نقش حملونقل در توسعه
علی حسینی -فعال اقتصادی در حوزه لجستیک
بهرهوری حملونقل در کشور موضوع مهمی است که در توسعه شبکه گمرکی کشور نقش بسزایی دارد. این موضوع در سال ۱۴۰۰ در اتاق بازرگانی ایران مورد بررسی قرار گرفت و تحقیق و پژوهشهای متعددی درباره ارتباط طرح جامع حملونقل با سهم نرخ تمامشده و لجستیک انجام گرفت؛ بنابراین با مطالعه آنها میتوانیم دورنمای مناسبی از مشکلات حملونقل در بخشهای مختلف بهدست بیاوریم. طرح جامع حملونقل در بسیاری از کشورها بهبهرهبرداری رسیده و موفقیتهای زیادی در این زمینه بهدست آمده است، اما اینکه چرا ما نمیتوانیم این طرح را بعد از ۲۰ سال بهطورکامل اجرایی کنیم، دلایل متعددی دارد.
طرح مذکور تمام زوایای توسعه حملونقل را شامل میشود و به ما نشان میدهد که در چه حوزههایی ضعف و نیاز به برنامهریزی داریم. مسلما با بررسی و تحقیق و تفحص بر چالشهای موجود، بهترین تصمیم برای آینده حملونقل کشور گرفته میشود که البته این برنامهریزیها هم بهصورت بلندمدت و هم بهشکل کوتاهمدت است. شکی نیست که اجرایی شدن چنین طرحهایی به رشد و توسعه کشور کمک میکند و بودجه سنواتی و برنامههای پنجساله توسعه را در مسیر بهتری قرار میدهد.
دولت برای پیشبرد برنامههای توسعه، نیاز مبرمی به طرحهای جامع دارد تا با دید بازتری نسبت به حل مشکلات اقدام کند. بنده اعتقاد دارم که یکی از مشکلات ما در این حوزه به ادغام وزارت راه و شهرسازی مرتبط است، چراکه در عمل وزارت راه و شهرسازی به موضوع حملونقل نگاه درجه دوم دارد. یکی از چالشهایی که صاحبان و فعالان حملونقل در تمام شیوهها بر آن تاکید دارند، این است که وزارت راه و شهرسازی در حوزه حملونقل کشور تحرک مناسبی ندارد و نمیتواند این بخش را بهخوبی مدیریت کند.
متاسفانه ضعف در برنامهریزی کشور، ما را به جایی کشانده که در همه ناوگانهای حملونقل دچار ضعف هستیم که با بررسی آنها درمییابیم که ما در هیچیک از حملونقل ریلی، دریایی، جادهای و هوایی هیچ سرمایهگذاری و برنامهریزی جامعی نداریم. در چنین شرایطی، میطلبد که ما نهتنها در حوزه حملونقل، بلکه در تمام حوزهها، طرح جامع داشته باشیم تا با سرعت بیشتری بتوانیم ضعفهای موجود را به نقطه قوت تبدیل کنیم.
بنده در این سالها طرحهای توسعه حملونقل را بارها مرور کردهام؛ اما بهندرت به موردی برخوردم که یک طرح به مرحله اجرا رسیده و به اهدافش جامهعمل پوشانده شده باشد.
کشور ما در حملونقل بینالمللی نیز ضعفهای زیادی دارد؛ ما نیاز داریم تا سیستم حملونقل را در بخش بینالمللی نیز تقویت کنیم، زیرا خیلی از کشورهای همسایه کامیونهای ما را به مرز خود راه نمیدهند، همچنین تحریمهای غرب نیز در روند رشد و توسعه سیستم حملونقل ما بیتاثیر نبوده و در بسیاری از مواقع سد راهی در مسیر پیشرفتمان شده است.
نیاز است که کشور ما برای ساماندهی جامعه حملونقل در یک بازه ۵ تا ۱۰ ساله بازنگری مناسبی انجام دهد، زیرا حملونقل موضعی است که مرتب در حال بروزرسانی است و ما نباید از دنیا عقب بمانیم.
از سوی دیگر، حملونقل بینالمللی ما میتواند با توانمندسازی کریدورهای شمال ـ جنوب و شرق ـ غرب به اهداف بزرگی در رشد مناسبات گمرکی دست پیدا کند. امید است با توجه مسئولان و هماهنگی نهادهای مختلف با یکدیگر، حمل و نقل در کشور توسعه یابد.