نیازسنجی نیاز همیشگی تولید
مصطفی کرمانی - فعال حوزه صنعت
نیازسنجی و بهویژه تحقیق و توسعه، بخش مهمی است که در تمام مراحل تولید باید از سوی تولیدکننده دنبال شود. این امر نقش زیادی در رونق صنایع و ادامه فعالیت واحدهای تولیدی دارد. در این زمینه، یکی از مهمترین اقداماتی که بهویژه بعد از تولید و هنگام آن میتواند به نیازسنجی بازار کمک کند، برگزاری نمایشگاههای تخصصی و شرکت در آنهاست که فعالان و ذینفعان گوناگون کنار هم قرار میگیرند. یک دسته از نمایشگاهها تخصصی داخلی هستند که در این نمایشگاهها از واحدهایی که در داخل فعالیت دارند، صادرکنندگان در بازارهای خارجی و فعالانی که در زنجیره تولید نقش ایفا میکنند برای حضور دعوت به عمل میآید. در این زمینه انتظار این است که دولت در معرفی و دعوت از تجار و هیاتهای خارجی نقش خود را ایفا کند و بهعنوان نمونه، یک درصد از حقوق و عوارض گمرکی کل گمرکات کشور که باید براساس قانون در بخش تحقیق و توسعه و بازاریابی هزینه شود را به این امر اختصاص دهد. اگر دولت و وزارت صمت که متولی صنعت کشور است، همین یک درصد را پیگیری و مطالبهگری کند، به جرأت میتوان گفت هزینه تحقیق و توسعه کل صنعت تامین میشود و تحول عظیمی برای اقتصاد کشور بهدنبال خواهد داشت. با توجه به اینکه قرار است نیمی از بودجه سال آینده با مالیاتستانی تامین شود و بخش عمده این مالیات به انواع گوناگون از صنعت دریافت خواهد شد، بهتر است سایر قوانین مانند همان یکدرصدی که باید به تحقیق و توسعه بازار اختصاص یابد نیز به معنای واقعی برای هزینهکرد در صنعت در اختیار وزارت صمت و سازمان توسعه تجارت قرار گیرد.
نیازسنجی برای تولیدکننده فعالیتی بسیار مهم و در عین حال پرزحمت است. این موضوع بهویژه در شرایط اقتصادی کنونی باید با شیوههای جدید و متنوع دنبال شود و تولیدکنندگان از تمام ظرفیت خود استفاده کنند تا بتوانند به رونق و رشد اقتصادی کشور کمک کنند. در این بخش، دولت باید حمایتهای جدیتری از تولید داشته باشد. انتظار داریم دولت برای تسهیل حرکت تولید، ریلگذاری و البته از ابلاغ بخشنامههای خلقالساعه جلوگیری کند، چون برنامهریزی برای تولید یک محصول براساس بازاریابی و نیازسنجی در نبود ثبات اقتصادی نتیجهبخش نیست.
در تحقیق و توسعه، مشکل عمده صنعت کشور تغییر ناگهانی در قوانین است که عمدهترین مورد آن در یکی دو سال گذشته مربوط به قوانین صادرات و رفع تعهد ارزی بوده که هزینههای تولید را بالا برده و تولیدکننده را با شرایط مبهمی روبهرو کرده است. ثبات رویکرد دولت در قبال تولید و صنعت میتواند مسیر را برای تولید باصرفه اقتصادی بالا هموار کند. حضور در نمایشگاههای خارجی نیز میتواند در بحث نیازسنجی و بازاریابی کمک شایانی به تولید کند. متاسفانه بهواسطه شرایط اقتصادی، افزایش هزینهها و تحریمها، بهویژه در چند سال اخیر، امکان حضور در این نمایشگاهها بسیار محدود و کم شده است. این هم بخشی است که دولت میتواند به کمک تولیدکننده بیاید و راهکار مناسبی برای حضور در این رویداد بیندیشد و شرایطی فراهم کند تا از بازارهای جهانی عقب نمانیم.
متاسفانه در بازارهای هدف ضعیف هستیم که یکی از دلایل آن به تحریمها برمیگردد که ارتباطات بانکی و مالی ما را بهشدت تحتتاثیر قرار داده است. وقتی مشکلات زیاد میشود، تولیدکننده فعالیتش را کم میکند، اما اگر امنیت اقتصادی برقرار باشد، دست تولیدکننده برای توسعه فعالیت باز است و کشور از این رویکرد نفع خواهد برد. در تحقیق و توسعه بازار موضوع دیگر به عدمهمراهی سفارتخانههای خارج از کشور برمیگردد. رایزنهای تجاری بهویژه در شرایط کنونی که رقابت سخت و البته لازم است که تولید حمایت شود تا ادامه یابد، میتوانند در نیازسنجی بازار هدف در کشورهای دیگر به تولیدکننده کمک شایانی کنند. رایزنهای اقتصادی باید در این بخش به کمک صنعت کشور بیایند. البته بهتازگی سازمان توسعه تجارت در چند کشور در این راستا اقدامات مثبتی انجام داده و تعداد رایزنهای اقتصادی را افزایش داده که قطعا بر بهدست آوردن بازارهای خارجی تاثیر خواهد داشت. در همین راستا از ایرانیان فعال در خارج میتوانیم بهعنوان سفیران اقتصادی با یک رویکرد مناسب بهره بگیریم. در این میان نباید از توان و ظرفیت اینترنت، دنیای دیجیتال و اپلیکیشنها و شبکههای گوناگون غافل بود. در این زمینه تولیدکنندگان بهخوبی در حال بهرهگیری از شرایط هستند و البته در مقابل شاهد مانعی بهعنوان فیلترینگ از سوی دولت هستیم که شاید بهتر باشد دولت در این زمینه برای کسانی که فعالیتهای تولیدی و صادراتی دارند و نیازمند برقراری ارتباطات هستند امتیازاتی در نظر بگیرد و بهعنوان نمونه، فیلترینگ شامل حال آنها نشود میتواند به تولید کمک کند. تولیدکنندگان و دولت در ارتباط متقابل با هم میتوانند به بهترین نحو نیازها را سنجیده و به ایجاد بازار رقابتی محصولات تولید داخل کمک کنند. وظیفه تولیدکننده تولید مناسب و باکیفیت بالا وظیفه دولت، ریلگذاری مناسب و برقراری ثبات و امنیت اقتصادی است.