معافیت‌مالیاتی تحقیق و‌توسعه یک تصمیم غلط
امیرعباس اختراعی ـ رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعتی ایران
برابر با اصل ۵۱ قانون اساسی هیچ مالیاتی وضع نمی شود، مگر به موجب قانون و هیچ معافیت و بخشودگی داده نمی شود، مگر به موجب قانون. از مهم ترین حمایت ها و تسهیلات قابل اعطا به شرکت ها و موسسات دانش بنیان عبارت است از: معافیت از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی به مدت ۱۵ سال. در حقیقت، استارت آپ های واقع در پارک های علم و فناوری با دارا بودن شرایط فعالیت در پارک و همچنین شرکت های دانش بنیان در صورت ثبت معافیت در مجوز، معاف از مالیات هستند. به اعتقاد من، اساس معافیت مالیاتی دانش بنیان های نوع یک، تصمیمی بجا و درست است، چرا که این فرآیند موجب جذب افراد برای افزایش کیفیت و تولید خواهد شد. مالیات های مستقیمی که تاکنون برای شرکت های دانش بنیان نوع یک در نظر گرفته شده و توانسته است عامل مهمی در رشد کیفی محصولات این شرکت ها باشد و ظرفیت ها را برای افزایش تولید داخلی بهبود ببخشد. گفتنی است، شرکت های دانش بنیان از سوی معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری گروه بندی شده اند و داشن بنیان های نوع یک، دارای معافیت مالیاتی هستند و نوع ۲ و ۳ هیچ کدام معافیت مالیاتی ندارند. در حال حاضر سیاست های جدیدی اتخاذ شده است،البته برای شرکت هایی که فروش بالای ۵۰ میلیارد تومان دارند و همچنین به تدریج برای سایر شرکت ها، این معافیت نوع یک حذف می شود و به بخش آرندی شرکت ها تخصیص می یابد و در واقع، هزینه های تحقیق و توسعه مشمول مالیات می شوند. واقعیت ماجرا این است که بسیاری از فعالان این حوزه با این تصمیم گیری موافق نیستند، چرا که باید جذابیت برای شرکت های دانش بنیان به حدی باشد که همه شرکت ها به سمت دانش بنیان و دانش محور بودن سوق داده شوند تا بتوانند در مسیر فناوری های روز، نرخ تمام شده ارزان تری را تجربه کنند. در کل، به عنوان یک تولیدکننده و فعال در حوزه سازندگان تجهیزات صنعتی کشور، می توان دیدگاه دولت را برای تامین هزینه های جاری از بخش مالیات نیز درک کزد. به علاوه اینکه درآمدهای مالیاتی از مهم ترین منابع درآمدی بودجه به شمار می روند، اما باید بپذیریم در راه ایجاد جذابیت برای شرکت هایی که در مسیر توسعه تولید داخلی قرار داشته و توانسته اند در حوزه تولید و خدمات موفق وارد عمل شوند، باید از مشوق های مالیاتی برخوردار شوند. با حذف برخی تسهیلات از جمله معافیت مالیاتی نباید آنها را به سمتی ببریم که حرکت به سمت دانش محوری جذابیتی نداشته باشد. مشوق های مالیاتی یکی از مواردی است که در دانش بنیان شدن شرکت ها مورد توجه بوده و جذابیت ویژه ای برای فعالان این حوزه دارد. باتوجه به موارد گفته شده، اینکه شرکت های دانش بنیان نوع یک از پرداخت مالیات معاف هستند، شاید منجر به بروز ناهمگونی در این اکوسیستم شود، چرا که اگر شرکتی به مرحله نوع یک بودن می رسد، به طورقطع چرخه مالی قابل قبولی دارد، در حالی که شاید شرکت های نوع دو و خلاق، باتوجه به محدود بودن منابع مالی، نیاز بیشتری به این نوع تشویق ها داشته باشند. از آنجایی که معافیت مالیاتی، مشوق در امر تولید محسوب می شود، شرکت هایی که دارای تراکنش مالی بالا بوده و سهم قبابل توجهی در تولید دارند، باید مشمول معافیت مالیاتی شوند. در واقع معافیت مالیاتی ارتباط مفهومی با نوع یک یا دو بودن شرکت های دانش بنیان ندارد؛ بلکه حمایتی است در راستای توسعه تولیدات داخلی. این فرآیند و فرآیندهای مشابه باعث می شود شرکت های نوپا برای بزرگ تر شدن، انگیزه کافی داشته باشند و در این مسیر راه دانش بنیان شدن از نوع یک را بپیمایند. بنابراین معافیت مالیاتی برای شرکت های بزرگ تولیدی، امری مفید و مهم به شمار می آید. اینکه یک شرکت می تواند از یک فناوری مدرن و به روز برای تولیدات بهره بگیرد، باید از حمایت هایی مانند معافیت مالیاتی برخوردار باشد. این نکته را هم باید گفت؛ مشوق های دولتی تنها در ارایه وام و تسهیلات بانکی خلاصه نمی شود. تسهیل مسیر تولید و حل مشکلات بیمه و مالیات می تواند بسترهای لازم برای بزرگ تر شدن و افزایش کیفیت تولید این شرکت ها را فراهم آورد. هرچند تخصیص تسهیلات بانکی نیز با دشواری خاص خود همراه است، اما معافیت های مالیاتی گام مهمی در راستای توسعه اکوسیستم دانش بنیان ها به شمار می رود.
