برای نشان دادن اهمیت نمایشگاه‌ ها در توسعه صادرات کافی است به این نکته اشاره کنیم که در جهان معاصر بیشترین فضاهای نمایشگاهی به کشورهای ایالات‌ متحده، آلمان و چین تعلق دارند که مهم‌ ترین قطب‌ های تجاری دنیا به ‌شمار می‌روند.

بازاریابی برای کالاهای شرکت ‌کنندگان در نمایشگاه، فروش مستقیم کالا به خریداران عمده یا مصرف ‌کنندگان، معرفی کالاهای ابتکاری یا نوینی که در نتیجه تجاری‌ سازی یافته ‌های تحقیقاتی تولید شده‌ اند به بازدیدکنندگان، پیدا کردن کانال‌ های جدید توزیع کالا در کشورهایی که نمایشگاه در آن برگزاری شده است، شناسایی رقبای تجاری و آگاهی از ویژگی ‌های کالاها و خدمات آنها، شرایط صدور، قیمت های پیشنهادی و...، آگاهی از دیدگاه‌ های مشتریان بالقوه در مورد نقاط ضعف کالاهای عرضه شده و اقداماتی که برای برطرف کردن آنها باید انجام شود از جمله خدماتی است که صرفا با برگزاری رویدادهای نمایشگاهی می توان در راستای توسعه صادرات کشور از آن بهره برد.

اما این صنعت در کشور ما در حال حاضر چه شرایطی دارد و در منطقه دارای چه جایگاهی است؟ پیرامون این موضوع گفتگویی را با سعید صیفی رییس انجمن نمایشگاه های بین المللی ایران ترتیب داده ایم که در ادامه مطالعه خواهید کرد.

وضعیت فعلی صنعت نمایشگاهی کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

کشور ما به عنوان یکی از مهمترین اقتصادهای منطقه در صنعت نمایشگاهی پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته و این صنعت جایگاه خود را در میان صنایع، اصناف، فعالان اقتصادی و بخش های خدماتی و بطور کلی غرفه داران و بازدیدکنندگان یافته است و از این منظر به لحاظ نقشی که در بازاریابی و رونق اقتصادی ایفا می کند کاملا شناخته شده است.

مشارکت کنندگان نمایشگاه با استقبال از برگزاری و حضور در نمایشگاه ها موجب رشد این صنعت و به تبع آن رونق اقتصاد می شوند. این صنعت در کشور ما بیش از ۵۰ سال سابقه برگزاری نمایشگاه های حرفه ای دارد و همگام با توسعه اقتصاد جایگاه خود را پیدا کرده و هم به لحاظ تعداد نمایشگاه ها، کانال های برگزاری نمایشگاه و ساخت سایت های نمایشگاهی و ... به شکل صنعت مطرح می شود.

ما چه در سطح تخصصی و چه در سطح بین ‌المللی رشد چشمگیری داشته ایم که علی رغم این توسعه هنوز با صنعت نمایشگاهی کشورهای توسعه یافته فاصله داریم و با چالش های متعددی روبرو هستیم. به عنوان مثال فعالیت ‌های نمایشگاهی علی ‌رغم اینکه در خدمت صنایع مختلف هستند، هنوز به عنوان یک صنعت مستقل شناخته نشده و در واقع جایگاه اصلی خود را در اقتصاد ایران پیدا نکرده اند. برگزاری و مدیریت موفق نمایشگاه ها مستلزم داشتن شناخت عمیق‌ تر از مخاطب، خواسته های او و نحوه ارائه این خواسته‌ ها در قالبی جذاب و متقاعد کننده است. صنعت نمایشگاهی ایران می تواند با استفاده از تبلیغات، تحقیقات بازار و ایجاد یک برند جهانی از نمایشگاه های ایران و توسعه آن برای مشتریان خود ارزش افزوده ایجاد کرده و مزیت رقابتی به وجود بیاورد.

به عقیده شما جایگاه صنعت نمایشگاهی نسبت به چند سال گذشته ارتقا یا تنزیل داشته و دلایل آن چه بوده؟

صنعت نمایشگاهی کشور در عین جوان بودن، طی سال های اخیر با برگزاری نمایشگاه های تخصصی در شهرهای مختلف کشور، برگزاری یا مشارکت در بسیاری از نمایشگاه های تخصصی بین المللی خارج کشور، اعزام هیات ‌های تجاری به کشورهای مختلف، برگزاری همایش ‌ها، سمینارها و کنفرانس ‌های تخصصی بین‌ المللی به اهداف قابل توجهی دست یافته است.

توسعه صنعت نمایشگاهی ایران وابسته به جایگاه این صنعت در کشور است و هر قدر این جایگاه ارتقاء یابد بدون شک رونق این صنعت را به دنبال خواهد داشت. امروزه شرکت های مختلف تولیدی و خدمات اهمیت حضور در نمایشگاه ها را درک می کنند، نمایشگاه را به منزله یکی از بهترین کانال های بازاریابی می‌ دانند و با منافع اقتصادی و اجتماعی قابل توجه آن از جمله توسعه صادرات و ارز آوری، رشد صادرات غیر نفتی، جذب سرمایه گذاری خارجی، اشتغالزایی، گسترش مناسبات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بین کشورها و رشد تولید ناخالص داخلی کشور آشنا هستند.

استقبال شرکت ها برای حضور در نمایشگاه های مختلف در سطح کشور به نوبه خود رشد و توسعه این صنعت را به دنبال دارد. از طرفی صنعت نمایشگاهی نیازمند آن است که در ساختار دولتی نیز جایگاه خود را پیدا کند تا از حمایت های سیاسی و اقتصادی آن بهره مند شود چرا که صنعت نمایشگاهی، بدون استثناء، محرک رشد در همه بخش های اقتصاد است.

در آینده و دوران پساکرونا نیز محرکِ اولیه اقتصاد جهانی و سرعت بخشیدن به بهبود آن، صنعت نمایشگاهی خواهد بود. ما مزایای این صنعت و تاثیر آن بر اقتصاد را دیده ایم و به اهمیت آن بر روند توسعه پی برده ایم از همین رو سیاستمداران می دانند که این بخش باید بخش کلیدی تمامی برنامه های روند بهبود باشد و در این حالت است که مسیر رشد را آغاز خواهیم کرد.

چالش های کنونی صنعت نمایشگاهی را چه مواردی می دانید و راهکارهای برون رفت از این چالش ها چیست؟

امروزه نمایشگاه ها به مراتب فراتر از صرفا غرفه هایی برای نمایش محصولات و خدمات هستد. آنها بازارهایی بزرگ هستند که به واسطه فرصت های آموزشی، معرفی نوآوری و فرصت های بازاریابیِ مشتریان جدید، تقویت می‌شوند و فعالیت های دیجیتالی و شبکه سازی اجتماعی از آنها حمایت می کنند.

صنعت نمایشگاهی بر آن است تا قدرت خود را در ایجاد ارتباطات تجاری و تبادل اطلاعات و دانش فنی برای همه فعالان تجاری به کار بگیرد. آنها خریداران و فروشندگان را گرد هم می‌آورند تا به ایجاد روابط تجاری و کسب و کار و نوآوری بپردازند. از همین رو، صنعت نمایشگاهی را "یک صنعت فرادست" می دانند. این صنعت از طریق فراهم ساختن مکانی برای داد و ستد و ملاقات، عملا بر قدرت و توانمندی همه صنایع فعال می افزاید.

ما باید متوجه باشیم که بازار در معرض تغییر نسلی جدی قرار دارد و لازم است متناسب با این تغییرات برنامه ریزی کنیم. امروز ما با نسل هزاره سر و کار داریم. هزاره ها به عصری تعلق دارند که رسانه ها پیوسته آنها را به صورت زنده با سایر انسان ها و از طریق موبایل، ایمیل و سایت های اینترنتی مرتبط می سازند. آینده صنعت نمایشگاه منوط به توانایی ما در جذب متخصصان جوان به نمایشگاه ها است تا آنها نیز چون پدران و مادرانشان در نمایشگاه ها حضور داشته باشند.

در راستای نیل به این هدف باید نمایشگاه هایی برگزار کنیم که تجربه ای مثبت و سازنده به دنبال دارند. بازدیدکنندگان جوان به دوران انقلاب فن آوری تعلق دارند، عصری که با نهایت نوآوری و خلاقیت همراه بوده است. آنها تشنه یادگیری بهترین و جدیدترین هستند. آنها می خواهند زمانی که از زندگی و کار خود می گیرند و در نمایشگاه سپری می کنند ارزشش را داشته باشد. بنابراین باید نسبت به آنچه برای این متخصصان جوان جالب و جذاب است حساس و دقیق باشیم.

مسئله تفکیک وزارت صمت مجددا مطرح شده است. به عقیده شما ، عملی شدن این اتفاق و روی کار آمدن مجدد وزارت بازرگانی چه تاثیری بر صنعت نمایشگاهی کشور خواهد داشت؟

وزارت صمت با پرداختن به امور واردات و صادرات، تقویت تجارت، انحصار زدایی و تنظیم بازار می تواند موجبات توسعه اقتصادی را فراهم کند، لذا ما امیدواریم نقش مهمی در رشد و رفع مشکلات صنعت نمایشگاهی ایفا کند و زمینه مساعدی برای بهره گیری از تمامی ظرفیت های صنعت نمایشگاهی در کشور فراهم شود و فعالیت های نمایشگاهی به منزله بازوی توانمند صادرات نقش خود را در توسعه صادرات ایفا کنند. ضمنا این مهم می تواند به بهبود فضای کسب و کار و تجارت در بخش خصوصی در عرصه های مختلف اقتصادی کمک کند.

همچنین فرصت مناسبی است که سازمانی جامع و دربرگیرنده کلیه فعالیت های نمایشگاهی ذیل و زارت صمت شکل گیرد و با تعریف ساختاری شامل کلیه فعالان و ذینفعان صنعت نمایشگاهی از جمله مراکز نمایشگاهی، برگزارکنندگان، غرفه سازان و پیمانکاران خدمات نمایشگاهی، مشاوران و... فعالیت های نمایشگاهی به شکل هدفمند و نظام مند برنامه ریزی شود. به این ترتیب این سازمان به عنوان متولی رسمی صنعت نمایشگاهی کشور می تواند حرکت جدیدی برای رونق و رشد این صنعت تاثیرگذار در توسعه اقتصاد کشور به وجود آورد.