محصولات معدنی بر مدار واقعی‌سازی نرخ
امروز که پس از سال‌ها شاهد حذف دخالت‌های دولتی و برخی ذی‌نفوذان و کنار رفتن رویکرد عرضه محصولات با قیمت‌های یارانه‌ای هستیم و محصولات کل زنجیره فولاد از جمله معدن، راهی بورس شده، بی‌انصافی است که بداخلاقی کرده و هر بخش به‌دلیل منافع کوتاه‌مدت خود، اعتراض کند.
سیاست‌گذاران با عرضه محصولات زنجیره فولاد در بورس، حذف قیمت‌های دستوری و لغو سهمیه‌بندی‌های رانتی به‌دنبال برقرار کردن تعادل در زنجیره فولاد هستند.
مهرداد اکبریان گفت: در یک سال اخیر بورس کالا پیگیری‌های زیادی در زمینه عرضه محصولات معدنی باوجود افزایش نرخ مواد اولیه فولادسازان انجام داده که این رویه مطلوب اقتصاد و صنعت، جای حمایت دارد. در این گزارش در گفت‌وگو با دو تن از فعالان معدنی عرضه محصولات این حوزه در بورس کالا و تاثیر این سیاست بر بازار را بررسی کرده است.
عرضه محصولات معدنی در روند اصلاح
کیوان جعفری طهرانی، کارشناس ارشد بازار بین‌المللی فولاد و سنگ‌آهن می‌گوید استمرار عرضه سنگ‌آهن و تقاضای بالای آن در بورس کالا، اتفاقی مثبت است که قرار گرفتن محصولات معدنی در یک روند اصلاحی و مسیر واقعی‌سازی نرخ را نشان می‌دهد.
جعفری طهرانی به معاملات سنگ‌آهن در بورس کالا اشاره کرد و گفت: تقاضای بالای سنگ‌آهن در بورس کالا خبری بسیار خوب و نشان‌دهنده این مسئله است که عرضه سنگ‌آهن در بورس در حال عملیاتی شدن است و قیمت‌ها به ارقام واقعی نزدیک می‌شود.
کارشناس ارشد بازار بین‌المللی فولاد و سنگ‌آهن افزود: شاید مصرف‌کنندگان سنگ‌آهن در مقابل عرضه این ماده اولیه در بورس مقاومت‌هایی داشته باشند، اما این موضوع به مرور به‌دلیل منطق درستی که دارد، پذیرفته و عادی می‌شود و استمرار عرضه‌ها در بورس، نشان‌دهنده آن است که حرکت عرضه و تقاضا در بخش سنگ‌آهن در حال نزدیک شدن به مسیر اصلی است.
جعفری طهرانی با تاکید بر این نکته که وارد یک روند اصلاحی و واقعی‌سازی نرخ محصولات معدنی شده‌ایم، گفت: این موضوع نشان می‌دهد بورس کالا جایگاه واقعی خود را در زمینه عرضه محصولات مختلف معدنی نیز پیدا کرده و این امیدبخش است.
وی درباره آینده معاملات سنگ‌آهن در بورس کالا اظهار کرد: پیش‌بینی این مسئله کمی دشوار است، چراکه درباره بازار گرچه مولفه‌های مختلفی برای تحلیل وجود دارد، اما پیش‌بینی معاملات به استقبال خریداران بازمی‌گردد. البته می‌توان امیدوار بود باتوجه به افزایش نیاز کشور به سنگ‌آهن به ویژه کنسانتره، استقبال از معاملات سنگ‌آهن بالا خواهد بود.
این کارشناس ارشد بازار فولاد و سنگ‌آهن ادامه داد: بورس کالا می‌تواند در تامین نیاز گندله‌سازان کشور از طریق عرضه سنگ‌آهن در تالار حراج باز و خرید آن توسط کنسانتره‌سازان برای تبدیل به کنسانتره و در نهایت فروش به گندله‌سازان نقش مثبتی ایفا کند و امیدوارم کمبود خوراک گندله‌سازان برطرف شود.
وی درباره سلایق گوناگون در بخش‌های مختلف زنجیره فولاد اظهار کرد: مسئله کسب سود بیشتر در هر بنگاهی چه خصوصی و چه دولتی و در هر زمینه‌ای وجود دارد. در این میان باید توجه کرد در بازار نمی‌توان محصول نهایی را با نرخی از حدی بالاتر فروخت، چراکه رقبا نیز در حال عرضه آن محصول هستند؛ پس هر بنگاهی به‌دنبال صرفه‌جویی از طریق خرید مواد اولیه ارزان با هدف کسب سود بیشتر است. در چنین وضعیتی در زنجیره فولاد هر چه به سمت محصولات میانی و پایین‌دستی می‌رویم تولیدکنندگانی که در پله بعدی هستند نسبت به شفاف شدن نرخ‌های مواد اولیه مقاومت می‌کنند تا مواد اولیه موردنیاز خود را همچنان با نرخ ارزان‌تر تهیه کنند. با این تفاسیر تلاش برای توزیع سود عادلانه در کل زنجیره فولاد که عرضه سنگ‌آهن در تالار حراج باز بورس کالا از نمونه‌های تحقق این رویداد مهم است، باید در دستور کار قرار گیرد تا همه فعالان این حوزه با رویه‌ای مطلوب به تولید بپردازند.
پایان قیمت‌های یارانه‌ای
مهرداد اکبریان، رئیس هیات مدیره انجمن سنگ‌آهن ایران با اشاره به عرضه محصولات معدنی در بورس گفت: در گذشته این کالاها با قیمت‌های یارانه‌ای و بسیار ارزان در بازار عرضه می‌شد؛ بنابراین با عرضه کالاهای معدنی در بورس، نرخ آن نیز براساس سازکار بازار تعیین می‌شود و طبیعتا نسبت به گذشته افزایش می‌یابد.
اکبریان با بیان این مطلب، افزود: در دوره‌ای که قیمت‌های جهانی با نسبت ۲۳ درصد تعیین می‌شد، ما در کشور با نسبتی حدود ۱۶ درصد این محصولات را می‌فروختیم و امروز که نسبت‌ها در جهان ۱۰ درصد بیشتر شده و به ۳۳ درصد رسیده، نسبت نرخ کنسانتره داخلی به ۱۹ درصد رسیده که باز هم با نسبت‌های جهانی فاصله دارد.
به‌گفته او در این مدت بورس کالا از عرضه محصولات معدنی باوجود افزایش نرخ مواد اولیه فولادسازان حمایت کرده و این رویه که به نفع اقتصاد و صنعت است، جای حمایت دارد. اکبریان اظهار کرد: تمام خسارت‌هایی که در اثر ارزان‌فروشی محصولات معدنی ایجاد شده، باعث فرار سرمایه‌گذاری، افت تولید و دور افتادن از بحث اکتشاف شده است. او با بیان اینکه حلقه‌های بعدی به‌دنبال سودهای مقطعی و کوتاه‌مدت بوده‌اند، تاکید کرد: با لحاظ منافع کوتاه‌مدت، نفع بلندمدت را در تمام حلقه‌ها از دست داده‌ایم.
اکبریان با اشاره به اینکه عرضه محصولات معدنی در بورس کالا اتفاق خوبی است، اذعان کرد: ما بورس را به‌عنوان بازاری شفاف و نظام‌مند قبول داریم که می‌تواند تعادلی منطقی به عرضه و تقاضا بدهد.
رئیس هیات مدیره انجمن سنگ‌آهن ایران معتقد است: در سال‌های گذشته با دخالت‌های دولتی و ذی‌نفوذان اجازه عرضه محصولات در بورس داده نمی‌شد و حتی اجازه فعالیت عادی را به بورس هم نمی‌دادند. امروز که ما شاهد عرضه محصولات در بورس هستیم و به یک رقابت سالم رسیدیم، بی‌انصافی است که بداخلاقی و اعتراض کنند.
به‌گفته او امروز حاشیه سود صنایع در بخش‌های مختلف به‌راحتی قابل‌مشاهده است. با نگاه به کدال می‌توان دریافت که حاشیه سود فولادسازان چقدر است و حاشیه سود معدنی‌ها حتی با همین افزایش نرخ اخیر چقدر شده است؟ اکبریان افزود: باید اجازه داد بورس وظیفه خود را به‌درستی انجام دهد و رقابت سالم ایجاد کند و همواره از عرضه‌های کالا در بورس حمایت می‌کنیم.
سخن پایانی
«توازن زنجیره فولاد» اصلاح و هدفی بزرگ در راستای رشد همزمان همه حلقه‌های زنجیره فولاد است که در دستور کار سیاست‌گذاران قرار دارد و از حدود یک سال و نیم گذشته شاهد عرضه کل محصولات این بخش در بورس کالا هستیم. به‌گفته برخی کارشناسان این اصلاح بزرگ گاهی نیز با مخالفت‌هایی همراه است اما بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی معتقدند فروش یارانه‌ای محصولات معدنی آن‌طور که برخی فعالان در زنجیره فولاد مانند گذشته طلب می‌کنند، راهکار عادلانه‌ای نیست و راه‌حل مناسبی برای حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده محسوب نمی‌شود. قیمت باید براساس سازکار عرضه و تقاضا در بورس کالا کشف و رویکردهای گذشته و دستوری کنار گذشته شود.
در چنین رویکردی است که تولیدکننده و مصرف‌کننده به‌طور کامل نیاز خود را در بورس تامین می‌کنند، سرعت معاملات بالا می‌رود، مصرف کننده در شرایطی شفاف و رقابتی خرید می‌کند و تولیدکننده نیز می‌تواند سرمایه را دوباره به تولید برگرداند.
