مرکز توسعه تجارت الکترونیک به ‌ عنوان متولی ساماندهی و نظارت بر کسب ‌ وکارهای اینترنتی، با ایجاد درگاه یکپارچه نظارت توانسته کسب ‌ وکارها را به ‌ صورت متمرکز پایش و تا حد زیادی از وقوع تخلفات معاملاتی قابل ‌ انجام در اینترنت پیشگیری کند. با این همه اتفاقات ماه ‌ های اخیر صدمات جبران ‌ ناپذیری برای بسیاری از فعالان کسب ‌ وکارهای اینترنتی ایجاد کرده است. چنانچه در آخرین پژوهش انجام شده تعدیل نیرو و توقف استخدام شرکت ‌ های اینترنتی گریبانگیر فعالان این حوزه بوده است.

کسب ‌ وکارها ناچار به کاهش هزینه هستند

براساس گزارشی که در پایگاه خبری مجمع فعالان اقتصادی آمده؛ نظرسنجی اخیر نشان می ‌ دهد ۱۰ درصد شرکت ‌ های فعال در بستر اینترنت دست به تعدیل و ۱۵ درصد نیز روند استخدام نیرو را متوقف کرده ‌ اند. براساس این گزارش محدودیت ‌ های اینترنت موجب شده تا یک چهارم شرکت ‌ ها دست به تعدیل یا توقف استخدام نیرو بزنند. شرایط درحال ‌ حاضر به گونه ‌ ای است که کسب ‌ وکارها به دنبال کاهش هزینه ‌ ها هستند و استخدام و توسعه در اولویت آنها نیست. این درحالی است که به گفته بسیاری از فعالان اقتصادی، فیلترینگ و محدودیت ‌ های اینترنت زنگ خطری را برای کسب ‌ وکارها به صدا درآورده است که گویا هنوز هم به گوش بسیاری از مسئولان حاکمیتی نرسیده است.

فعالان این حوزه معتقدند تا پیش از این با توجه به مهاجرت ‌ ها، شرکت ‌ ها با بحران یافتن نیروی متخصص روبه رو بودند، اما اکنون این بحران جوانب دیگری نیز یافته است. به طوری که کسب ‌ وکارها در مدت دو ماهه اخیر با خسارت ‌ های مالی بسیاری روبه رو شده ‌ اند. براساس نظرسنجی صورت گرفته از مدیران شرکت ‌ ها در آبان، ۹۵ درصد شرکت ‌ ها اعلام کردند از این محدویت ‌ ها متضرر شدند. حداقل خسارت وارد شده به آنها نیز ۲۵ درصد بوده است. جدای از این نیز بهره ‌ وری نیروی انسانی کاهش یافت. همچنین شاهد تعدیل نیرو و توقف استخدام ‌ ها توسط شرکت ‌ ها بودیم. همچنین بر اساس آمار ۱۰ درصد شرکت ‌ ها نیروهای خود را تعدیل کرده و ۱۵ درصد استخدام را به طور کامل متوقف کرده ‌ اند.

شرکت ‌ های رسانه ‌ ای ۵۸ درصد و شرکت ‌ های حوزه دیجیتال ۲۹ درصد کاهش استخدام داشته ‌ اند و در مقابل شرکت ‌ های دارویی کمترین کاهش حجم استخدام را در این مدت تجربه کرده ‌ اند. فعالان این حوزه تاکید دارند هر زمان که یک عدم اطمینان در کشور به وجود می ‌ آید، شرکت ‌ ها یک رفتار خاص از خود نشان می ‌ دهند. و در این شرایط و در دوره انتظار که کسب ‌ وکارها منتظر پایداری هستند موجب می ‌ شود شرکت ‌ ها هزینه ‌ های خود را کنترل کنند و این امر روی تعدیل نیرو و عدم استخدام آنها تاثیر می ‌ گذارد.

با توجه به شرایط ایجاد شده برخی معتقدند؛ درحال ‌ حاضر نیز موارد بوجود آینده موجب کاهش اطمینان از آینده شده و موضوع استخدام از اولویت شرکت ‌ ها خارج شده است. براساس این پژوهش، تقاضای شغل در بخش تحقیق و توسعه ۱۱ درصد، در بخش گرافیک ۴۳ درصد و در بخش برنامه ‌ نویسی ۲۱ درصد کاهش داشته است. با توجه به این آمار به نظر می ‌ رسد فیلتر اینستاگرام به گرافیست ‌ ها ضربه بزرگی زده و نیاز به آنها را کاهش داده است.

بررسی عملکرد ۳۵۰۰ سایت

در همین حال رئیس سابق مرکز توسعه تجارت الکترونیک در نشستی خبری اعلام کرد: در پایش اولیه سامانه پایشگر، ۳۵۰۰ وب ‌ سایت مورد بررسی قرار گرفتند که از این تعداد، حدود ۷۰ وب ‌ سایت شناسایی شده ‌ اند که کارشان فروش کالای ممنوعه مانند رمزارز، سکه طلا، سیگار الکترونیکی، مشروبات و اسلحه بوده و ۱۸۰ وب ‌ سایت شناسایی شده که با جعل لوگوی نماد به کار خود ادامه می ‌ دهند.مرکز توسعه تجارت الکترونیک در تلاش است با کاهش سختگیری در مرحله صدور مجوز و نماد اعتماد، کنترل بر کسب ‌ وکارهای مجازی را با دقت بیشتری انجام دهد. در گذشته پایش سایت ‌ ها به ‌ شکل سنتی انجام می ‌ شد، اما درحال ‌ حاضر مرکز توسعه تجارت الکترونیک امکان پایش از طریق سامانه هوشمند را فراهم کرده است.

علی رهبری اضافه کرد: در گذشته سایت ‌ ها به ‌ شکل سنتی پایش می ‌ شدند که این کار زمان زیادی می ‌ برد. علاوه بر این، گاهی خطاهای سهوی و عمدی هم در این رصدها به چشم می ‌ خورد. ما در یک جمع ‌ بندی به این نتیجه رسیدیم که روش نظارت سنتی را در یک پنل نظارت یکپارچه تقویت کنیم.او افزود: به کمک پیمانکار سامانه نماد الکترونیک و مدیریت تیم داخلی مرکز، نسخه اولیه این پایشگر به ‌ دست آمده است. ما در این سامانه ۳ سناریو را مدنظر قرار داده ‌ ایم. همه وب ‌ سایت ‌ ها را کنترل نکردیم، زیرا در فاز اولیه هستیم و نتایج همین پردازش اولیه نشان می ‌ دهد در زمینه هر ۳ سناریو موارد متعدد مشکوک به تخلف در پردازش اولیه وجود دارد. امیدواریم به کمک تیم مرکز و پیمانکار، سناریوها تکمیل شود و دامنه پوشش وب ‌ سایت ‌ ها، ابتدا به وب ‌ سایت ‌ های دارای نماد و پس از آن به وب ‌ سایت ‌ های بدون نماد، کانال ‌ های اینستاگرام و تلگرام نیز برسد.

شرط حمایت از کسب ‌ وکارهای اینترنتی

در هر اقتصادی، بنگاه ‌ ها محور اصلی تولید و ایجاد اشتغال به ‌ شمار می ‌ روند؛ بنابراین بنگاه ‌ های اقتصادی و کارآفرینان، نقشی محوری در اقتصاد کشورها ایفا می ‌ کنند. اگر این مهم را بپذیریم به اهمیت حمایت دولت از کارآفرینان پی می ‌ بریم؛ به ‌ عبارت دیگر نقش بنگاه ‌ ها در اقتصاد، ایجاد ارزش ‌ افزوده است و نقش دولت فراهم کردن محیط مناسب برای فعالیت بنگاه ‌ ها. کسب ‌ وکارهای مجازی در سال ‌ های اخیر و به ‌ ویژه سال ‌ های شیوع کرونا به یکی از مهم ‌ ترین بنگاه ‌ های اقتصادی بدل شده ‌ اند. این بخش بار قابل توجهی از تولید درآمد و حفظ معیشت را بر عهده دارند. این درحالی است که در چند هفته گذشته موضوع قطع اینترنت و فیلتر پلتفرم ‌ های خارجی مشکلات بسیاری برای فعالان این بخش ایجاد کرده است. بر همین اساس نیز به دنبال گلایه فعالان این حوزه و هشدارهای کارشناسان، دولت سازکاری برای حمایت از کسب ‌ وکارهای اینترنتی تعریف کرد و با انتشار فراخوانی شرط ‌ ها و ضوابط کسب ‌ وکارهای مشمول دریافت اعتبار را اعلام کرد. بر اساس فراخوان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، کسب ‌ وکارهای مشمول طرح حمایت از سکوها و اقتصاد دیجیتال برای بهره ‌ مندی از این تسهیلات ملزم به رعایت مواردی شده ‌ اند.

سکوهای متقاضی می ‌ توانند با مراجعه به پرتال وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به آدرس ict . gov . ir نسبت به دسترسی به اسناد فراخوان یاد شده نسبت ارزیابی فعالیت خود اقدام کرده و در صورت کسب سقف امتیاز نسبت به ارسال اسناد و مدارک به آدرس پست الکترونیک platform @ ict . gov . ir اقدام کنند. طبق اعلام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، بر اساس فراخوان یادشده سکوهایی که با ارائه اسناد مثبته بیش از ۶۵ درصد امتیازات ارزیابی را کسب کنند، مشمول حمایت ‌ های آیین ‌ نامه حمایت از سکوها و کسب ‌ وکارهای دیجیتال مصوب کارگروه اقتصاد دیجیتال خواهند شد. همچنین سکوهایی که موفق شوند بین ۵۰ تا ۶۵ درصد امتیازات ارزیابی را کسب کنند نیز مطابق آیین ‌ نامه ‌ های مربوطه امکان بهره ‌ مندی از برخی از حمایت ‌ های طرح را خواهند داشت.

سخن پایانی

آیین ‌ نامه حمایت از کسب ‌ وکارهای اینترنتی طی هفته ‌ های گذشته توسط وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات رونمایی شد؛ به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات محدودیت ‌ های ایجادشده در دو ماه گذشته برای دو پلتفرم خارجی که بخشی از کسب ‌ وکارهای مردمی روی آنها بود، سبب تسریع درروند این مصوبه شد. این آیین ‌ نامه ۱۴ ماده و ۳۰ نوع حمایت را شامل می ‌ شود و خدمات و امتیازات متنوعی را برای سکوهای مشمول و کسب ‌ وکارهای احراز هویت شده در نظر گرفته است. به طور مثال در بخش اعتبار بخشی به کسب ‌ وکارهای اینترنتی و کاربران، این امکان وجود دارد که به سکوها و کسب ‌ وکارهای احراز هویت شده، نشان ویژه یا تیک ویژه کسب ‌ وکار اعطا شود یا برای عموم کاربران امکان اخذ نشان اعتبار شده (تیک آبی) فراهم شود. اما در این آیین ‌ نامه حمایت ویژه ‌ ای برای سکوهای مشمول در نظر گرفته ‌ شده است و آنها می ‌ توانند از مزایای قانونی حضور در پارک ‌ های علم و فناوری برخوردار شوند. در واقع به منظور حمایت و برخورداری سکوها از مزایای استقرار در پارک ‌ های علم و فناوری، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است شرایط پذیرش و استقرار دفترهای اصلی و شعب پلتفرم ‌ های مشمول را در پارک فناوری اطلاعات و ارتباطات یا شعب استانی آن فراهم کند.