به نظر می‌رسد بعد از اعتراضات گسترده بازنشستگان و انتقادات بسیار به نحوه محاسبات همسان‌سازی، بالاخره مقامات و مسئولان سازمان تامین اجتماعی به این نتیجه رسیده‌اند که بایستی در فرمول‌های همسان‌سازی تجدیدنظر شود چراکه در حق برخی گروه‌های بازنشستگان ازجمله بازنشستگان سخت و زیان‌آور، «اجحاف» شده است.

همه نشانه‌ها مبنی بر این است که مقامات سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار بعد از مدت‌ها پافشاری بر اینکه در جریان محاسبات همسان‌سازی، «عدالت بیمه‌ای» به صورت تام و کمال رعایت شده، حالا به این نتیجه رسیده‌اند که «بازنگری در محاسبات و فرمول‌ها» یک ضرورت است و به راستی باید اجرایی شود.

در روزهای اخیر، مصطفی سالاری مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی در واکنش به اعتراض بازنشستگان مشاغل سخت و زیان آور گفت: فرمول افزایش با بازنشستگان محاسبه شد و بخش عمده کاری که امروز انجام دادیم بر مبنای نظرات بازنشستگان بوده است.

سالاری ادامه داد: برای نحوه محاسبه و پرداخت حقوق بازنشستگان مشاغل سخت و زیان آور نظرات کارشناسی متفاوتی وجود داشت که چه‌طور میزان حق بیمه‌ای که آنها دادند را تبدیل به سابقه کنیم، بنابراین با توجه به نظرات مختلف برای حقوق این دسته از بازنشستگان تصمیم‌گیری شده است. این گروه از بازنشستگان می‌توانند فرمول جدید را به ما دهند و نظرات اصلاحی را مستقیما اعلام کنند تا تصمیم‌گیری شود.

به دنبال آن محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: به طور طبیعی در صدور احکام برخی از افراد نقص‌هایی وجود دارد که در طول زمان مرتفع می‌شوند و هیچکس نگران اجرای آنچه که در مصوبات هیأت امنای تأمین اجتماعی و هیأت وزیران برای اجرای همسان‌سازی آمده، نباشد.

بعد از آن، در حاشیه جلسه هیات وزیران، شریعتمداری خبر از بازنگری حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی داد.

وزیر کار بیان کرد: بعضی از احکام صادر شده با خواسته‌ها و شرایط برخی از بازنشستگان تطبیق نداشته باشد به همین منظور صدور احکام اصلاحی در دستور کار قرار دارد. موضوع ویژه‌ای کانون عالی بازنشستگان کشور در دست دارد، آن هم موضوع مشاغل سخت و زیان آور است که آمار این بازنشستگان نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر است.

وی افزود: قرار است با همفکری کانون عالی بازنشستگان طرح جدیدی جهت بازنگری در همسان‌سازی حقوق بازنشستگان مشاغل سخت و زیان‌آور ارائه شود که به زودی نتایج آن اعلام خواهد شد.

اما در اینجا چند مساله وجود دارد؛ اول اینکه زمان این تجدیدنظرِ وعده داده شده، چه زمانی خواهد بود و دوم اینکه آیا در این تجدیدنظر و بازنگری، مطالبات برحق بازنشستگان در نظر گرفته خواهد شد یا باز هم گروه‌هایی از نتیجه کار ناراضی خواهند بود.

بازنشستگان برای تجدیدنظر در محاسبات همسان‌سازی به چند ضرروت اصلی اشاره می‌کنند: اول- در نظر گرفته شدن ده سال سابقه استحقاقی بازنشستگان سخت و زیان‌آور که سالها در کارهای سخت از جمله معادن پر از گرد و غبار ذغال سنگ کار کرده‌اند و امروز ریه‌هایشان از دوده سیاه ذغال سنگ، بسیار رنجور است و دوم- محاسبه دقیق آورده سایر سطوح مستمری‌بگیران که در سالهای بسیار دور بازنشست شده‌اند و به گفته مهدی ترکان (رئیس کانون کارگران بازنشسته استان اصفهان) «آورده واقعی آنها» براساس قدرت خرید حق بیمه پرداختی آنها در همان زمان در نظر گرفته نشده است.

اما زمانبندی این تجدیدنظر هم بسیار اهمیت دارد؛ آیا تا پایان شهریور ماه، جلسات وعده داده شده با حضور کانون عالی بازنشستگان برگزار خواهد شد؛ آیا بازنشستگان اصلاحیه‌های احتمالی را در مهرماه در فیش‌های حقوقی خود خواهند دید؟ آیا مابه التفاوتِ اصلاحیه‌های احتمالی را برای مرداد و شهریور دریافت خواهند کرد؟

نباید از نظر دور داشت که کارگران بازنشسته پنج ماه تمام در انتظار اجرای متناسب‌سازی ماندند و تازه در مردادماه، اضافات همسان‌سازی به دریافتی آنها افزوده شد البته بدون عطف به ماسبق شدن و پرداخت مابه‌التفاوت برای چهار ماه ابتدای سال. حالا انتظار دارند این تجدیدنظر در کمترین زمان ممکن به وقوع بپیوندد؛ چراکه کم کم وارد نیمه دوم سال می‌شویم و اگر قرار باشد کار تجدیدنظر به تاخیر بکشد، دیگر برای بازنشستگان آورده چندانی نخواهد داشت.

یک بازنشسته سخت و زیان‌آور: تا مهرماه تجدیدنظر به سرانجام برسد

انتظار ما این است که تا پایان شهریور یعنی در این پانزده روز باقیمانده از شهریور، جلسات بازنگری به صورت فشرده برگزار شود و لااقل در مهرماه، این اصلاحیه‌ها اعمال و اجرایی شود.

«محمدی» بازنشسته سخت و زیان‌آور که سالها در یک معدن شمال کشور کار کرده و امروز با بیماری آسم و تنگی نفس دست و پنجه نرم می‌کند؛ در این رابطه با مطالبه‌گری از کانون‌های بازنشستگان و به خصوص کانون عالی می‌گوید: باید کانون‌ها و اعضای ارشد آنها در این جلساتی که وزیر کار و مدیرعامل سازمان وعده برگزاری آنها را داده‌اند، کاملاً از مطالبات و خواسته‌های بازنشستگان حمایت کنند؛ ما بازنشستگان سخت و زیان‌آور از کانون‌ها درخواست داریم حق و حقوق ما را به خوبی در نظر داشته باشند و نگذارند که دوباره حق بازنشستگان ضایع شود.

این بازنشسته معدن با تاکید بر اینکه باید کار تجدیدنظر در اولین فرصت و بسیار زود به سرانجام برسد؛ می‌گوید: انتظار ما این است که تا پایان شهریور یعنی در این پانزده روز باقیمانده از شهریور، جلسات بازنگری به صورت فشرده برگزار شود و لااقل در مهرماه، این اصلاحیه‌ها اعمال و اجرایی شود.

به گفته وی، اصلاحیه‌های ناشی از تجدیدنظر برای بازنشستگان سخت و زیان‌آور باید لااقل از مردادماه عطف به ماسبق شود و اگر قرار است در مهرماه اجرایی شود، بازنشستگان سخت و زیان‌آور بتوانند مابه التفاوت مرداد و شهریورماه را در همان مهر دریافت کنند چراکه شروع اجرای همسان‌سازی همان مردادماه است.

یک فعال صنفی مستقل: خواسته اصلی ما رعایت قوانین بالادستی دستمزد است

یادمان نرفته که علیرغم تورم ۴۲ درصدی و سبد معاش حداقلی ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومانی، مزد و مستمری تنها ۲۶ درصد افزایش یافت؛ این افزایش ناچیز، تخلف آشکار از قانون بود.

در این میان، بازنشستگان که این روزها دغدغه‌ی چندوچون و نحوه‌ی اجرای همسان‌سازی یا همان متناسب‌سازی را دارند و هنوز انتظار و دلنگرانی چندماهه آنها به انتها نرسیده، به هیچ وجه از مطالبات سطح بالاتر و کلیدی‌تر غافل نیستند؛ به گفته کاظم فرج اللهی (فعال صنفی کارگران و بازنشستگان) همسان‌سازی، فرع موضوع است و اصل کار رعایت قوانین بالادستی دستمزد یعنی ماده ۴۱ قانون کار و ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی است که هرگز رعایت نشده است.

او تاکید می‌کند: یادمان نرفته که علیرغم تورم ۴۲ درصدی و سبد معاش حداقلی ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومانی، مزد و مستمری تنها ۲۶ درصد افزایش یافت؛ این افزایش ناچیز، تخلف آشکار از قانون بود؛ خواسته اصلی ما لغو افزایش ۲۶ درصدی مزد و مستمری است؛ بازنشسته باید بتواند با دریافتی پایه خود یک زندگی بسیار حداقلی را تامین کند؛ همان سبد ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومانی الان حداقل ۷ میلیون تومان است. اما در این شرایط، با اجرای همسان‌سازی، حتی مستمری به همان ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومان نزدیک نشده؛ با این حال، مسئولان خوشحالند و با افتخار می‌گویند توانسته‌ایم کف مستمری بازنشستگان حداقل‌بگیر با ۳۰ سال سابقه را به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برسانیم؛ تخلف از این آشکارتر؟!

انتظار بازنشستگان همچنان ادامه دارد؛ این در حالیست که در اظهارات مدیرعامل سازمان و وزیر کار، زمان مشخصی برای تجدیدنظر در فرمول‌های متناسب‌سازی اعلام نشده است؛ بازنشستگانی که بسیاری از آنها در روزهای انتهای فروردین ماه امسال به کمپین لغو مزد ۹۹ پیوسته بودند، الان منتظرند که دوباره کانونها به نمایندگی از جانب آنها با مقامات و مدیران سازمان وازد چانه‌زنی شوند تا شاید چند صد هزار تومان به دریافتی ماهانه آنها افزوده شود؛ بازنشستگان می‌گویند امسال «عدالت مزدی» به هیچ وجه رعایت نشد اما آیا این بار در این تجدیدنظرِ وعده داده شده، بالاخره «عدالت بیمه‌ای» واقعاً محقق خواهد شد؟!