مهدی نجفی - گروه تجارت: بعد از پشت سر گذاشتن موفق «بازار شب عید»، حالا «بازار اقلام کالا و خوراکی رمضان» سال ۱۳۹۳ دومین تجربه‌ای است که دولت روحانی برگزار کرده است.
از همین حالا و پیش از تمام شدن این ماه می‌شود موفقیت دولت را پیش‌بینی کرد، چراکه طبق آمار بانک مرکزی و گواه بازار هنوز افزایش قیمتی بر نمودار قیمت کالا و خدمات اقتصاد خانوار رقم نخورده است. این ارقام در مقایسه با شرایط سال گذشته، از زمین تا آسمان متفاوت است. رمضان سال گذشته، سفره‌های افطار با نرخ تورم ۴۰درصدی پهن شد و نابه‌سامانی بازار تا آنجا پیش رفت که تهیه اقلام پرمصرف حتی برای طبقه متوسط دشوار شد. اما امسال هیچ نشانه‌ای از آنچه سال گذشته در بازار کالا حاکم بود، وجود ندارد. به گواه آمار؛ از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، نرخ تورم در مسیر معکوس قرارگرفته و میانگین افزایش قیمت‌ها به حد یک درصد در ماه رسیده است.
طرحی برای کمک به اقتصاد خانواده
اجرای «طرح ضیافت» برای اولین بار در سال۸۵ کلید خورد. هدف اصلی مقامات وزارت بازرگانی و مسئولان اصناف، کنترل قیمت کالاها در بازار بود. اما دقیقا عکس این سیاست در بازار پیاده شد؛ به‌طوری‌که در اولین روزهای شروع این ماه به‌یک‌باره قیمت‌ها روند صعودی به خود گرفت و در همان آغاز راه این طرح، طرحی شکست‌خورده نام گرفت. عملا اجرای طرح ضیافت تا سال۹۲، هیچ‌وقت با موفقیت همراه نبود؛ چراکه یا از کیفیت کالاها کاسته می‌شد یا تخلفات متعددی در بازار صورت می‌گرفت. امسال مردان دولت روحانی بعد از تجربه ناموفق سال‌های گذشته، برای کنترل بازار و کمک به اقتصاد خانواده به میدان آمدند، به امید اینکه این بار شاید «طرح ضیافت» که برای عرضه بهتر کالاهای پرمصرف در ماه رمضان طراحی شده است، اعتماد متقاضیان را برای کنترل قیمت‌ها جلب کند. به‌علاوه پیش‌ازاین تجربه موفق کنترل بازار در ایام پرتقاضای شب عید نشان داده که می‌توان چنین روزهایی را بدون ایجاد شوک در بازار سپری کرد.
تلاش مردان روحانی برای رفع نگرانی
سال‌هاست که تامین مایحتاج ضروری با قیمت‌های متعادل برای روزهای مبارک به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم تبدیل شده است. سیدجواد تقوی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از اجرای طرح مشترک نظارت بر اقلام با همکاری دستگاه‌های مرتبط ازجمله فرمانداری‌ها، استانداری‌ها، سازمان استاندارد و مجموعه‌های مرتبط در سراسر کشور از اول تیر تا ششم مردادماه خبر داده است.
به گفته تقوی؛ مجموعه اقلامی که در ماه مبارک رمضان موردتوجه است عمدتا کالاهای پرمصرف مانند مواد پروتئینی، میوه و سبزیجات، تنقلات، انواع شیرینی، خرما، لبنیات و نیز روغن، شکر، برنج و نان است که در طرح ویژه این ماه موردتوجه و نظارت است. از سوی دیگر معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از نظارت بر بازار سخن گفته و تاکید کرده که مسئولان وزارتخانه تمام تلاششان را کرده‌اند تا با تمرکز نیروها در مراکز عمده عرضه و تقاضا و ایجاد ارتباط تنگاتنگ با انجمن‌ها و تشکل‌ها و اصناف به‌گونه‌ای عمل کنند تا تخلفی صورت نگیرد. دراین‌بین سنجش میزان موفقیت دولت یازدهم در دومین تجربه کنترل بازار در ایام خاص به گذشت زمانی نه‌چندان طولانی نیاز دارد. هرچند با بررسی قیمت کالاهای اساسی در بازار می‌توان تا حدی میزان موفقیت دولت در یک هفته گذشته از ماه رمضان را محک زد.
مواد پروتئینی پرحاشیه
مواد پروتئینی از پرسروصداترین اقلام خوراکی است که در ماه‌های خاص مانند شب عید و ماه رمضان بیشتر از دیگر ایام سال با نوسان و افزایش قیمت مواجه می‌شوند و درعین‌حال نوسان قیمت این بازار با حساسیت بالایی از سوی مصرف‌کنندگان دنبال می‌شود.
گوشت و مرغ که یکی از اصلی‌ترین اقلام این بخش است، سال گذشته با افزایش قیمت شدیدی روبه‌رو بود. این افزایش قیمت به‌دنبال اجرای مرحله اول هدفمندی یارانه‌ها و مشکلات ایجاد شده برای مرغداران به وجود آمد. اما این بار مسئولان سازمان صنعت، معدن و تجارت تاکید دارند که با تمهیدات صورت گرفته در طول ماه مبارک، هیچ‌گونه کمبودی درخصوص مرغ در بازار ایجاد نخواهد شد. به گواه بازار، مرغ منجمد داخلی در نمایشگاه‌های ضیافت ماه مبارک رمضان با قیمت هر کیلو پنج‌هزار و ۵۰۰ تومان عرضه می‌شود و کمبودی در بازار وجود ندارد. نبض بازار گوشت نیز مانند مرغ در دست دولت است. علی‌اصغر ملکی، رییس اتحادیه گوشت گوسفندی درباره وضعیت گوشت در ماه مبارک می‌گوید: بازار گوشت امسال در وضعیت خوبی قرار دارد و من قول می‌دهم هیچ کمبودی از میزان گوشت در بازار این ماه در سطح کشور نخواهیم داشت چون با توجه به این موضوع که فصل جاری، زمان عرضه دام‌ها توسط دامداران به بازار است، موجودی در بیشترین حالت خود و بالاتر از میزان تقاضا قرار دارد. او با بیان اینکه قیمت گوشت در هفته جاری نسبت به هفته‌های قبل کاهش داشته است، می‌گوید: به‌طور تقریبی ۹ ماه است که نوسانات قیمتی در گوشت دیده نشده و این نشان از عملکرد مثبت اتحادیه بوده است. وی درخصوص قیمت گوشت در نمایشگاه ضیافت مختص ماه مبارک بیان می‌کند: در این نمایشگاه‌ها گوشت منجمد وارداتی برزیل با قیمت هر کیلوگرم ۱۶هزار و ۵۰۰ تومان و گوشت منجمد داخلی با قیمت هر کیلو ۱۵هزار و ۵۰۰ تومان به شهروندان ارائه می‌شود. اما جالب اینجاست که با وجود متوقف شدن روند صعودی قیمت گوشت، همچنان جزء کمترین اقلامی است که مردم خریداری می‌کنند. اغلب معتقدند، قیمت گوشت بیش‌ازحد توان خرید است و حتی اگر قیمت‌ها بالا نرود بازهم توان خرید آن وجود ندارد.
بازار قند و شکر در آرامش
جدا از اقلام پروتئینی، مواد غذایی دیگر ازجمله قند و شکر نیز از اقلامی هستند که در ماه مبارک با مصرف بالا روبه‌روست. محمد آقاطاهر، رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی درخصوص وضعیت موجودی قند و شکر در بازار ماه رمضان می‌گوید: موجودی بازار در شرایط مطلوبی قرار دارد. هر کیسه 1 کیلوگرمی شکر در بازار ۲۱۰۰ تومان و در نمایشگاه‌های ضیافت ۲۰۰۰ تومان عرضه می‌شود. اگر مشکلی در روند بازار ایجاد نشود تا پایان سال تغییری در قیمت قند و شکر به وجود نخواهد آمد. این امر مستلزم ثبات در سایر شرایط حاکم بر قیمت این اقلام است که در کنترل ما قرار ندارد.
قیمت نان؛ بدون تغییر
نان نیز یکی دیگر از اقلام پرمصرف ماه رمضان است که نیاز به نظارت دقیق و ثبات در قیمت‌ها دارد. جواد کرمی رییس اتحادیه نان‌های حجیم با بیان اینکه قیمت آرد از سال۹۱ تاکنون ثابت بوده است، گفت: ثابت بودن قیمت آرد، ثابت شدن قیمت نان را در پی داشته است و امسال نیز شاهد افزایش قیمت نخواهیم بود. وی با بیان اینکه در ماه مبارک رمضان مصرف نان حجیم حدود هفت‌درصد افزایش می‌یابد، تصریح کرد: قیمت نان بربری که پرمصرف‌ترین نان فانتزی به‌ویژه در این ماه است، ثابت می‌ماند و به قیمت همان ۷۰۰ تومان عرضه می‌شود.
دولت موفق‌تر از گذشته
نگاهی به آمارهای ارائه‌شده نشان می‌دهد که اهداف دولت برای ارتقای سطح معیشت خانوار طبق آنچه که روحانی در نخستین نشست هیات دولت در سال۹۳ اعلام کرد در حال اجرایی شدن است. اصولا در ماه‌هایی ازجمله رمضان و فروردین به‌دلیل میزان بالای تقاضا، همواره نرخ کالاها با نوسانات بسیار زیادی همراه بوده است اما حالا با توجه به کاهش ۲۰ تا ۲۵درصدی قیمت اقلام در طرح ضیافت، مشخص است که قیمت اقلام افزایش نداشته و اگر همین روند ادامه پیدا کند دولت به یکی از مهم‌ترین اهدافش که کنترل تورم است، رسیده است.
در کیفیت کالاهای طرح ضیافت حرفی برای گفتن نداریم!
رییس اتاق اصناف ایران دیروز در تشریح شرایط کیفیت نمایشگاه‌های طرح ضیافت اعلام کرد که نه کیفیت اجناس مورد تایید بوده است و نه محل‌هایی که برای برپایی درنظر گرفته شده است. علی فاضلی می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت مسئول تامین ۵ قلم کالای اساسی در نمایشگاه ضیافت هستند و تمام کالاهای اساسی موجود در نمایشگاه از طریق آنها تایید شده است.
وی به این نکته اشاره کرد که تمامی قیمت کالاها در این نمایشگاه‌ها کنترل‌شده بود و در برخی اقلام تا ۴۰ درصد به مردم تخفیف ارائه می‌شد ولی در بحث کیفیت حرفی برای گفتن نداریم. به اعتقاد رئیس اتاق اصناف کشور، برگزاری نمایشگاه ضیافت در مکان‌های مناسبی صورت نگرفته تا جایی که با بارش باران در سال گذشته چند غرفه در بوستان ولایت آسیب دیده‌اند. زیرساخت برای این‌گونه نمایشگاه‌ها آماده نیست و مردم از گرمای هوا و مکان برگزاری گلایه دارند.
رییس اتاق اصناف ایران همچنین با بیان اینکه امسال تعداد بازرسان اصناف در سطح شهرها دوبرابر شده، گفت: با گذشت ۶ روز از ماه مبارک رمضان شکایتی در باب کالاهای صنفی نداریم و در موارد خرید مردم از زولبیا و بامیه یا مواردی شبیه به آن کمترین شکایت را نسبت به سال‌های قبل داشته‌ایم.