موضوع مسکن در مجموعه وظایف و ماموریت ‌ های وزارت راه و شهرسازی از اهمیت بسیاری برخوردار است. تاکید بر این مقوله در اسناد بالادست و همچنین در برنامه ‌ های توسعه و به ‌ ویژه در برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و لزوم تمرکز و هدفمند کردن برنامه ‌ های مرتبط با موضوع مسکن، در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی باتوجه به تاکید و تصریح موضوع در اساسنامه مرکز، اهمیت پرداختن همه ‌ جانبه به موضوع مسکن را در برنامه ‌ های این مرکز روشن می ‌ کند.

باتوجه به وظایف گسترده مرکز در حوزه مسکن، تدوین برنامه ‌ های این گروه در هماهنگی همه حوزه ‌ های مطالعاتی مرتبط تعریف می ‌ شود. مهم ‌ ترین برنامه ‌ ها در راستای اهداف برنامه ‌ ریزی و تامین مسکن در چارچوب چشم ‌ انداز پیش ‌ بینی ‌ شده در طرح جامع مسکن در حوزه ‌ های مدل ‌ سازی، پیش ‌ بینی و پایش برنامه ‌ های تفکیکی تامین مسکن در راستای اصل عدالت فضایی، ارزیابی و پایش همسویی برنامه ‌ ها با طرح جامع مسکن، طرح ‌ های جامع و سیاست ‌ های اسکان جمعیت در طرح ‌ های آمایش، تدوین ضوابط و دستورالعمل ‌ های مرتبط با مسکن، مستندسازی و ارزیابی اقدامات انجام ‌ شده و بهره ‌ گیری از نتایج آن، توسعه بانک ‌ های اطلاعاتی ساختمان و مسکن و پروژه ‌ های الگو قابل ‌ تعریف است.

در راستای راهکارهای مختلف مشتمل بر افزایش قدرت خرید متقاضیان مسکن، تامین مسکن استیجاری، کنترل بازار اجاره ‌ بها، برنامه بازآفرینی در بافت ‌ های فرسوده و بهسازی ساختمان ‌ های موجود، ابعاد و بخش ‌ های مختلف، می ‌ توانند برنامه جامع و یکپارچه ‌ ای را شکل دهند که لازم است در هماهنگی با یکدیگر در راستای اصل عدالت فضایی شکل گیرند. پایش تناسب پیشرفت، هماهنگی میان سیاست ‌ های مختلف تامین زمین و مسکن و رصد کردن اثرات این برنامه ‌ ها بر یکدیگر و ارائه تحلیل ‌ ها و پیشنهادهای مرتبط برای همسو کردن و هم ‌ افزایی میان این برنامه ‌ ها می ‌ تواند در حوزه تحقیقاتی مرتبط در مسکن انجام شود. برای این منظور، ارائه برنامه پایش و سازکار اجرایی کردن آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.

ایجاد سامانه ‌ ای برای رصد کردن رابطه و همسویی اثرات اجرای سیاست ‌ ها با افق ‌ های پیش ‌ بینی ‌ شده در طرح جامع مسکن، سیاست ‌ های توزیع جمعیت در کشور و اسکان و همچنین، الگوهای تراکمی و سقف ‌ های جمعیتی و استقرار مناسب در کاربری ‌ های تعریف ‌ شده طرح جامع و ارائه پیشنهادها و برنامه ‌ های متناسب با آن از اهمیت بسیار برخوردار است و سازکار تحقق ‌ بخشی به آن در دستور کار این برنامه قرار می ‌ گیرد.

طرح ‌ های پژوهشی که در تدوین ضوابط و دستورالعمل ‌ های اجرایی کاربرد خواهند داشت، راهبردهای طراحی و فن ساخت به ‌ منظور کاهش هزینه ساخت مسکن، تبیین الگوی ساخت مسکن در بافت ‌ های فرسوده شهری، تدوین دستورالعمل ‌ ها و آیین ‌ نامه ‌ های طراحی مسکن شهری، ساختمان ‌ های بلند و مسکن روستایی را پوشش می ‌ دهد.

مستندسازی طرح ‌ ها و برنامه ‌ های وزارت راه و شهرسازی در حوزه مسکن، بررسی تطبیقی برنامه با شرایط و وضع موجود کشور و ارائه پیشنهادهای اصلاحی برنامه، ارزیابی کیفی فرآیند اجرای طرح ‌ ها و ارائه گزارش مستمر اجرای برنامه ‌ های مرکز در حوزه مسکن است.

برنامه ‌ ریزی موثر در حوزه مسکن برای تامین مسکن گروه هدف و اتلاف نکردنسرمایه، نیازمند داشتن داده ‌ های تجمیعی و طبقه ‌ بندی ‌ شده مسکن برای برنامه ‌ ریزی است. مرکز تحقیقات در یک برنامه تحقیقاتی اقدام به شناسایی شاخص ‌ ها و زیرشاخص ‌ های برنامه ‌ ریزی مسکن کرده و این امکان وجود دارد که مدل تعریف ‌ شده که از مطالعه شاخص ‌ های برنامه ‌ ریزی بیش از ۵۰ کشور و نهاد بین ‌ المللی و بازخورد تجارب داخلی استخراج شده است، در قالب یک پلتفرم تعریف ‌ شده، اطلاعات را به تفکیک استان ‌ ها برای برنامه ‌ ریزی تامین مسکن به ‌ عنوان بانک اطلاعات مسکن فراهم آورد و در اختیار مجریان برنامه قرار دهد. توسعه بانک اطلاعات مسکن ابزاری برای برنامه ‌ ریزی و تصمیم ‌ سازی تدقیق به تفکیک گروه ‌ های درآمدی و ویژگی ‌ های فرهنگی و اجتماعی گروه ‌ ها در هر شهر و با استفاده از ظرفیت ‌ های نهادهای استانی و ستادی وزارت راه و شهرسازی است و به هماهنگ کردن عرضه و تقاضا خواهد انجامید.

مرکز تحقیقات در قالب پروژه ‌ های الگو موضوعات مرتبط با مسکن از جمله انتخاب فناوری مناسب و شیوه ‌ های انتقال فناوری، ضوابط کمی و کیفی ساخت مسکن، تحلیل اقتصادی و بازاریابی مسکن و موارد دیگر را در دستور کار قرار داده است.