ضرورت پایش مستمر برای توسعه زنجیره فولاد
سعید عسکرزاده-فعال صنعت فولاد
ایجاد انحصار در فرآیند صدور مجوز برای شروع یک کسب وکار یا احداث واحدهای تولیدی اشتباه و رانت زا است. تقدم و تأخر زمانی برای احداث صنایع نیز نباید به معیاری اساسی برای سرمایه گذاری و احداث یک صنعت بدل شود. برای اصلاح شرایط نابسامان مجوزهای تخصیص داده شده در صنایع مختلف انتظار می رود دولت در شیوه تخصیص مجوزها تجدیدنظر کند و در ادامه بهره وری به عنوان یکی از اصول اولیه برای تخصیص مجوز به صنایع موردارزیابی قرار گیرد. علاوه بر این دانش و اطلاعات کافی به متقاضیان دریافت مجوز داده شود. این اقدام برعهده سازمان ثبت استان ها است و انتظار می رود تهیه این دست اطلاعات در فرآیندی ستادی اجرایی و در اختیار سازمان های صنعت، معدن و تجارت استان ها قرار گیرد. بدین ترتیب وقتی فردی برای دریافت مجوز احداث یک واحد تولیدی به اداره صنعت، معدن و تجارت استان ها مراجعه می کند، آمار مجوزهای صادره در آن بخش، وضعیت عرضه و تقاضا در آینده و سودآوری سرمایه گذاری به او گوشزد شود.متاسفانه در طول سال های گذشته شاهد صدور مجوز برای احداث واحدهای صنعتی مختلف بوده ایم که پیشرفتی در روند فعالیت آنها حاصل نشده است. انتظار می رود چنین مجوزهایی تعیین تکلیف شوند یا در روند فعالیت آنها متناسب با شرایط روز بازنگری شود. در ادامه انتظار می رود وزارت صنعت، معدن و تجارت و نهادهای پژوهشی تحت نظر آن، صاحبان سرمایه را به فعالیت در صنایعی با سوددهی بالاتر تشویق کنند.
در دوره ای ایران جزو واردکنندگان فولاد بود و در نتیجه دولت اقداماتی را با هدف توسعه زیرساخت ها در این صنعت اجرایی کرد. با این وجود روند حمایت از صنایع فولاد ادامه دار نبود؛ کما اینکه در حال حاضر عملا دولت حمایت ویژه ای از صنایع نمی کند و انتقادات گسترده ای به عملکرد آن وارد است. تامین مواد اولیه با بهای رقابتی یکی از مهم ترین دغدغه های فعالان صنعتی و تولیدکنندگان در حلقه های مختلف زنجیره فولاد کشور است. در چنین شرایطی بخش عمده ای از مواد اولیه زنجیره فولاد کشور که استخراج و بهره برداری از آنها هزینه بر است، (همچون ذخایر با عیار پایین، ذخایر عمقی و...) عملا از دور رقابت خارج می شوند، اما چنانچه صنعت فولاد کشور به سمت تولید محصولات کیفی پیش برود، بخش بزرگی از مشکلات این حوزه مرتفع خواهد شد.تامین انرژی اعم از برق و گاز و همچنین تامین آب موردنیاز صنایع فولادی کشور در طول سال های گذشته به دغدغه ای اساسی برای این صنایع بدل شده است. علاوه بر این زیرساخت ها در حوزه حمل ونقل در بخش های مختلف ریلی، جاده ای، دریایی و... نیز با مشکلات و کاستی های متعددی روبه رو شده است. همین موضوع آینده صنایع را به ویژه برای واحدهایی که هم اکنون در دست ساخت و احداث هستند، تحت تاثیر منفی قرار داده است. تولید با حداقل ظرفیت ۶۰ درصدی، پیش شرطی برای تداوم تولید در صنایع مختلف فولادی کشور است. از تولید با این ظرفیت با عنوان نقطه سربه سر تولید یاد می شود که در آن بهای فروش محصولات کفاف هزینه تولید را می دهد. بااین وجود باتوجه به محدودیت هایی که در روند تامین انرژی فولادسازان در ماه های گرم و سرد سال ایجاد شده و پیش بینی ادامه دار بودن این شرایط، برخی از تولیدکنندگان از مرحله سوددهی خارج شده اند.در چنین فضایی انتظار می رود سرمایه گذاران باتوجه به محدودیت های جدید به این رقابت و تولید فولاد ورود و صنایع خود را در مناطقی احداث کنند که هزینه تولید پایین تر است. بهترین منطقه برای توسعه این زنجیره در حاشیه دریاهای آزاد کشور است که بستری را برای تداوم تولید فراهم می کند. هرچند تولید در این منطقه نیز نیازمند تامین حداقل هایی از جمله مواد اولیه، اسکله اختصاصی و... است.
