میلگرد بستر عضوی فولادی است که به منظور مسلح کردن مصالح و افزایش مقاومت و استحکام دیوارها، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این میلگرد به دو شکل نردبانی و خرپایی تولید می‌شود، به صورت افقی درون دیوار قرار می‌گیرد و جایگاه آن میان ردیف آجرها یا بلوک‌ها است. با وجود این که حدود دو قرن از طراحی آرماتورهای بستر می‌گذرد، استفاده از آن‌ها در ایران پیشینه زیادی ندارد. البته بعد از زلزله کرمانشاه در اوایل دهه نود شمسی و خسارات فراوان ناشی از مقاوم نبودن دیوارها، استفاده از آرماتور بستر به صورت رسمی در آیین مقررات ملی ساختمان تدوین گردید. میلگردهای بستر در دیوارهای با عملکرد دو طرفه و دهانه افقی، به صورت مستقیم مقاومت خمشی را افزایش می‌دهند. همچنین در دیوارهای دهانه قائم با بهبود عملکرد داخل صفحات دیوار و کاهش ترک‌ های احتمالی، به صورت غیرمستقیم موجب بهبود عملکرد خارج از صفحه آن ها خواهند شد.

میلگرد بستر چیست؟

به طور کلی، از میلگردهای ساختمانی به منظور افزایش استحکام مصالح ساختمانی در برابر نیروهای کششی استفاده می شود. مثلاً از میلگرد آجدار برای مسلح کردن بتن در ساختمان سازی و پروژه های عمرانی استفاده می شود. میلگرد بستر به نوعی از میلگردها گفته می‌شود که جهت مسلح کردن مصالح دیواری مانند آجر و بلوک، و در کل استحکام دیوارهای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع آرماتور با مسلح کردن مصالح ترد و شکننده، استحکام، مقاومت کششی و خمشی آن ها را افزایش می‌دهد. به این ترتیب، دیوارها هم مانند ستون‌ ها و سایر اجزای بتنی سازه که با فولاد مسلح شده اند، در برابر نیروهای ناگهانی مانند زلزله مقاومت کرده و به سادگی آسیب نخواهند دید.

میلگردهای بستر از نظر شکل ظاهری هم شامل دو مفتول طولی بلند هستند که به صورت موازی در کنار هم قرار گرفته و میلگردهای عرضی با اندازه کوچک، بین آن ها جوش داده می‌شوند. این نوع میلگرد به صورت استاندارد در عرض های مختلف از جمله ۵.۵، ۱۱ و ۱۵ سانتی متری تولید گردیده و طول استاندارد آن‌ ها هم حدود ۳ متر است.

تاریخچه استفاده از میلگرد بستر

آرماتورهای بستر برای اولین بار در سال ۱۸۱۳ میلادی در آمریکا طراحی شدند. اولین موارد استفاده هم مربوط به همین سال و در کشور آمریکا بود. با گذشت زمان و افزایش آگاهی در مورد کاربرد فراوان این مصالح فولادی جهت مقاوم سازی دیوارها، سایر کشورها هم به سرعت استفاده از آن را در قوانین ساختمانی خود لحاظ کردند. با وجود این، به کارگیری میلگرد بستر در ساختمان های ایران تا قبل از آغاز دهه ۹۰ شمسی کاربرد چندانی نداشت. اما پس از ویرانی های زلزله کرمانشاه، در سال ۱۳۹۲ شمسی استفاده از میلگردهای بستر به صورت رسمی در مقررات ملی ساختمان تدوین شد. به این ترتیب، انتشار پیوست ششم آیین نامه ۲۸۰۰ زلزله، به کارگیری برخی مصالح فلزی از جمله آرماتور بستر و وال پست را الزامی کرد.

نقش و کاربرد آرماتور بستر

آرماتورهای بستر جهت مقاوم سازی و افزایش استحکام اجزای غیر سازه ای ساختمان ها مانند دیوارهای خارجی و داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مسلح کردن دیوار با استفاده از این نوع میلگرد باعث می‌شود که مقاومت کششی و خمشی آن به میزان قابل توجهی افزایش یابد. به این ترتیب، دیوار در برابر ضربات و نیروهای ناگهانی مقاومت بالایی نشان داده و شکل اصلی خود را از دست نخواهد داد. این موضوع باعث می‌شود تا خسارات ناشی از بلایایی طبیعی مانند طوفان، سیل و به ویژه زلزله به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند.

 امکان استفاده از مفتول های بستر در انواع مختلف دیوار از جمله آجری، بلوکی، سفالی، هبلکس و موارد این چنینی دیگر، وجود دارد. از سوی دیگر، می‌توان میلگرد بستر را برای مسلح سازی انواع دیوارهای چسبانده و غیر پیوسته به کار گرفت. اگر چه کاربرد این نوع میلگرد در دیوارهای غیر پیوسته به دلیل ارتباط با سازه تنها از کف، بیشتر است.

روش استاندارد محاسبه تعداد و اندازه میلگردهای بستر

اهمیت آرماتورهای بستر در مقاوم سازی و ایمنی دیوارها، باعث شده تا اندازه و ابعاد استفاده از آن ها به صورت دقیق در آیین نامه‌های ساختمانی تعریف شود. از این رو هنگام ساختمان سازی باید به این آیین نامه‌ها و استانداردها توجه شود تا بهترین کارایی ممکن به دست آید. بر این اساس، قطر مفتول ها و میلگردهای مورد استفاده جهت ساخت آرماتور بستر، در حالت استاندارد باید بین ۴ تا ۴.۵ میلیمتر باشد. ضخامت لایه ملاتی هم که روی این میلگردها و بین رگ‌ های دیوار قرار می‌گیرد، ۱۰ میلیمتر تعیین شده است.

به طور کلی، حداقل قطر مفتول های بستر باید ۴ میل و حداکثر قطرشان نصف لایه ملات مورد استفاده باشد. بنابراین در صورتی که به دلایلی ضخامت لایه ملات بین دیوارها افزایش یابد، قطر میلگرد بستر هم می‌تواند تا نصف این ضخامت افزایش پیدا کند. برای محاسبه تعداد این میلگردها هم از دو روش تجویزی و طراحی استفاده می‌گردد. در روش اول، به ازای حداکثر هر ۶۰ سانتی متر دیوار، یک ردیف مفتول بستر به کار گرفته می‌شود. اما در روش طراحی، مجموع سطح مقطع میلگردهای بستر مورد استفاده در دیوار، معادل 0.0007 سطح مقطع موثر خواهد بود. جهت اطلاع از قیمت و خرید میلگرد بستر، با شرکت آنلاین سازه که از تأمین کنندگان این محصول در تهران است، تماس بگیرید: 90000011

مزایای استفاده از میلگرد بستر

مجموعه میلگرد و مفتول بستر، در وهله اول موجب افزایش مقاومت و استحکام کلی دیوارها گردیده و آسیب پذیری آن ها را در برابر بلای طبیعی مانند زلزله، به حداقل می‌رسانند. اما مزایای دیگر هم دارند که برخی از مهمترین آن ها، عبارتند از:

• بهبود شکل پذیری خارج از صفحه دیوار
• افزایش مقاومت برشی دیوارها
• کنترل ترک های دیوار در اثر تغییر شکل های حرارتی و جمع شدگی
• تامین اتصالات مورد نیاز اطراف بازشوها
• افزایش مقاومت لرزشی و دینامیکی دیوار
• بهبود یکپارچگی دیوار