امروزه خبرهای بسیاری درمورد نوآوری و ایده‌های خلاقانه در تجارت و کسب‌و‌کارهای تازه منتشر می‌شود.به همین دلیل، نوآوری بیش ازهمیشه درمرکز توجه قراردارد. از شرکت‌های کوچک تا سازمان‌های بزرگ، همه به ‌‌دنبال نوآوری برای عرضه تولیدات و خدمات و یا توسعه آنها هستند. برای ادامه روند رو به رشد و سودآوری و در رأس امور قرار گرفتن نسبت به رقبا، شما باید برای مشتریان خود ایده‌های جذاب ونوآورانه داشته باشید.نوآوری به معنای اکتشاف و اختراع نیست.نوآوری برداشت و درکی جدید از یک ایده یاعمل است که باعملی ساختن آن، در یک سازمان می‌توان به صورت یک محصول و یا خدمت جدید ارائه شود.هم چنین نوآوری می­تواند شامل تغییر وتوسعه محصول یا خدمتی باشد که باعث کارآمد شدن آن شود. نوآوری شامل دو عنصر ایده و اجرا است ولازم است ایده خوب با یک اجرای خوب همراه باشد و هرکدام بدون دیگری معنا پیدا نمی‌کنند.  بیشتر کسب‌وکارهای موفق معمولا طبق نوآوری و خلاقیت پیش می‌روند چون این موضوع رامی دانند برای اینکه از بازار جهانی پر رقابت فناوری کنار نروند باید همواره نوآورباشند.

برای نوآوری همیشه احتیاج به خلق ایده جدید نیست ممکن است کسب‌وکاری از ایده‌های نوآورانه دیگران مانند سکوی پرتابی به سوی خلق محصول، خدمت کاربردی که بی‌مانند باشند بهره ببرند.به عبارت دیگرآنها ازقابلیت نوآوری برای دست یابی به موفقیت بلند مدت بهره می‌گیرند.

اهداف نوآوری در کسب‌وکارها

هدف از نوآوری، ارزش‌آفرینی برای شرکت وکسب‌وکار است.نوآوری فرصت‌های بزرگتری را برای بقا، رشد اقتصادی و موفقیت یک شرکت ایفا می‌کند. نوآوری یک روش برای بهینه‌سازی عملیات‌ها است و باعث ایجاد مزیت رقابتی و تمایز شده و موجب مطرح شدن در بازار می‌گردد. نکته قابل توجه در نوآوری این است که نوآوری باید مبتنی بر مشتری مداری باشد منظور این است که از نیاز دیگران نشات بگیرد و به حل یک مشکل کمک کند.

مدل‌های نوآوری

 نوآوری در محصول: سطح محصولات یا خدمات عرضه شده در بازارهای تثبیت شده را به سطح بالاتر می‌برد و یا باعث ایجاد محصول یا خدمات جدید می‌شود.  نوآوری در فرآیند: شامل فرآیندهای داخلی است. مثل فرآیند توسعه و بهبود تولیدی شرکت که شامل ساخت محصول نیز است. این موارد می‌تواند شامل پروژه ها، آموزش مهارت‌ها برای اعضای تیم توسعه دهنده ی تولید باشد.اهمیت دو مورد بالا در یک سطح هستند اما به کسب و کار هایی که تصمیم به نوآوری دارند پیشنهاد می‌شود از نوآوری در فرآیندهای داخلی خود شروع کنندتا زودتر به موفقیت برسند. اینگونه قطعاً در زمان، انرژی و هزینه ­های آن کسب‌وکار نیز صرفه جویی می‌شود.  این نکته قابل توجه است که نوآوری فقط مختص محصول نیست و برای موفقیت بیشتر باید در تمام سطوح شرکت اعمال شود.امروزه نوآوری و خلاقیت نقش بزرگ و بی‌مانندی در فضاهای کسب‌وکار، مالی، فرهنگی و اجتماعی جهانی ایفا می‌کند. بخش بزرگی از گردش مالی جهانی و قابلیت رقابت‌پذیری شرکت‌ها و برندهای جهانی از نوآوری و خلاقیت ناشی می‌شود.در بخش بزرگی از موارد ایجاد، توسعه یا ارتقاء یک محصول جدید بر پایه فناوری موجود و با بهره‌گیری از نوآوری و خلاقیت نه تنها در زمان بسیار کوتاهی امکان‌پذیر است بلکه با هزینه و حجم سرمایه‌گذاری کمتری قابل‌دسترس بوده مانند شرکت‌های استارت آپی که بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات توسعه می‌یابند، توانایی جذب مشتریان و سودآوری بزرگ‌تری در زمان کوتاه را دارا هستند.

با توجه به این موارد، بهره‌گیری از خلاقیت و نوآوری با شیوه‌ها و تکنیک‌های مختلف (مانند برگزاری رویدادها، نوآوری اجتماعی، مسابقات ایده پردازی و...) در صنایع و کسب‌وکارها امروزه علاوه بر افزایش قدرت رقابت‌پذیری و کاهش هزینه‌های توسعه محصول، بهره‌وری و سرعت توسعه و رشد را افزایش داده‌اند.در بعد فرهنگی و اجتماعی، نوآوری و خلاقیت در بهره‌برداری از شاخص‌های فرهنگی و هنری هر کشور، نقش به سزایی در انتقال یا تحکیم مفاهیم، اصول و مزایای فرهنگی یک کشور به نسل جدید یا سایر ملل ایفا می‌کند.باید به این نکته نیز توجه کرد که بخش عمده‌ای از محصولات فرهنگی و سرگرمی در دنیای امروز از ابزارهای نوآوری و خلاقیت برای توسعه بازار خود بهره می‌گیرند و عنصر اصلی این‌گونه محصولات خلاقیت و نوآوری در ایجاد یا بهره‌گیری از فناوری‌های موجود است؛ این محصولات مانند بازی‌های رایانه‌ای، انیمیشن و رسانه‌های اجتماعی، علاوه بر ایفای نقش با اهمیت و تاثیرگذاری که در زمینه فرهنگی دارند، روز به روز بر حجم بازار مالی و مشتریان آنها افزوده می‌شود.

 اهمیت خلاقیت و نوآوری

بهره‌گیری از خلاقیت و نوآوری مرتبط با ریشه‌های فرهنگی در سه جنبه اصلی دارای اهمیت است:

۱) ایجاد تنوع محصول برای افزایش رقابت‌پذیری با سایر محصولات موجود در بازار

۲) بهره‌گیری از المان‌های فرهنگی جای گرفته در ذهن مشتریان داخلی برای تأثیر بر مشتریان و افزایش توان جذب بازار مشتریان

۳) حفظ، انتقال و توسعه المان‌ها و شاخص‌های فرهنگی با توسعه بازار مبتنی بر محصولات مرتبط.

شاخص‌های خلاقیت و نوآوری

در فرآیند نوآوری و خلاقیت یک یا چند شاخص بیان شده در لیست زیر می‌توانند تاثیر‌گذار باشند اما یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که باید به‌طور عمده در تمامی طرح‌ها و ایده‌ها در نظر گرفته شود، شاخص هزینه و کاهش هزینه‌ها با حفظ کمیت و کیفیت بر پایه نوآوری و خلاقیت است.

شاخص‌های زیر عمدتا توسط مراجع بین‌المللی به عنوان شاخص‌های اصلی نوآوری و خلاقیت در یک محصول یا خدمت معرفی شده‌اند:

• کاهش فشارهای مالی با نوآوری در کاهش هزینه، افزایش کارایی و انجام کار یا مصرف منابع و انرژی کمتر

• ایجاد رقابت‌پذیری کمتر

• کاهش ریسک و مسئله چرخه عمر کوتاه‌تر محصولات

• کاهش ریسک و انطباق‌پذیری در مقابل مهاجرت ارزش‌های اصلی محصول (تغییر فناوری)

• کاهش ریسک و انطباق‌پذیری بالاتر در مقابل سخت گیرانه تر شدن قوانین و مقررات (مانند قوانین محیط زیست)

• تامین نیازهای صنعت و اجتماع به توسعه پایدار

• تامین ظرفیت‌های لازم برای پاسخگویی به افزایش تقاضا

• پاسخگویی به انتظارات و نیازهای روز جامعه

• افزایش توان پاسخگویی و انعطاف‌پذیری در مقابل تغییرهای اجتماعی، جمعیت و بازار

• افزایش کیفیت یا ایمنی محصولات و خدمات

• ایجاد یا افزایش قابلیت دسترسی به فناوری‌های جدیدی که بطور بالقوه تداوم دسترسی یا افزایش دسترسی به آنها مورد درخواست است یا در استفاده از آنها رقابت بسیار بالاست.

• کاهش ریسک و انطباق‌پذیری در مقابل تغییرات اقتصادی

سخن پایانی

در پایان باید به این نکته توجه کرد که هدف این گفتار ادعای عدم وجود نوآوری و خلاقیت در تحقیق و توسعه یک محصول بر پایه فناوری یا ایجاد یک اثر هنری یا حتی ایجاد یک کسب‌وکار عمومی، نیست زیرا برای انجام هر کار به میزان هر چند اندک خلاقیت نیاز است و بدون شک می‌توان گفت، هیچ کالا، خدمت یا اثر هنری بدون خلاقیت ایجاد نخواهد شد، حتی در فرآیندهای الگوبرداری از سایر محصولات و خدمات موجود؛ بلکه می‌خواهیم بگویم که موتور توسعه و رقابت‌پذیری و افزایش بهره‌وری در هر محصول یا خدمات و کسب‌وکاری، تداوم روند نوآوری و خلاقیت در آن است.