بازار سهام در هفته‌های اخیر و پس از انتخابات ریاست جمهوری در واپسین روزهای خرداد، همواره در تب و تاب پیش‌بینی ترکیب کابینه بود تا اینکه در نیمه دوم هفته گذشته فهرست وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم از سوی ابراهیم رئیسی تقدیم مجلس شد که بسیاری از شبهات پیرامون ترکیب هیات دولت سیزدهم برای فعالان اقتصادی اعم از سهامداران بورس را برطرف کرد.

البته برخی کارشناسان معتقدند بازار همچنان در انتظار نهایی شدن فهرست وزرا پس از برگزاری جلسات رای اعتماد وزیران خواهد ماند اما برخی دیگر باور دارند نمایندگان کنونی مجلس به‏دلیل همسویی سیاسی با دولت رئیسی به احتمال بسیار زیاد چوب لای چرخ دولت سیزدهم نخواهند گذاشت و به فهرست پیشنهادی رئیس دولت رای اعتمادی یکپارچه و یکدست می‌دهند. به هر حال به نظر می‌رسد برداشت اکثریت سهامداران نیز به خوانش دوم نزدیک‌تر است، زیرا در روزهای اخیر شاهد رشد به‌نسبت خوبی در بازار سرمایه بوده‌ایم که از دید اغلب کارشناسان به ‎ دلیل روشن شدن تکلیف کابینه است.

بازار در انتظار برنامه‌های تیم اقتصادی دولت

مجتبی دیبا، تحلیلگر و فعال بازار سهام با اشاره به اعلام اسامی وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم به گفت: با وجود مشخص شدن فهرست اعضای پیشنهادی کابینه سیزدهم اما عده زیادی از سهامداران منتظر شنیدن برنامه‌های وزرا هستند تا ذهنیتی در قبال دولت سیزدهم در بین فعالان بازار سهام شکل بگیرد.

وی در ادامه افزود: به عنوان مثال باید دانست که موضع وزیر پیشنهادی اقتصاد و دارایی نسبت به بازار سرمایه و موضوعات مربوط به این حوزه چیست و تا زمانی که این پرسش ‎ ها پاسخی نداشته باشند باز هم بازار نمی‌تواند به جمع‌بندی مشخصی از دولت جدید دست پیدا کند.

نرخ تورم

دیبا ضمن یادآوری نوسانات نرخ تورم در ماه‌های اخیر عنوان کرد: یکی از مواردی که برای سهامداران بسیار مهم است، موضوع سیاست‌های دولت در قبال کنترل تورم خواهد بود، چراکه در صورت پابرجا ماندن شرایط فعلی به احتمال زیاد باید منتظر تورم سنگین ‎ تری در نیمه دوم سال باشیم.

وی ادامه داد: اما با توجه به وعده‌های که آقای رئیسی مطرح کرده بودند می‌توان با قطعیت گفت دولت سیاست‌های مهار تورم را به اجرا خواهد گذاشت اما اینکه این سیاست‌ها به چه نحوی و با استفاده از چه ابزاری در دستور کار قرار بگیرند برای فعالان اقتصادی از جمله اهالی خانواده بورس حائز اهمیت است.

بازار ارز

این تحلیلگر بورس با تاکید بر اهمیت نرخ ارز در تحولات بازار سهام به گفت: یکی دیگر از عناصر تعیین‌کننده برای بازار سرمایه موضوع نرخ ارز است که می‌تواند سهم‌های صادرات‌محور را تحت ‎ تاثیر قرار دهد، بنابراین اگر دولت قصد داشته باشد نرخ دلار را به صورت دستوری کنترل کند، رویکرد بازار سهام به‏گونه متفاوتی خواهد بود.

در این زمینه هم موضع‏گیری‌های دولت هنوز مشخص نیست و باید کمی تامل کنیم تا وزرای پیشنهادی برنامه‌های خود را برای تصدی پست‌های اعلام ‎ شده ارائه کنند.

اگر مقاومت دلار بشکند...

این فعال بازار سرمایه چشم‌انداز بازار ارز را ترسیم کرد و یادآور شد: همان ‎ طور که گفته شد چشم بازار سرمایه به تابلوهای صرافی است، چراکه تغییرات نرخ ارز برای بازار بسیار مهم است، به ‎ طور طبیعی اگر نرخ دلار محدوده مقاومتی ۲۷، ۲۸ هزار تومان را بشکند می‌توانیم انتظار دلار ۳۲ هزار تومانی را هم داشته باشیم. در صورت وقوع این سناریو بخش عمده‌ای از سهامداران نسبت به جهش قیمتی دلار خوشحال می‌شوند، چراکه کامودیتی‌ها و صادرات‌محورها رشد خوبی را در چشم‌انداز خود خواهند دید.

دیبا در پایان خاطرنشان کرد: از سویی هم اتفاقاتی در هرات افغانستان رخ داد و این شهر هفته گذشته سقوط کرده و به‌دست نیروهای طالبان افتاد. این اتفاق فارغ از اهمیت سیاسی که برای ایران دارد وجوه اقتصادی بسیار مهم و گسترده‌ای دارد، زیرا بخش مهمی از دلار ایران از طریق هرات تامین می‌شود و اگر طالبان این کانال را در اختیار بگیرد که درحال‌حاضر گرفته، احتمالا ورودی ارز به کشورمان کاهش می‌یابد و باز هم باید منتظر افزایش نرخ باشیم. این اتفاق می‌تواند روند رو به رشد نرخ دلار را تشدید کرده و به ‎ عنوان کاتالیزوری در فرآیند گران ‎ تر شدن این ارز خارجی عمل کند.

رشد ادامه دارد؟

قاسم صادقی، کارشناس و مدرس بازار سرمایه مثبت دانستن وضعیت کنونی بازار به صمت گفت: با نگاه کلی به بازار سرمایه متوجه عملکرد خوب سهم‌های دلاری در بازار سرمایه می‌شویم تا جایی ‎ که در نخستین روز هفته جاری هم شاهد ثبت رکوردهای خوبی از سمت این گروه بودیم. وی در ادامه افزود: البته این مسئله به موارد زیادی بستگی دارد که از آن جمله می‌توان به تحولات بازار ارز، اعلام ترکیب پیشنهادی کابینه سیزدهم و... اشاره کرد.

ریالی‌ها جان می‌گیرند

صادقی ضمن ذکر مثالی از وضعیت برخی سهم‌های ریالی در بازار سهام عنوان کرد: همان ‎ طور که گفته شد سهم‌های دلاری هفته را به خوبی آغاز کردند اما این به معنای بد بودن اوضاع ریالی‌ها نیست. برای مثال می‌توان به خودرویی‌ها اشاره کرد که روند مثبت خوبی را در پیش گرفتند. این مسئله نشان می‌دهد سهم‌های ریالی هم در پی دلاری‌ها صعود به نسبت خوبی را تجربه کردند و آینده به مراتب بهتری را می‌توان برای آنها متصور بود. این تحلیلگر بازار سهام افزود: اگر کلیت بورس را در نظر بگیریم، به نظر می‌رسد رشد بازار همچنان می‌تواند ادامه داشته باشد. البته روند صعودی شاخص به عوامل بسیاری از جمله تحولات سیاسی در کشور بستگی دارد اما روی ‎ هم ‎ رفته عوامل دیگری نیز در این بین از اهمیت برخوردارند که زمینه را برای تداوم رشد بورس فراهم کرده است.

از برجام تا کرونا

مدرس بازار سرمایه با یادآوری اصلاحات قیمتی در سهم‌های ریالی به گفت: البته ممکن است در برخی از سهم‌ها شاهد اصلاح قیمتی باشیم اما به ‎ طور کلی روند بازار رو به جلو و امیدوار‌کننده است، از همین ‎ رو به نظر می‌رسد طبق پیش‌بینی‌ها برداشت بازار از تحولات اخیر مثبت بوده و به قول معروف یکی از ابهامات پیرامون بازار برطرف شده است. وی به موضوعاتی مانند پاندمی کرونا و احیای برجام اشاره کرد و یادآور شد: هرچند نباید فراموش کرد که سهم‌های ریالی مدت ‎ هاست درجا می‌زنند و دیگر وقت آن رسیده که این سهم‌ها نیز روند رو به رشد خود را در پیش بگیرند. البته اینکه چنین رشدی تداوم داشته باشد یا خیر به عوامل زیادی بستگی دارد که نیازمند روشن ‎ تر شدن فضای عمومی کشور از جمله وضعیت واکسیناسیون و مذاکرات است.

عبرت ‎ هایی از بازار

این کارشناس اقتصاد به پیامدهای مخرب سیاست‌های دخالت در بازار سرمایه در سال ۹۹ اشاره کرد و گفت: اتفاقاتی که در یک سال گذشته شاهد بودیم این دید را به مدیران ما داد که دخالت در بازار نمی‌تواند به‏عنوان الگوی موفقی برای مدیریت بازار اجرایی شود از همین‏رو امیدواریم تیم اقتصادی دولت جدید هم از این مسئله پیام‌های لازم را گرفته باشند و رویکرد دخالت در بازار را که در دوره اخیر مصادیق بسیاری داشت را تغییر دهند. صادقی در پایان ضمن ابراز امیدواری از اصلاح رویه مدیریت بازار، خاطرنشان کرد: البته در چند ماه گذشته هم شاهد کاهش قابل ‎ ملاحظه دخالت‌ها در بازار سهام بودیم. برای مثال دیدیم که حقوقی‌ها راسا اقدام به خرید کردند و دخالت آنچنان بزرگ و چشمگیری ملاحظه نشد. از همین ‎ ‏رو می‌توان امیدوار بود تیم اقتصادی دولت سیزدهم نیز از همین شیوه برای مدیریت حوزه‌های مختلف اعم از بورس اوراق بهادار بهره ببرند.

سخن پایانی...

وزارت اقتصاد و دارایی یکی از بخش ‎ هایی است که همواره برای فعالان بازار سرمایه از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا طبق قانون روسای سازمان بورس (در جایگاه یک نهاد رگولاتور) از سوی وزیر اقتصاد منصوب می‌شوند، از همین‏رو گفته می‌شود این وزارتخانه نزد سهامداران جایگاه ویژه‌ای دارد. با توجه به این نکته و پیشنهاد احسان خاندوزی برای پست وزارت اقتصاد (خاندوزی هم‌اکنون نایب رئیس اول کمیسیون اقتصادی مجلس است) این شائبه به وجود آمده که احتمالا شاهد تغییر و تحولات گسترده‌ای در زمینه مدیریت بازار سهام شاهد باشیم، زیرا اظهارنظراتی که خاندوزی در ماه‌های اخیر پیرامون بازار سرمایه در رسانه‌ها داشته حاکی از رویکرد متفاوت وی در زمینه مدیریت این حوزه با الگویی است که تا به امروز در دست اجرا بوده است. اگر چنین گزاره‌ای درست باشد پروژه ابقای رئیس کنونی سازمان بورس نیز منتفی خواهد شد، البته هنوز هم زمزمه‌هایی از رضایت برخی از عناصر تاثیرگذار و نزدیک به رئیس دولت سیزدهم نسبت به عملکرد دهقان‏دهنوی شنیده می‌شود اما با توجه به تغییر و تحولاتی که در صورت رای اعتماد گرفتن کابینه در راه است احتمال عملیاتی شدن این سناریو را تضعیف می‌کند. به هر حال، بسیاری از سهامداران نیز نسبت به کارنامه دولت دوازدهم در بورس انتقادات جدی دارند، از سویی هم شائبه ‎ هایی مبنی بر غیرقانونی بودن انتصاب دهقان ‎ دهنوی به سمت ریاست سازمان بورس توسط فرهاد دژپسند (وزیر پیشین اقتصاد) امیدواری عده قلیلی از فعالان بورسی نسبت به ابقای رئیس کنونی تالار شیشه‌ای را کم‌رنگ ‎ تر کرده است. بنابراین باید گفت که حتی در صورت ماندگار شدن تیم فعلی مدیران بورسی در ساختمان شیشه‌ای سعادت ‎ آباد هم بازار خود را برای تغییرات گسترده‌ای در زمینه قوانین و سیاست ‎ گذاری ‎ های کلان بازار آماده می‌کند که محتمل‌ترین آنها تقویت صندوق موسوم به تثبیت بازار است که اتفاقا مبدع آن کسی نیست به ‎ جز سیداحسان خاندوزی، وزیر پیشنهادی امور اقتصاد و دارایی دولت سیزدهم.