حل مشکلات بیمه‌ای دانش‌بنیان‌ها
سجاد میدانلو ـ مدیر حوزه بیمه توسعه دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری
معضل نخست شرکت‌های دانش‌بنیان، بیمه و چالش‌های مربوط به ارتباط شرکت‌ها با سازمان تامین‌اجتماعی است که ریشه این چالش‌ها به پیچیدگی قوانین و بخشنامه‌های این سازمان همچنین به برداشت‌های سلیقه‌ای کارکنان آن بر می‌گردد. معاونت علمی به‌منظور حل چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان با سازمان تامین‌اجتماعی تعاملات سازنده‌ای دارد.
در واقع، بسیاری از شرکت‌های فناور نوپا توانایی پرداخت حق بیمه ندارند و این امری طبیعی است که معاونت علمی در تعامل با وزارت کار، سازمان دادرسی دیوان عدالت اداری، سازمان تامین‌اجتماعی و کارگروه‌های مشترک با کل ادارات سازمان تامین‌اجتماعی استان‌ها در تلاش است که به پرونده شرکت‌ها از طریق این ارتباطات رسیدگی می‌کنیم.اصلی‌ترین معضل بیمه‌ای شرکت‌ها معافیت در حق پرداخت بیمه یا ضرایب اخذ بیمه قراردادها است. به این معنا که بسیاری از شرکت‌ها مطابق ماده ۳۸ باید ردیف پیمان پرداخت کنند، اما شرکت‌های نوآور و فناور که برپایه فناوری تاسیس شده‌اند، مانند دیگر شرکت‌های تولیدی نیستند که در قالب پیمانکاری فعالیت کنند؛ در واقع آنها نیروهای ثابتی دارند که در هر مکانی که شرکت مستقر باشد اعم از واحد مسکونی و اداری یا پارک‌های علم و فناوری از این نیروها بهره می‌گیرند، اما براساس قانون ضریب اصلی حق بیمه قراردادها قرار است، اگر مازاد بر دفتر مرکزی، فرد دیگری هم به کار گرفته و شخص باید بیمه شود. چنین روندی برای آن دسته از دانش‌بنیان‌هایی که در پارک‌های علم و فناوری مستقر هستند، مشکل‌آفرین است، چراکه مجبور به پرداخت مازاد در حق بیمه می‌شوند. برای این موضوع دچار بروکراسی می‌شوند و اگر شرکت بدهی داشته باشد، نمی‌تواند مفاصاحساب دریافت کند، تمامی این معضلات ناشی از برخوردهای سلیقه‌ای است.
برای حل معضلات مربوط به بیمه دانش‌بنیان‌ها در کنار رایزنی‌ها با سازمان‌های مربوطه، از ابتدای امسال فرآیند پایش بیمه‌ای این شرکت‌ها آغاز شد. در این فرآیند، معضلات بیمه‌ای شرکت‌ها تشخیص داده می‌شوند و به‌صورت‌جداگانه به آن دسته از چالش‌هایی که ناشی از کمبود اطلاعات بیمه‌ای صاحبان شرکت‌ها است، می‌پردازیم و تلاش می‌کنیم با آموزش‌هایی، دانش بیمه‌ای صاحبان شرکت‌ها را ارتقا دهیم. اما آن دست از معضلاتی را که ناشی از کم‌کاری کارکنان و شعبات سازمان تامین‌اجتماعی بوده است، در کارگروه‌های مشترک با ادارات کل سازمان تامین‌اجتماعی استان‌ها مطرح می‌کنیم.از یک‌سو، معاونت علمی یک نهاد تسهیلگر است که قدرت تغییر قوانین را ندارد، اما می‌تواند در قالب پیشنهاداتی به بدنه دولت به حل چالش‌های قانونی بپردازد. از سوی دیگر، سازمان تامین‌اجتماعی یک نهاد شبه‌حقوقی است که می‌تواند حساب هر شرکت یا نهادی را ببندد و این ابزار قدرتمندی است که اگر به‌درستی از آن استفاده نشود؛ منجر به سقوط کسب‌وکار می‌شود.متاسفانه کارشناسان تامین‌اجتماعی با هر درجه از سواد و سابقه کاری می‌توانند موجب شکست کاری شرکتی شوند که چند سال است در اکوسیستم نوآوری فعالیت کرده است. اگر سراغ تامین‌اجتماعی هم بروید، معتقدند که حق بیمه دولت را چندین سال است که از دانش‌بنیان‌ها دریافت نکرده‌اند و دولت به آنها بدهکار است.
بدهکار بودن این سازمان به بازنشستگان از معیوب بودن روند تامین مالی آن حکایت دارد، به‌همین‌دلیل چالش‌هایی در دیگر حوزه‌ها به‌وجود می‌آید، چراکه خود این سازمان هم دچار معضلات عدیده مالی است. اینها معضلات کلی است که اگر خواهان حل آن هستیم، باید در سطح کلان، سیاست‌گذاری‌های درستی اتفاق بیفتد.اگر قرار باشد که سازمان تامین‌اجتماعی تنها به فکر درآمدزایی خود باشد، به‌طبع ممکن است که کسب‌وکارها زیان جدی ببینند. البته ناگفته نماند که بسیاری از دانش‌بنیان‌ها هم دانش کافی در زمینه قوانین بیمه ندارند و اصلا برخی شرکت‌ها توجه جدی به بیمه و مالیات نمی‌کنند و بیشتر تمرکزشان تولید و توسعه محصول در بازار است، اما پس از سال‌ها فعالیت به یک‌باره با معضلات تامین‌اجتماعی مواجه می‌شوند و بعد از سال‌ها فعالیت با چالش‌های اساسی مواجه می‌شود که در برخی موارد شرکت‌ها را تا مرز تعطیلی هم می‌کشاند. در نهایت، از ابتدای سال تلاش می‌کنیم آگاهی و دانش بیمه‌ای دانش‌بنیان‌ها ارتقا یابد و برای این هدف استان به استان معضلات دانش‌بنیان‌ها را پیگیری می‌کنیم.
موضوعاتی نظیر بازرسی دفاتر که شرکت‌ها مشکلات عدیده‌ای در این زمینه دارند، لیست حق بیمه که برخی شرکت‌ها توان پرداخت آن را ندارند یا اعمال قوانین سختگیرانه سازمان تامین‌اجتماعی درباره برخی کوتاهی‌هایی که ناشی از نبودآگاهی بوده است، همچنین، بخشنامه‌ها و پیچیدگی زبان و بیان آنها که برای هر فردی قابل‌فهم نیست که همین امر مشکلاتی را به‌وجود آورده است. وزیر کار را در جریان تمامی موارد گفته‌شده گذاشته و پیشنهاداتی هم برای حل آن داده‌ایم که منتظر پاسخگویی ایشان هستیم.
