مخالفان معتقدند سازکار مشخصی برای این قانون تعیین نشده و ابهام آن دست‌مایه‌ای برای افزایش تدریجی نرخ بلیت هواپیما خواهد شد. خروج ارز از کشور و تحمیل هزینه‌های بیشتر به خانواده ایرانی از دیگر تبعات اجرای این مصوبه بود که به نمایندگان مجلس یادآور شد.

به‌دنبال اجرایی شدن مصوبه افزایش ۴ درصدی مالیات بلیت پروازها، اعضای کمیسیون عمران وعده دادند برای رفع ابهام و بررسی تخلفات احتمالی در اجرای این مصوبه با حضور نمایندگان وزارت راه، سازمان هواپیمایی، ایرلاین‌ها و انجمن دفاتر خدمات مسافرتی جلسه‌ای برگزار کنند اما به‌تازگی رحمت‌الله رفیعی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران به ایسنا گفت آن جلسه برگزار نشده است.

به‌گفته رفیعی شرکت‌های هواپیمایی همزمان با اجرای مصوبه افزایش مالیات بر ارزش‌افزوده، کف نرخ را هم بستند و بر این اساس بلیت ارزان از سبد فروش ایرلاین‌ها حذف شد.

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران گفت: در جلس ه‌ای که نمایندگان مجلس و مسئولان شرکت‌های هواپیمایی خارجی در آن حضور داشتند تاکید شد بلیت هواپیما محصولی نیست که ارزش‌افزوده‌ای تولید کند و مشمول مالیات آن شود. ضمن اینکه طبق مقررات بین‌المللی اضافه کردن این مالیات تخلف است. پیرو مطرح‌شدن همین ایرادها قرار شد نمایندگان مجلس موضوع این مصوبه را بررسی کنند که تاکنون خبری نشده است.

رفیعی با اشاره به پیامدهای منفی اضافه شدن مالیات بر ارزش‌افزوده بر نرخ بلیت هواپیما، گفت: قبلا این تذکر داده شد که اضافه شدن این مالیات به پروازهای داخلی هزینه بیشتری را به خانواده ایرانی تحمیل می‌کند و در پروازهای خارجی نیز به خروج ارز از کشور منجر می‌شود، چون در خارج از کشور مالیات بلیت‌ هواپیما صفر است؛ بنابراین با نرخ پایین‌تری می‌توان آن را خرید. علاوه‌براین، برخی شرکت‌های هواپیمایی، مالیات بر ارزش‌افزوده را سلیقه‌ای اضافه کرده‌اند، یعنی یک شرکت روی مالیات (Tax) آن را اضافه کرده و یک شرکت روی نرخ پایه بلیت (Fare)؛ بنابراین برخی از آنها وقتی بلیتی کنسل می‌شود آن ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده را دیگر برنمی‌گردانند.

صمترفیعی با بیان اینکه اگر نرخ بلیت سفرهای هوایی یا این مصوبه غیرکارشناسی است باید آن را بررسی و اصلاح کنند، گفت: تجربه می‌گوید هر نوع افزایشی در نرخ بلیت هواپیما، گرانی‌های دیگری را در پی خواهد داشت؛ بنابراین نباید ساده از کنار اضافه کردن میزان مالیات بر ارزش‌افزوده گذشت.

باید عادلانه با موضوع نرخ بلیت برخورد کرد

باسل حیدر، مدیر شرکت هواپیمایی قطر در ایران با تاکید بر اینکه عادلانه نیست مردم در ایران بلیت را گران‌تر از خارج از ایران بخرند، اظهار کرد: این افزایش نرخ بر کل صنعت هواپیمایی ایران تاثیرگذار خواهد بود و در نهایت مصرف‌کننده را مجبور می‌کند نرخ بیشتری بپردازد. این نکته باید در نظر گرفته شود که اجرای قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده فقط بلیت را برای ایرانی‌هایی که در داخل این کشور زندگی می‌کنند گران‌تر خواهد کرد و ایرانی‌هایی که در خارج از ایران هستند بلیت همان مسیر را با نرخ پایین‌تری می‌توانند تهیه کنند و این منصفانه نیست و باید عادلانه با این موضوع برخورد شود.

او همچنین یادآور شد: محصول هواپیمایی خلاف بسیاری از کالاها به هماهنگی با دیگر سازمان‌ها نیاز دارد و اجرای این دستورالعمل نیز نیازمند هماهنگی‌های بسیاری است.

اجرایی کردن این قانون در حال حاضر برای ایرلاین‌های خارجی امکان‌پذیر نیست، چون هنوز کدهای مربوط به آن در سیستم تعریف نشده و این احتمال می‌رود هزینه اجرایی نشدن آن برعهده ایرلاین باشد. امیدواریم برای اجرایی شدن این قانون زمان بیشتری به شرکت‌های هواپیمایی خارجی بدهند.

آنتونیو کوئوکو، مدیرکل شرکت هواپیمایی آلمان در ایران نیز در تایید سخنان ایرلاین‌های خارجی با مقایسه ایران با کشورهای دیگر که تجربه فعالیت در آنجا را داشته، گفت: نگرانی ما این است این افزایش نرخ فقط به خانواده ایرانی تحمیل شود که معنی آن درآمد کمتر برای آژانس‌های ایرانی نیز خواهد بود.

راشد، مدیرکل شرکت هواپیمایی امارات در ایران نیز در ادامه این اظهارات گفت: مالیات بر ارزش افزوده در نرخ بلیت صندلی‌های بیزینس و فرست‌کلاس به نسبت اکونومی بیشتر خود را نشان خواهد داد. امیدوارم اتفاقی بیفتد که صنعت هوانوردی در ایران از قانون مالیات بر ارزش افزوده استثنا شود.

منتظر پرواز ارز از ایران باشید

شهمیری، عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی متذکر شد اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در بلیت هواپیما باعث خروج بیشتر ارز از کشور خواهد شد. وی در ادامه به برخی تبعات اجرای این قانون اشاره کرد و افزود: افزایش نرخ بلیت هواپیما منجر به تعطیلی بیشتر دفاتر خدمات مسافرتی و خروج بیشتر متخصصان خواهد شد و از آنجا که خرید بلیت از خارج کشور به‌دلیل ساختارهای بین‌المللی، ارزان‌تر تمام خواهد شد حتما مردم برای خرید بلیت از خارج از کشور اقدام خواهند کرد؛ بنابراین هیچ وجهی از فروش آن بلیت از جمله مالیات به دولت نخواهد رسید و خروج ارز اتفاق خواهد افتاد و سهم هزینه‌کرد شرکت‌های هواپیمایی‌ خارجی در ایران حذف خواهد شد؛ ضمن اینکه در صورت وقوع تخلف ازسوی فروشنده بلیت‌هایی که از خارج کشور خریداری شده، امکان پیگرد قانونی وجود ندارد.

دریافت مالیات بر ارزش افزوده و افزایش رکود پروازها

رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی و هوایی استان اصفهان با انتقاد نسبت دریافت مالیات بر ارزش افزوده از بلیت‌های هوایی، گفت: بیشتر ایرلاین‌ها به‌دلیل تحریم‌ از یک هواپیمای خود برای تامین لوازم یدکی دیگر هواپیماهای خود استفاده می‌کنند، از سوی دیگر خدمات تورهای هوایی روز به روز ضعیف‌تر می‌شود، اما هزینه آن را مسافران تقبل می‌کنند.

سید محسن رناسی با اشاره به گلایه مردم از اعمال مالیات بر ارزش‌افزوده بر بلیت هواپیما و تاثیر منفی این سیاست بر صنعت گردشگری، اظهار کرد: انتظار داشتیم با افزایش ظرفیت مسافران هواپیماها از ۶۰ به ۱۰۰ درصد، شاهد روند معکوس نرخ بلیت‌ باشیم، اما متاسفانه نه‌تنها شاهد کاهش نرخ بلیت هواپیماها نیستیم، بلکه بار ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده باعث افزایش نرخ بلیت هواپیماها شده است.

وی افزود: این مالیات به‌طور میانگین باعث افزایش ۲۰۰ هزار تومانی نرخ بلیت پروازهای داخلی در مسیرهای رفت‌وبرگشت می‌شود و در پروازهای خارجی نیز قیمت‌ها از ۴۵۰ هزار تومان به بالا افزایش می‌یابد.

رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی و هوایی استان اصفهان تصریح کرد: با این تصمیم شاهد رکود خرید بلیت پرواز و همچنین رکود مسافران هوایی خواهیم بود و به‌نوعی این تصمیم اتفاق بدی در صنعت هوانوردی کشور است.

سخن پایانی

به‌دنبال ابلاغ سازمان امور مالیاتی، با قانون مصوب مجلس ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده روی نرخ بلیت اضافه شد که با حذف ۵ درصد عوارض شهرداری، نرخ بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی با ۴ درصد و در مسیرهای خارجی با ۹ درصد افزایش روبه‌رو شد. این قانون با واکنش زیادی ازسوی مردم و ایرلاین‌ها مواجه شده است؛ به ویژه آنکه از سال ۱۳۹۷ تاکنون نرخ بلیت هواپیما مستمر و به‌ عناوین مختلف از تحریم و نوسان ارز گرفته تا محدودیت‌های کرونا افزایش‌هایی تا ۱۰۰ درصد را هم تجربه کرده است. بحث اضافه شدن مالیات بر ارزش‌افزوده به نرخ بلیت هواپیما از سال ۱۳۸۶ مطرح شد و سال ۱۳۸۸ سازمان امور مالیاتی آن را جدی‌تر کرد و مجلس هم ۶ ماه پیش آن را تصویب کرد. حالا پس از گذشت ۱۱ سال آن قانون مبهم ابلاغ و اجرایی شده و هیچ راهی هم برای اجرا نکردن آن نگذاشته‌اند. با این وضعیت حاشیه‌های این مصوبه قانونی همچنان ادامه دارد.