواهند کرد و هم شرکت‌های ایرانی و متخصصین داخلی با فناوری و دانش شرکت‌های خارجی آشنا می‌گردند. بنابراین هدف ما از بین‌المللی بودن نمایشگاه‌ها در سایت نمایشگاه بین‌المللی تهران علاوه بر اینکه بسیاری از آنها در سطح دنیا شناخته شده و برند هستند، همچون نمایشگاه‌های نفت، گاز و پتروشیمی، صنعت ساختمان، آگروفود، ایران هلث، بورس و بانک، مبلمان، تاسیسات، الکامپ، فناوری، برق، متالوژی، دروپنجره و... ایجاد زمینه بهتر برای بازاریابی محصولات داخلی و جذب مشتریان و خریداران جهانی و توسعه صادرات کشور است.