در این روش، هر فردی که در سامانه سوخت ثبت‌نام کرده باشد، می‌تواند با استفاده از کارت بانکی سهمیه سوخت خود را دریافت کند. به‌ این ترتیب طرح آزمایشی تخصیص سهمیه سوخت با کارت بانکی و براساس کد ملی، مطرح شده تا کارت‌های سوخت فعلی حذف شوند. این طرح حداکثر تا پایان تیر در کشور به‌طورآزمایشی آغاز می‌شود. در راستای این خبر، رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاهداران سوخت کشور گفته؛ «هدف از ایجاد سامانه هوشمند سوخت از ابتدا این بوده که به‌ازای هر خودرو، سوختی را به‌صورت یارانه‌ای تخصیص دهیم، اما اکنون لازم است که با تکنولوژی‌ های روز، نحوه توزیع سوخت را تغییر دهیم، چرا که در چند ماه گذشته چند میلیون کارت سوخت المثنی یا جدید صادر شده که هر کدام ۱۰۰ هزار تومان هزینه برای مردم داشته است؛ با این روند نه‌تنها مردم ناراضی می‌شوند، بلکه آن کسی که کارت را صادر می‌کند یا واردات تراشه انجام می‌دهد هم، متضرر می‌شود ؛ از همین رو برای پیاده‌سازی این طرح تا یک ماه دیگر یک جایگاه در تهران به‌صورت آزمایشی در نظر گرفته شده است.»صمت در این گزارش زوایای مختلف این طرح را موردبررسی قرار داده است.

ابتدا زیرساخت‌ها فراهم شود

ابتدا باید بخش سیاست‌های قیمتی، بخش تک‌نرخی و زیرساخت‌های اتصال کارت سوخت به کارت بانکی بررسی شود و بعد از آن، بتوان آن را همزمان روی کارت بانکی پیاده کرد. باید زیرساخت این موضوع در سامانه موردنظر نیز فراهم شود تا همزمان با اینکه افراد کارت بانکی خود را برای پرداخت بهای سوخت می‌کشند، بتوانند میزان اعتبار خود را هم مشاهده کنند. درباره استفاده از سیستم کارت بانکی برای تخصیص سهمیه سوخت ، مباحث امنیتی و قضایی وجود دارد، چرا که اگر اتفاقی در سیستم شاپرک رخ دهد، مشکلات بسیاری را برای مردم رقم

می‌زند. همچنین، در صورتی که کارت بانکی مشکلی داشته باشد، برای مثال از تاریخ انقضای آن گذشته باشد یا موجودی کافی نداشته باشد، افراد قادر به بنزین زدن با کارت بانکی خود نخواهند بود و باید از روش دیگری برای پرداخت هزینه بنزین استفاده کنند. اکنون در بستر اینترنتی (برای تاکسی‌های اینترنتی)، اعتبار رانندگان شارژ می‌شود و براساس آن، سوخت‌گیری می‌کنند که سامانه‌اش در اختیار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیست. در کل، بنزین زدن با کارت بانکی؛ یک روش راحت و سریع برای پرداخت هزینه بنزین است که امنیت بیشتری را برای شهروندان فراهم می‌کند. با این حال، باید به‌دلیل مشکلات فنی یا عدم‌پذیرش این روش در بعضی ایستگاه‌های سوخت، استفاده از پول نقد افزایش پیدا کند. مسلما نحوه سیاست‌گذاری‌ها در چنین موضوع مهمی باید کمی منسجم‌تر و یکپارچه‌تر باشد. اینکه هر سال یک طرح و ایده به‌طورسلیقه‌ای مطرح شود، بیشتر مردم را گمراه می‌کند و کاری از پیش نمی‌رود.

روش جایگزین برای تخصیص بنزین

مجید نیک‌فرد، کارشناس حوزه انرژی به صمت گفت: با حذف کارت سوخت در ایران، کارت‌بانکی به‌عنوان یک روش جایگزین برای تخصیص سوخت به کار می‌رود. با استفاده از کارت‌بانکی، می‌توانید به‌راحتی و با دسترسی آسان بنزین خود را تامین کنید و نیازی به حمل چند کارت ندارید. برای بنزین زدن با کارت‌بانکی، باید به یکی از پایانه‌های خدماتی مربوط به سامانه تخصیص سوخت با کارت‌بانکی مراجعه و مبلغ موردنیاز برای تامین بنزین را با استفاده از کارت‌بانکی خود پرداخت کنید. در صورتی که کارت‌بانکی شما با سامانه تخصیص سوخت مرتبط باشد، سهمیه سوخت شما نیز به‌صورت خودکار از حساب شما کم می‌شود.

این کارشناس افزود: استفاده از کارت‌بانکی برای تخصیص سوخت در ایران، مزایایی نظیر کاهش هزینه‌های مرتبط با پرداخت هزینه بنزین را دارد. همچنین، این روش امنیت بیشتری را برای پرداخت هزینه بنزین فراهم می‌کند و به شما این امکان را می‌دهد که در هر زمان که بخواهید، بنزین خود را تامین کنید. باتوجه به حذف کارت سوخت در ایران، کارت‌بانکی به‌عنوان یک روش جایگزین مناسب برای تخصیص سوخت به شهروندان ارائه می‌شود که می‌توانند راحت‌تر سوخت‌گیری کنند.

دردسرهای طرح جدید

نیک‌فرد عنوان کرد: البته اگر این طرح به حذف کارت سوخت منجر شود، می‌تواند مشکلاتی را نیز ایجاد کند. با حذف کارت سوخت، سامانه تخصیص سوخت به‌صورت بانکی انجام می‌شود و رانندگان نیاز دارند از روش‌های جایگزین، سهمیه سوخت خود را دریافت کنند. این موضوع ممکن است باعث دشواری در دریافت سهمیه سوخت و طولانی شدن صف در پایانه‌های خدماتی شود. از طرفی، با حذف کارت سوخت، پایانه‌های خدماتی باید از تجهیزات الکترونیکی و نرم‌افزارهای جدیدی برای تخصیص سوخت استفاده کنند که ممکن است مشکلات فنی را برای آنها ایجاد کند. این موضوع ممکن است نیازمند هزینه‌های بالا برای بروزرسانی تجهیزات و آموزش کارکنان پایانه‌های خدماتی باشد. همچنین، ممکن است برخی رانندگان و صاحبان خودروها با این تغییرات، آشنایی کافی در قبال استفاده از سامانه جدید را نداشته باشند و مشکلاتی در این زمینه را تجربه کنند. باتوجه به مشکلات مطرح‌شده، به‌نظر می‌رسد که حذف کارت سوخت، مسئله‌ای پیچیده و چالش‌برانگیز است که نیازمند راهکارهایی جدید برای تخصیص سوخت است.

وی گفت: در حال ‌حاضر به‌طورخوشبینانه استفاده از کارت‌بانکی به‌جای کارت سوخت، به‌عنوان یک راهکار کاربردی و امن مطرح شده است. با استفاده از کارت‌بانکی، رانندگان می‌توانند راحت‌تر، بنزین خود را تامین کنند. همچنین، استفاده همزمان از کارت سوخت و کارت عابر منتفی می‌شود و اطلاعات راننده و حساب بانکی در امنیت بیشتری قرار می‌گیرد.

این کارشناس در پایان یادآور شد: در نهایت، باتوجه به مشکلات گفته‌شده، به‌نظر می‌رسد که حذف کارت سوخت، مسئله‌ای پیچیده و چالش‌برانگیز است که نیازمند راهکارهایی جدید و کارآمد برای تخصیص سوخت و حل مشکلات مرتبط با آن است.

مدیریت سهمیه سوخت با استفاده از کارت بانکی

فرامرز ادیب، کارشناس انرژی در رابطه با استفاده از کارت بانکی به‌جای کارت‌های سوخت به صمت توضیح داد: تجربه سالیان قبل و تکنولوژی‌های نوین نشان می‌دهد که مدیریت سهمیه سوخت با استفاده از کارت بانکی به‌صرفه‌تر، راحت‌تر و منطقی‌تر از روش استفاده از کارت سوخت است و با حذف کارت سوخت می‌توان کارت بانکی را جایگزین کرد.

این کارشناس توضیح داد: سامانه هوشمند سوخت عمر زیادی دارد و در بخش سخت‌افزاری به درجه استهلاک رسیده و خرابی تجهیزات مشهود است. وضعیت فعلی موجب نارضایتی مردم و مالکان جایگاه‌ها شده و صف‌های انتظار در پمپ بنزین‌ها را افزایش داده است.

او بااشاره به برخی پیچیده‌سازی‌ها خاطرنشان کرد: سنگ بزرگ علامت نزدن است و نباید کار دشوار شود، بلکه باید سهمیه در بستر سیستم بانکی انجام شود و لیتراژ سوخت‌گیری در همان سامانه ثبت شود و اصولا نیازی نداریم که برای تخصیص یارانه سوخت از کارت جداگانه‌ای استفاده کنیم و کارت بانکی نه‌تنها می‌تواند همان سهمیه را به‌صورت ریالی مدیریت کند، بلکه امکان رصد سوخت‌گیری‌ها هم وجود دارد، در این حالت مطمئنا یارانه سوخت منحرف نمی‌شود و امکان سوءاستفاده‌ها نیز کاهش می‌یابد.

تلفیق کارت بانکی و کارت سوخت صحیح نیست

او تاکید کرد: تلفیق کارت بانکی و کارت سوخت کار صحیحی نیست و باید با حذف کارت سوخت، مدیریت سهمیه فقط با کارت بانکی انجام شود و اگر قرار باشد سامانه هوشمند سوخت همچنان وجود داشته باشد و اطلاعات خودروها و کارت‌های بانکی به آن اضافه شود، کار پیچیده‌تر می‌شود و هزینه‌ها افزایش می‌یابد و بحث‌ امنیت داده به‌وجود می‌آید.

به‌اعتقاد این کارشناس، استفاده از کارت بانکی به‌جای کارت سوخت، مزایایی را به‌همراه دارد که از جمله آنها می‌توان به صرفه‌جویی در هزینه‌های سامانه سوخت، کاهش صف‌های انتظار در پمپ بنزین‌ها و جلوگیری از نارضایتی مردم اشاره کرد. همچنین، این روش بهبود امنیت داده‌ها و جلوگیری از تقلب در سامانه سوخت را نیز با خود به‌همراه دارد. در سامانه سوخت فعلی، هزینه‌های زیادی برای تهیه، توزیع و نگهداری کارت سوخت وجود دارد. با استفاده از کارت بانکی به‌جای کارت سوخت، این هزینه‌ها کاهش خواهد یافت. در پایان، ادیب بیان کرد که مردم در سال صدها میلیارد تومان برای دریافت کارت سوخت هزینه می‌کنند و تجهیزات سامانه سوخت بسیار مستهلک است، بنابراین به‌سرعت باید به‌سوی حذف کارت سوخت و جایگزینی کارت بانکی برویم، به‌شرطی که تلفیقی بین سامانه سوخت و کارت بانکی اتفاق نیفتد و هر کدام جداگانه کار خود را انجام دهند.

سخن پایانی

وعده استفاده از کارت‌بانکی به‌جای کارت‌سوخت سابقه‌ای چندساله دارد. کارشناسان درباره ادغام کارت‌های سوخت با کارت‌های بانکی می‌گویند که این موضوع با هدف حذف کارت‌سوخت، بدون تغییر سهمیه بنزین، همواره محل بحث و چالش بوده است.

آنها بااشاره به اینکه هدف از صدور کارت‌سوخت، تقسیم یارانه انرژی میان مردم است، می‌گویند، اگر بخواهیم این کار را فقط از طریق کارت‌سوخت انجام دهیم، مسیر طولانی و بسیار پرهزینه‌ای دارد که دستگاه‌های اجرایی را با چالش مواجه می‌کند.

همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، استفاده از کارت‌سوخت مشکلاتی مانند واردات تراشه و هزینه‌های دیگر را به بودجه‌های عمومی کشور اضافه می‌کند؛ ضمن اینکه تجهیزات مربوط به سامانه هوشمند سوخت و مسیرهای مختلفی که این سامانه را حفظ کنند نیز، بسیار هزینه‌بر هستند و می‌توان آنها را حذف کرد. از طرفی، نباید فراموش کرد که طبق قانون بودجه در امسال تاکید شده است تا پایان شش‌ماهه اول امسال، حداقل ۹۰ درصد خودروهای بنزین‌سوز و ۹۵ درصد خودروهای گازسوز فقط باید از کارت‌های سوخت شخصی در جایگاه‌های سوخت استفاده کنند. مردم همچنان امیدوارند که با انجام هماهنگی‌های لازم میان دستگاه‌های ذی‌ربط، این اتفاق مهم که وعده‌اش از دولت قبل داده شده است، هرچه زودتر عملی و حداقل در این زمینه بخشی از مشکلات آنها درباره کارت‌سوخت خودروها، حل شود. همچنین، با این اتفاق کشور از واردات تراشه کارت‌سوخت بی‌نیاز و مشکل مردم برای دریافت کارت‌سوخت نیز حل و در زمان آنها برای سوخت‌گیری نیز صرفه‌جویی شود.