آینده مبهم بازار
مدت‌هاست که حال و روز صنعت کفش خوب نیست که یکی از دلایل اصلی آن کاهش قدرت خرید مردم است. کاهش تقاضا تنها مختص یک بازار نیست، بلکه دردی است که به‌تمام بازارها سرایت کرده و مردم به‌شدت از آن در رنج هستند.
مدت هاست بازار خرید کالاهای مختلف درگیر یک اپیدمی به نام «مگس پرانی» شده است. بازار کفش نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ بازاری که در روزهای پایانی سال روزگارش سکه می شود اکنون در سکوت و رکود به سر می برد. تولیدکنندگان کفش در شرایط خوبی به سر نمی برند و مشکلات فراوانی از کمبود مواد اولیه تا نرخ نهایی محصول دارند. تامین مواد اولیه با نوسانات ارز خیلی از تولیدکنندگان را متضرر می کند، این در حالی است که کمبود مواد اولیه در بازار به افزایش نرخ محصول می انجامد و این چرخه گرانی و بی تقاضایی به همین روال می چرخد. صمت در این گزارش به بررسی مشکلات بازار و صنعت کفش پرداخت.
حال بد بازار کفش
صنعت کفش به گفته فعالان این حوزه مدت هاست که از کمبود مواد اولیه رنج می برد. مواد اولیه تولید کفش نسبت به سال های قبل گران تر شده و تولیدکنندگان علاوه بر مشکلات کسادی بازار با مشکل تهیه مواد اولیه مواجهند، این در حالی است که تولیدکنندگان به دلیل افزایش دستمزد کارگران ناچارند نرخ محصول نهایی را بالا ببرند و از طرف دیگر قدرت خرید مردم به طور چشمگیری کاهش یافته است.
در این باره چندی پیش شهرام پیراولاد، عضو سابق انجمن تولیدکنندگان صنعت کفش تبریز گفت: تهیه مواد اولیه برای تولید کفش در گذشته از روند مطلوبی برخوردار بود، اما در حال حاضر تولیدکنندگان کفش به دلیل کمبود مواد اولیه قادر به تهیه آنچه سفارش داده اند نیستند؛ به گونه ای که چنانچه برای تهیه ۱۰ بشکه مواد اولیه لازم اقدام کنند تنها ۴ بشکه از آنچه را که سفارش داده اند به دست شان خواهد رسید. علاوه بر این هزینه تهیه مواد اولیه نیز در مقایسه با گذشته افزایش یافته است.
بازار عراق را از دست دادیم
علی لشکری، عضو هیات رئیسه جامعه صنعت کفش ایران با اشاره به تاثیرات تغییر نرخ ارز در بازار کفش به صمت گفت: نوسانات نرخ ارز می تواند به التهاب بازار و نرخ مواد اولیه دامن بزند و با تغییر نرخ ارز بسیاری از واردکنندگان از فروش مواد اولیه خودداری
می کنند.
وی با اشاره به وضعیت فعلی بازار اظهار کرد: صنعت کفش بسیار تابع فصل است و در یکی دو سال اخیر به دلیل کمبود برف و باران بازار خوبی را برای فروش کفش زمستانه شاهد
نبودیم.
در نتیجه تولیدکنندگان در انبارهای خود موجودی بیشتری از کفش های زمستانه دارند. امسال بیشتر واحدهای تولیدی با انباشت کفش های زمستانه روبه رو هستند.
تورم با صنعت کفش چه کرد؟
عضو هیات رئیسه جامعه صنعت کفش ایران با بیان اینکه مشکل دیگر صنعت کفش تورم است، اظهار کرد: در ۷ ماه امسال رشد شاخص بهای کالای مصرفی ۴۲ . ۹ درصد بود، اما تورم کفش ۴۷ . ۱ درصد اعلام شده است. این بالا بودن تورم در بخش کفش نسبت به تورم کل باتوجه به ضریب اهمیت این محصول که در سبد هزینه غیرخوراکی سهم بالایی ندارد، باعث تشدید رکود و کاهش تقاضا در بازار داخل می شود. این وضعیت نشان می دهد هزینه فشاری که افزایش نرخ مواد اولیه به تولیدکننده وارد می کند، در نهایت آن را مصرف کننده نهایی پرداخت می کند.
وی با بیان اینکه تورم منجر به کاهش قدرت خرید مردم شده و شاهد آثار منفی آن بر معیشت هستیم، اظهار کرد: تورم در برخی کالاهایی که بیشتر از مواد اولیه پتروشیمی استفاده می کند، بیشتر است.
لشکری در ادامه گفت: مسئولان علاقه مندی هایی برای حمایت از صنایع کوچک و متوسط نشان می دهند اما در عمل اتفاقی رخ نمی دهد. در نتیجه بهتر است، دست اندرکاران شرایطی فراهم سازند که ساختارهای بانکی و ساختارهای صنعتی کشور به نفع تولید و واحدهای کوچک گام بردارند.
وضعیت صادرات کفش
عضو هیات رئیسه جامعه صنعت کفش ایران درباره وضعیت صادرات کفش بیان کرد: افزایش نرخ ارز همیشه در همه جای دنیا به نفع صادرات بوده، اما در ایران برعکس است. عمده صادرات کفش ایران به عراق و افغانستان است که به صورت ریالی انجام می شود. از طرف دیگر تفاوت نرخ ارز نیمایی با ارز آزاد باعث می شود واردات مواد اولیه با ارز نیمایی کمتر از واردات با ارز حاصل از صادرات تمام شود و عملا اگر صادرکننده بخواهد از ارز حاصل از صادرات خود برای واردات مواد اولیه استفاده کند، نرخ تمام شده محصول بیشتر می شود. اگر این موضوع بین بانک مرکزی و وزارت صمت حل وفصل شود، شاهد جهش بیشتری در این حوزه خواهیم بود. متاسفانه ما بازار عراق را به چینی ها واگذار کردیم. بازار عراق حدود ۴۵ درصد بزرگ تر شده، اما سهم ایران در این بازار از ۲۳ درصد به ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است. براساس آخرین آمارها صادرات کفش ایران به عراق به شدت کاهش یافته است. پیش از این بین ۶۰ تا ۷۰ درصد کفش ایران به بازارهای عراق صادر می شد.
نوسان نرخ ارز صنعت کفش را نابود می کند
احمد گازرانی، رئیس اتحادیه کیف و کفش همدان درباره وضعیت فعلی صنعت کفش به صمت گفت: مواد اولیه تولید کفش نسبت به قبل گران تر شده است. تولیدکنندگان کفش علاوه بر کسادی بازار با مشکل تهیه مواد اولیه مواجهند، این در حالی است که به دلیل افزایش دستمزد کارگران ناچارند نرخ محصول نهایی را بالا ببرند و از طرف دیگر قدرت خرید مردم به طور چشمگیری کاهش یافته؛ به گونه ای که قدرت تهیه حتی یک جفت کفش در سال را هم ندارند.
ضعف این صنعت کجاست؟
گازرانی با اشاره به کمبود مواد اولیه گفت: یکی از مشکلات عمده ای که فعالان صنعت کفش با آن روبه رو هستند در بخش مواد اولیه است و انتظار می رود در زمان عرضه مواد اولیه در بورس کالا، اولویت پتروشیمی ها به جای صادرات، تامین نیاز تولیدکنندگان داخلی باشد، این در حالی است که عرضه مواد اولیه در بورس منجر به افزایش نرخ مواد اولیه شده و از سوی دیگر پتروشیمی با نرخی واحد مواد اولیه را به تولیدکننده داخلی و خریدار خارجی می فروشد؛ حال آنکه تولیدکننده داخلی با بحران بسیار بالای رکود اقتصادی، گرانی دستمزد کارگر، حامل های انرژی و... روبه رو است و در نهایت کالایی که ارائه می دهد با کمی فاصله از لحاظ نرخ با کالای خارجی در برخی از تولیدات برابری
می کند.
وی ضمن تاکید بر اینکه نوسانات نرخ ارز بیشترین آسیب را به تولیدکننده زده، افزود: مشکل صنعت کفش نیز مانند بسیاری از تولیدات، نوسان نرخ ارز است. هنگام افزایش نرخ ارز، ورود مواد اولیه با مشکلات زیادی همراه می شود. اگر امروز در تهیه مواد اولیه با مشکل مواجه شدیم به دلیل نوسانات نرخ ارز است.
این بزرگ ترین مشکل همه تولیدکنندگان است. با این شرایط تولیدکنندگان نمی توانند با برنامه ریزی قبلی کار خود را پیش ببرند؛ در نتیجه ناچار به تعدیل نیرو می شوند. اگر نرخ ارز ثابت باشد دیگر هیچ فردی جنس خود را برای کسب سود بیشتر در انبار دپو نمی کند. بیشتر تولیدکنندگان معتقدند اگر جنس خود را در انبار نگه دارند، سود بهتری شامل حال آنها می شود. تا زمانی که قیمت ها به طور لحظه ای تغییر می کند، وضعیت بازار همین است.
گازرانی در ادامه اظهار کرد: تولیدکنندگان برای تحویل کفش به مشتری از یک ماه قبل کارهای تسویه را انجام می دهند که در بسیاری از موارد هنگام تحویل به دلیل اختلاف نرخ شدید، ضرر
می کنند.
وی در تشریح روند معاملات با کشورهای دیگر اظهار کرد: با نوسانات نرخ ارز دیگر بسیاری از کشورها با دلار معامله نمی کنند و معاملات معمولا با ریال انجام می شود.
از سوی دیگر، خریداران فکر می کنند باید با همان قیمت های اولیه قرارداد با آنها کار کنیم، درصورتی که با نوسانات نرخ ارز این امکان وجود ندارد و نتیجه آن ضرر تولیدکننده است. در حقیقت آنقدر که نوسانات نرخ دلار برای تولیدکنندگان آزاردهنده است، نرخ بالای آن آزاردهنده نیست.
برگزاری نمایشگاه های مختلف
رئیس اتحادیه کیف و کفش همدان با بیان اینکه در حال حاضر کشور ما در تولید کفش بسیار قوی پیش رفته، افزود: اکنون بسیاری از مردم به دنبال کفش ایرانی هستند، اما برای پیشرفت این صنعت باید حمایت های لازم از سوی دولت صورت گیرد.
در کشورهای مختلف هر سال نمایشگاه های خوبی برگزار می شود اما فعالان عرصه کیف و کفش کشور ما به دلیل هزینه های بسیار در این نمایشگاه ها شرکت نمی کنند، این در حالی است که در سایر کشورها هزینه های شرکت در نمایشگاه های مختلف به صورت تمام و کمال ازسوی دولت به تولیدکنندگان پرداخت می شود، زیرا پیشرفت تولیدکننده به پیشرفت کشور کمک خواهد کرد.
گشتی در بازار
«قیمت ها سر به فلک کشیده و همه چیز گران شده و افزایش نرخ کفش تقصیر ما نیست.» به گزارش خبرنگار صمت، این جمله را یکی از فروشندگان باغ سپه سالار می گوید؛ مکانی که آوازه کفش فروشی های آن با قیمت های مناسب در تهران پیچیده است؛ کفش فروشی هایی که قدمت آنها از ۵۰ سال گذر کرده و بیش از نیم قرن عمر دارند. مغازه داران کرکره ها را بالا داده اند و در انتظار مشتری به سر می برند. حالا که صبح است مشتری زیادی ندارند و به قول خودشان عمده فروش مربوط به عصرهاست. همه جور کفشی را می توان در این بازار پیدا کرد؛ از صندل های ساده گرفته تا کفش های گرانقیمت، اما برای خرید کفش های اسپرت جای خوبی نیست. نزدیک ظهر است و انعکاس نور خورشید به ویترین ها تماشای کفش و صندل های مجلسی را کمی دشوار کرده
است.
برخی از کفش و صندل های پشت ویترین چشم نواز است اما قیمت ها حسابی ترس به دل می اندازد. نزدیک ساعت ۴ بعدازظهر بازار مشتریان خود را پیدا کرده بود، اما خبری از خریدار واقعی نبود؛ همه قیمت می گرفتند و می رفتند.
«انگار که خریدار آب شده و در زمین فرو رفته باشد» این جمله را هم یکی از فروشندگانی که خستگی در چهره او نمایان شده بود، گفت. گویی افسوس روزهای گذشته را می خورد. ویترین های جذاب کفش فروشی ها از یک طرف و بی رمقی بازار از سمت دیگر نگران کننده است. مردم به دلیل گرانی به سراغ خرید کفش نمی روند و مغازه ها مشتری ندارند. هرچند حرف همه آنها یک چیز است: «گرانی محصولات به ما مربوط نیست».
سخن پایانی
حال صنعت کفش روز به روز وخیم تر می شود، این در حالی است که عمده توجه دولت ها همیشه به صنایع سنگین و منبع محور بوده است؛ در حالی که صنایع کوچک و تولیدی منبع اصلی تولید شغل و کار مولد هستند. متاسفانه صنعتی که از نظر استاندارد و کیفیت حرفی برای گفتن دارد، اکنون بازارهای صادراتی خود را یکی پس از دیگری از دست می دهد و ظاهرا خبری از حمایت نیست. حالا باید منتظر تدابیر اتخاذشده برای نجات این صنعت ماند.
