نخل‌ها، ایستاده اما بی‌سر می‌میرند
ناصر بزرگمهر-مدیرمسئول
نمی دانم روز خوب، چه روزی است؟ اما می دانم که این روزها، روزهای خوبی نیست.فرهنگ سرزمین سبز ما بیمار است، اخلاق در حال احتضار است؛ در گوشه و کنار شهر این بیماری را به عینه می توان مشاهده کرد. مردمی خشمگین که با کمترین بهانه به هم می پرند؛ مردمی که بدون بهانه عصبی هستند، دعوا می کنند و فحش می دهند.مردمی که در برابر مرگ سر شده اند و نگاه عادی نگارانه پیدا کرده اند. مرگ عادی شده است. بیش از ۵۰۰ نفر در اعتراضات ماه های اخیر می میرند.بیش از ۸۰۰ نفر در تصادفات روزهای عید می میرند.بیش از چند هزار نفر در همین روزهای اول سال به علت کرونا، سکته، سرطان، پیری و هزاردرد بی درمان می میرند.شاید مرگ حق باشد، اما مرگ خودخواسته، مرگ دیگری است که عرف و شرع و علم و دانش هم آن را قبول ندارد.روانشناسی و جامعه شناسی تلاش می کند تا این باور را در انسان ها بشکند و بگوید که هیچ کوچه ای بن بست نیست.در انتهای هر جمله اگر نقطه ای است، سرخطی هم وجود دارد.مرگ کیومرث پوراحمد را نمی دانم چه بنامم؟کسی که به کودکان ما و خود ما با ده ها اثر هنری امید و اخلاق تزریق می کرد، مگر می تواند خودکشی کند؟
من با برادران پوراحمد، چند دهه است که آشنا هستم. منوچهر و جمشید را در تئائر بیشتر می دیدم. منوچهر سال هاست که از این جهان رخت بربسته است. کیومرث را هم از کانون پرورش فکری قبل از انقلاب می شناختم. در سال های اخیر، او را یک بار در شعبه بانک سامان دیدم و همراه خود، پیش مدیران ارشد بانک بردم و معرفی کردم و عکس هایی به یادگار با آنها گرفت که عکس را خودم از آنها گرفتم. فکر می کنم بار آخر هم در محله کرته پاریس همدیگر را دیدیم و گپ وگفت کوتاهی زدیم و از همون وعده های همیشگی به همدیگر دادیم و رفتیم.قصه های مجید اثر ارزشمند مرادی کرمانی با خلاقیت پوراحمد بود که درخشید، وگرنه مثل صدها کتاب قصه کودکان با تیراژی اندک هنوز در کتابخانه ها خاک می خورد. کسی که «مجید» را برای کودکان ما خلق کرد و با «اتوبوس شب» ما را به جنگ برد و با «خواهران غریب»، در شب یلدای او گریستیم، چطور می تواند در« ۵۰ قدم آخر» بگوید کفش هایم کو؟ می گویند پوراحمد در ستایش شاملو گفته بود: «چقدر خوشبخت بودیم نسل ما که در هوایی نفس کشیدیم که شاملو در آن بود.»
ما و فرزندان ما هم چقدر خوشبخت بودیم که در هوایی نفس کشیدیم که فیلمسازانی چون او در آن نفس کشیدند و شیرینی دیالوگ ها و بازی های بی بی و مجید هنوز در ذهن مان مزه مزه می شود.نمی دانم مرگ در خانه پوراحمد چه می کرد؟ آیا مرگ خودخواسته واکنشی در برابر همان فرهنگ روبه اضمحلال است یا اخلاقی که در جامعه سقوط کرده یا دوری از مسائل اقتصادی است یا روی گرداندن از سیاستی که آینده نامعلوم آن پیش روی ماست. نمی دانم چرا اسطوره ها و نویسندگان و شعرا و هنرمندان در برابر زندگی کم می آورند؟آیا حساسیت بیشتر آنها، زنده بودن را سخت تر می کند؟
ارنست همینگوی، ویرجیناوولف، ونسان ونگوگ، مایاکوفسکی و حتی زیگمویند فروید، روانشناس و دهها چهره سیاسی تا پهلوان خودمان تختی و نویسندگانی چون صادق هدایت، غلامحسین ساعدی، اسلام کاظمیه، غزاله علیزاده و نام های دیگری که حضور ذهن ندارم و با مرگ طبیعی نمردند، همه مرا در برابر این سوال بی پاسخ قرار می دهد؛ چرا؟ می گویند از مهم ترین دلایل خودکشی، درماندگی است؛ پاسخ نگرفتن درست از دنیای دوروبر و عدم احساس خوشبختی و رسیدن به حالت شوربختی است. می گویند خودکشی نتیجه رسیدن به حالت عدم تعادل نیست، بلکه فرد در این مرحله با منطق خود به متعادل ترین حالت روحی خود می رسد که حاضر است از جان شریف خود بگذرد. عده بسیاری از کسانی که دست به خودکشی می زنند از هوش، سواد، دانش و قدرت تحلیل خوبی برخوردارند و مرگ آنها، حامل پیامی است که مخاطب را برای همیشه با خود درگیر می سازد.عکس تلخ مرگ پوراحمد، خبر از حلق آویز کردن و خودکشی ندارد. این یک چرت زدن ایستاده در آرامش است. تکیه بردست و دیوار، او یک پا را بر شوفاژ خم کرده و بر پایی دیگر استوار ایستاده است. نخل ها، ایستاده، اما بی سر می میرند و کیومرث پوراحمد با سر به خواب رفته است.
