تنگی کانال نخاعی جزو بیماری شایعی است که بسیاری از افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند! اگر راهکارهایی از جمله ورزش، فیزیوتراپی و مصرف دارو پاسخگوی این بیماری نباشند، تنها راهکار باقیمانده جراحی تنگی کانال نخاعی خواهد بود. آیا انجام این جراحی با عوارضی همراه است؟ درصد موفقیت این جراحی چقدر است؟ عوارض احتمالی این جراحی کدام است؟ چه عواملی تهدیدکننده جراحی تنگی کانال نخاعی است؟ بهره‌مندی از متخصصان مغز و اعصاب باتجربه و آشنا به علم روز، مطمئناً در انجام موفق این جراحی موثر است؛ اما، به هر حال درصدی از عوارض و عوامل خطر می‌تواند مربوط به بالین بیمار و شرایط جسمانی و روحی او باشد. در این مطلب به عوامل خطر و عوارض احتمالی این جراحی می‌پردازیم.

دکتر علیرضا طبیب خوئی جراح مغز و اعصاب اضافه کردند ، شیوه‌های مختلفی برای انجام جراحی تنگی کانال نخاعی وجود دارد؛ جراحی لامینکتومی، یکی از متداول‌ترین شیوه‌های جراحی ستون فقرات است. در حالی که عوارض این جراحی نادر است؛ اما، ممکن است چندین عامل خطر موجب شوند تا درصد موفقیت این جراحی کاهش یابد.

برخی از عوامل خطر ممکن است احتمال عوارض جراحی را در حین یا بعد از جراحی تنگی کانال نخاعی افزایش دهند. چند نمونه از این خطرات عبارتند از:

• سیگار کشیدن. سیگار کشیدن قبل و بعد از جراحی ممنوع است و می‌تواند باعث عفونت‌های بعد از جراحی شود، اثربخشی جراحی را کاهش دهد و فیوژن بعد از جراحی را به اختلال بیندازد.
• پوکی استخوان. پوکی استخوان بیماری است که باعث ضعف و شکننده شدن استخوان‌ها می‌شود. این وضعیت، می‌تواند باعث شکستگی آسان بافت استخوانی گردد و جراحی تنگی کانال نخاعی را با خطر مواجه سازد.
• بیماری قلبی و یا دیابت. ممکن است روند بهبودی را کُند نماید یا منجر به عوارض سیستمیک شود. ابتلا به آرتریت در قسمت فاست هم ممکن است منجر به ادامه کمردرد حتی پس از انجام جراحی موفقیت‌آمیز شود.
• اضطراب و افسردگی. مسائل مربوط به سلامت روان از جمله: اضطراب، افسردگی و سایر مسائل مربوط به آن، قبل از جراحی تنگی کانال نخاعی، می‌تواند نتایج ضعیفی را به دنبال داشته باشد. این شرایط ممکن است باعث عدم انطباق‌پذیری بیمار با شرایط، عدم توجه به برنامه‌های توانبخشی و عدم تحمل‌پذیری درد شود و سلامت کلی و روند بهبودی بیمار را به خطر بیاندازد.
• جراحی‌های قبلی. به طورکلی، انجام جراحی دوم در سطح ستون فقراتی که قبلاً جراحی شده است، با میزان موفقیت کمتری همراه است.

اگرچه عوارض جراحی تنگی کانال نخاعی نادر است، اما ممکن است در حین عمل یا پس از آن مشکلاتی رخ دهد. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:

• آسیب بافت عصبی. آسیب به طناب نخاعی، ریشه‌های عصبی و تشکیل بافت اسکار ممکن است باعث آسیب به بافت عصبی شود که در نتیجه آن منجر به ضعف، از دست دادن حس، فلج و یا بی‌اختیاری روده و مثانه می‌گردد.
• بی‌ثباتی. بی‌ثباتی، که به احتمال زیاد به دلیل روش‌های جراحی قبلی انجام شده است، می‌تواند در سطوح تحت درمان ایجاد ‌شود و معمولاً افراد با تراکم استخوان کمتر نیاز به جراحی‌های مکرر دارند. همچنین، درمان‌های جراحی تا سطح مهره آسیب‌دیده ممکن است باعث انحطاط مهره‌های مجاور و در نهایت منجر به بی‌ثباتی گردد.
• درد. احساس درد در هنگام راه رفتن یا خم کردن ستون فقرات به سمت عقب ممکن است گاهی حتی پس از انجام موفقیت‌آمیز جراحی تنگی کانال نخاعی مشاهده شود.
• عوارض بیهوشی. به ندرت ممکن است عوارض بیهوشی منجر به عفونت قلب و یا ریه، ترومبوز ورید عمقی یا در مواردی منجر به مرگ شود.
• عفونت و خونریزی شدید. همانند هر جراحی دیگری، خطر عفونت، سپسیس و خونریزی شدید ممکن است در حین یا بعد از جراحی تنگی کانال نخاعی رخ دهد و از شایع‌ترین عوارض جراحی محسوب می‌شود.
• عدم التیام فیوژن استخوان. در برخی از موارد ممکن است همجوشی یا فیوژن بین استخوان‌ها به خوبی انجام نشده و یا التیام نیابد.
• عدم بهبودی. درصد موفقیت هر عمل جراحی، گویای اطمینان از انجام جراحی و میزان بهبودی پس از جراحی خواهد بود. با این وجود، در برخی مواقع ممکن است به دلایل مختلف و بسته به شرایط بیمار، با انجام جراحی تنگی کانال نخاعی، بهبودی حاصل نشود. ممکن است برخی از افراد پس از جراحی، همچنان علائم خود را داشته باشند یا در عرض چند سال پس از جراحی، به دلایل مختلف از جمله ضعف ستون فقرات، اسکار در اطراف اعصاب و... دوباره علائم آن‌ها بروز یابد.
• شکستگی ابزار. استفاده از ایمپلنت‌های با کیفیت نامناسب و یا عفونت در محل جراحی ممکن است منجر به شکستگی ایمپلنت شود که از عوارض جراحی تنگی کانال نخاعی محسوب می‌شود.
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن. افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن از جمله دیابت، چاقی و فشار خون بالا یا کسانی که مبتلا به تنگی نخاعی پیشرفته هستند، ممکن است در معرض خطر بیشتری از جراحی قرار داشته باشند و نتایج ضعیف‌تری را دریافت کنند.
• لخته شدن خون. خطر لختگی خون، یکی دیگر از عوارض پس از جراحی است که در موارد نادر می‌تواند منجر به مشکل آمبولی و انسداد رگ‌های خونی ریه گردد.
• نشت مایع مغزی نخاعی. در طول جراحی تنگی نخاع، خطر آسیب به پوشش عصبی وجود دارد که می‌تواند منجر به نشت مایع مغزی نخاعی (CSF) شود.
• آسیب عصبی و فلج. برخی از بیمارانی که تحت عمل جراحی تنگی کانال نخاعی قرار می‌گیرند، ممکن است دچار بی‌حسی یا ضعف در یک یا هر دو پا ‌شوند. فلج، عارضه‌ای ناشایع، اما جدی است که می‌تواند رخ دهد.
• مرگ. در تمام انواع جراحی، احتمال خطر مرگ در حین یا بعد از آن وجود دارد. اگرچه این موضوع، بسیار نادر است؛ اما، خطر لختگی خون، واکنش به داروهای بیهوشی و هدر رفت خون، همگی می‌توانند تهدیدکننده زندگی فرد باشند.

مدیریت صحیح تیم پزشکی و روانشناختی قبل و بعد از جراحی، توانایی، دانش و تبحر تیم جراحی و امکانات کلینیک جراحی از اهمیت به‌سزایی در جراحی تنگی کانال نخاعی برخوردار است. وظیفه هر متخصص جراح مغز و اعصاب این است که قبل از تکمیل فرم رضایت جراحی و امضای آن، بیمار و خانواده‌اش را از خطرات انجام جراحی و عوارض احتمالی آگاه سازد. جراح مغز و اعصاب باید همه گزینه‌های انتخابی را با بیمار در میان گذارد و مزایا و معایب هرکدام را توضیح دهد تا به تصمیم‌گیری بیمار کمک کند.