ضرورت ارتقای بهره‌وری در صنعت خودرو
محمدجواد شریفی-کارشناس صنعت خودرو
یکی از شاخص های مهم که می توان از طریق آن به قدرت یک فعالیت صنعتی برای دستیابی به مزیت رقابتی بین سایر رقبا پی برد، بهره وری و ارتقای آن است. باتوجه به اینکه صنعت خودرو حدود ۵ درصد تولید ناخالص ملی کشور را در برمی گیرد، یکی از صنایع مهم و تاثیرگذار در کشور محسوب می شود که عامل محرکه ای در بخش های گوناگون اقتصادی است.
عوامل موثر در بهره وری
- سرمایه گذاری سنگین در این بخش
- مدیریت منابع انسانی
- اصلاح فرآیندها
در حوزه منابع انسانی، بازدهی و ارتقای عملکرد نیروی انسانی در سازمان ها به عنوان یکی از مهم ترین و باارزش ترین سرمایه های یک سازمان به شمار می رود که بیش از سایر عوامل در بهره وری موثر خواهد بود. نیروی انسانی مازاد در صنعت خودرو یک چالش بزرگ برای این صنعت است که در بحث مدیریت در این حوزه مورد جدال قرار گرفته و مدیران این صنعت امکان تعدیل نیرو ندارند تا با انجام آن تاثیری در ارتقای بهره وری حاصل شود.
همچنین ایران، یکی از کشورهایی است که بیشترین تعداد کارگر نسبت به تولید خودرو در جهان را داراست و این سیاست غلط که صنعت خودرو لزوما اشتغالزاست، رقابت پذیری این صنعت را در مقایسه با صنایع دیگر تحت تاثیر قرار داده؛ بنابراین ساختار افراد شاغل در این صنعت نیازمند تحول بنیادین است و باید مورد تجزیه و تحلیل و بررسی دقیق قرار گیرد. سرمایه گذاری سنگین در این حوزه باید از طریق شرکت های دانش بنیان انجام شود. می توان با استفاده از توان و ظرفیت این شرکت ها کیفیت خودروها را ارتقا بخشید که می تواند در دو قسمت سخت افزار و نرم افزار صورت گیرد. همچنین باتوجه به شرایط تحریمی کشور و عدم امکان مبادلات مالی بین المللی، حضور سرمایه گذاران خارجی نیز در این حوزه امکان پذیر نیست؛ بنابراین باتوجه به شرایط اقتصادی جامعه در حوزه نوسازی ماشین آلات تولیدی امکان سرمایه گذاری سنگین وجود ندارد.
در حوزه نرم افزاری نیز باید نسبت به اصلاح فرآیندها از ابتدای زنجیره تامین تا پایان خدمات پس از فروش خودرو تغییرات و بازنگری اساسی انجام شود. در مطالعات محققان دانشگاهی این نتیجه حاصل شده که سرمایه گذاری فیزیکی تاثیر مستقیم در افزایش بهره وری خواهد داشت؛ در صورتی که افزایش نیروی انسانی تاثیری در افزایش بهره وری ندارد، بلکه باید کارآیی نیروی انسانی را ارتقا بخشید.
عوامل موثر در بهره وری از دیدگاه برون سازمانی و درون سازمانی به شرح ذیل است که باید مدنظر قرار گیرد:
۱ - عوامل برون سازمانی: قوانین و مقررات، سیاست گذاری های کلان اقتصادی
۲ - عوامل درون سامانی: سرمایه گذاری، اصلاح فرآیندهای سازمانی، چابک سازی و آموزش نیروی انسانی، جذب و بکارگیری نیروی انسانی متخصص
در مطالعات علمی و پژوهش های انجام شده با استفاده از نرم افزار تخصصی این حوزه، آمار و اطلاعات شرکت های خودروساز کارآیی فنی، مقیاسی، مدیریتی و روند بهره وری این شرکت ها مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و نسبت به ارزش تولیدات فروخته شده به بهای تمام شده تولیدات به عنوان ستانده و همچنین هزینه منابع انسانی، انرژی و موجودی ناخالص سرمایه به عنوان نهاده تولید برای محاسبه کارآیی فنی و روند بهره وری این شرکت ها مورداستفاده قرار گرفت. در نتیجه بعد از محاسبات انجام شده و در این تحقیق، شرکت خودروسازی زامیاد و بهمن دارای کارآیی یک در بین خودروسازها هستند.
