حمل ‌ ونقل دریایی از کهن ‌ ترین راهکارهای حمل ‌ ونقل به ‌ شمار می ‌ رود و امروز روش ‌ های متنوعی برای آن وجود دارد. جامع ‌ ترین تعریف حمل ‌ ونقل دریایی شامل تمام روش ‌ هایی است که مسافران و کالاها می ‌ توانند از طریق راه ‌ های آبی و با انواع وسایل چون کشتی، لنج، قایق و هر وسیله نقلیه شناور دیگر از جایی به جای دیگر منتقل شوند. آنچه امروز تحت عنوان حمل ‌ ونقل دریایی شناخته می ‌ شود، بیشتر معطوف به ابعاد کلان و بین ‌ المللی است که به ‌ ویژه نقشی چشمگیر در توسعه صادرات و واردات بین ‌ المللی و پیشرفت ‌ های اقتصادی دارد. امروز با بکارگیری دانش ‌ ها، تجربیات و فناوری ‌ های گوناگون می ‌ توان روش ‌ های حمل دریایی را از ایمن ‌ ترین روش ‌ ها دانست. البته نیاز است اصول و قواعد خاص آن با جدیت رعایت شود تا رضایت کافی و نتیجه لازم گرفته شود.آنچه مسلم است، حمل ‌ ونقل دریایی اهمیت قابل ‌ توجهی در توسعه تجارت و بازرگانی ایران دارد. پیش از پرداختن به مزایای حمل ‌ ونقل دریایی، باید در نظر داشته باشیم که چه کالاها و محصولاتی قابلیت انتقال با کشتی را دارند. همچنین توجه به کشور مقصد هم در تعیین شیوه حمل ‌ ونقل، حائزاهمیت است. زمان، فسادپذیری کالاها، مسافت و در نهایت هزینه حمل ‌ ونقل از جمله موارد مهمی است که در فعالیت ‌ های تجاری باید به آنها توجه ویژه داشت. به ‌ طورکلی کالاهای سنگین، محصولاتی که محدودیت فسادپذیری نداشته باشند یا برای صادرات به کشورهای دور، بهترین راه، استفاده از حمل ‌ ونقل دریایی است، چرا که حمل ‌ ونقل هوایی بیشتر محدودیت ‌ هایی در زمینه میزان جابه ‌ جایی کالاها دارد و همچنین صرف هزینه ‌ های زیادی را می ‌ طلبد؛ از این ‌ رو مهم ‌ ترین مزیت استفاده از حمل ‌ ونقل دریایی را می ‌ توان کاهش هزینه ‌ ها و توجیه ‌ پذیری فعالیت ‌ های تجاری معرفی کرد.

باتوجه به اقتصاد سایر انواع حمل ‌ ونقل به این مهم می ‌ رسیم که حمل ‌ ونقل دریایی نسبت به سایر راه ‌ های نقل ‌ و انتقال در تجارت دارای مزیت ‌ های بالایی است. به این ترتیب، تنها حمل ‌ ونقل زمینی به ‌ دلیل ارزان بودن و توانایی در جابه ‌ جایی کالاهای سنگین، می ‌ تواند رقیب حمل ‌ ونقل دریایی باشد، همچنین حمل ‌ ونقل هوایی به ‌ دلیل هزینه ‌ بر بودن و وجود محدودیت در انتقال کالا و محصولات، نمی ‌ تواند جایگزین مناسبی برای حمل ‌ ونقل دریایی باشد. در حمل ‌ ونقل هوایی می ‌ توان کالاهای لوکسی که از نظر حجمی کوچک هستند، اما نسبت به ابعاد آنها ارزش بالایی دارند، جابه ‌ جا کرد. اما برای کالاهای سنگینی که نسبت به وزن و حجم خود، ارزش چندانی ندارند، انتقال با هواپیما تنها هزینه صادرات را به ‌ طورغیرمنطقی افزایش می ‌ دهد. بنابراین این نوع کالاها باید با کشتی یا از طریق ناوگان حمل ‌ ونقل زمینی صادر شوند. به ‌ طورکلی توسعه فعالیت ‌ های تجاری، دسترسی به بازارهای صادراتی کشورهای دورتر از ایران و کاهش هزینه ‌ های حمل ‌ ونقل از مهم ‌ ترین مزیت ‌ ها و پیامدهای بهره ‌ گیری از حمل ‌ ونقل دریایی هستند. در نگاهی کلی، مهم ‌ ترین ایراد بیمه ‌ نامه ‌ های تجاری، محدودیت و بالا بودن هزینه آن است. غیر از وجود تحریم ‌ های بین ‌ المللی علیه ایران، وجود مشکلات سیاسی و امنیتی در منطقه سبب شده است تا هزینه بیمه ‌ های حمل ‌ ونقل دریایی به ‌ شدت افزایش یابد. اما باوجود بالا بودن ریسک این نوع حمل ‌ ونقل، همچنان ارتباط آبی از مهم ‌ ترین راه ‌ های تعاملات تجاری به ‌ ویژه برای ایران به ‌ شمار می ‌ رود. از این ‌ رو مهم ‌ ترین مسئله ‌ ای که انتظار می ‌ رود تا دولت برای توسعه فعالیت ‌ های صادراتی به آن توجه داشته باشد، بهبود روابط بین ‌ المللی و کاهش تنش ‌ های سیاسی در منطقه است، چرا که در این شرایط هزینه ‌ های بیمه ‌ ای کاهش پیدا می ‌ کند و تعاملات تجاری در فضای بهتر و باثبات ‌ تری انجام خواهند شد. به ‌ طورکلی می ‌ توان گفت حمل ‌ ونقل دریایی یکی از لوازم مهم صادرات است و این اهمیت برای کشورهایی که به راه ‌ های آبی جهانی دسترسی دارند، بسیار بیشتر است؛ ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست، برای صادرات کالاهای سنگین از نظر وزنی یا دارای حجم ‌ های بزرگ به کشورهای دور، مناسب به ‌ نظر می ‌ رسد تا فعالان تجاری از حمل ‌ ونقل دریایی استفاده کنند.