معدن و صنایع معدنی، دومین بخش مهم و استراتژیک اقتصاد ایران پس از نفت هستند. اما این بخش به اراده و نظر تمامی بخش‌‌‌های حاکمیتی و تصمیم‌گیر و همچنین فعالان بخش خصوصی در مسیر تبدیل شدن به پردرآمدترین بخش اقتصادی کشور قرار گرفته است. این موضوع سال‌هاست که مطرح شده و کشور ایران به واسطه دارا بودن ۶۸ گونه معدنی و شناسایی نزدیک به ۶۰ میلیارد تن ذخایر معدنی، در جایگاه دهم جدول جهانی از منظر دارا بودن ذخایر معدنی قرار دارد که در کل حدود ۷‌درصد از ذخایر معدنی کل جهان را به خود اختصاص می‌‌‌دهد. بنابراین اهمیت معدن و صنایع معدنی در مسیری که تبدیل شدن به درآمد اول کشور از نفت به معدن در دستور کار برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی کشور قرار دارد، بر کسی پوشیده نیست.

حال نمایش آنچه از معدن و صنایع معدنی در چنته داریم، اهمیت بالایی دارد، زیرا می‌تواند به همفکری و هم‌افزایی توان داخلی و بین‌المللی در این عرصه، کمک شایان توجهی داشته باشد. به همین منظور، هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی معدن، صنایع معدنی، ماشین‌‌‌آلات، تجهیزات و صنایع وابسته تهران (ایران کان‌ماین ۲۰۲۳) از روز ۱۳ آبان ماه سال‌جاری آغاز شد و به مدت سه روز، تا ۱۶ آبان ادامه داشت. این نمایشگاه سه‌روزه که پس از وقفه‌‌‌ای دوساله برگزار شد، توانست بزرگان معدنی و صنایع معدنی کشور را دور هم جمع کند و محفلی برای حضور فعالان معدنی و صنایع معدنی خارجی باشد.

دستیابی به فضای اقتصادی مطلوب برای فعالان حوزه معدن به منظور افزایش فرآوری و کاهش خام‌فروشی، ایجاد ارتباطات موثر بین فعالان این حوزه، ارائه و ترویج خدمات معدنی به بخش‌های تولیدی، رونق‌دهی به بخش خصوصی در فضای معدنی و همچنین بیان دستاوردها و کارنامه درخشان بخش معدن در اقتصاد ایران، از مهم‌ترین اهداف ایران کانمین هفدهم بود که با نگاهی گذرا به نوع شرکت‌های مادر و دانش‌بنیانی که در این نمایشگاه به عنوان تکمیل‌کننده یکدیگر در زنجیر‌‌‌ه‌‌‌‌‌‌های متنوع معدنی حضور داشتند، می‌توان به نیل به اهداف نمایشگاه وقوف پیدا کرد.

در ایران کان‌ماین هفدهم که به وسعتی بالغ بر ۱۲‌هزار متر و با حضور ۱۶۰ شرکت ایرانی و ۶۰ شرکت خارجی برگزار شد، حال و هوای بین‌المللی بودن نمایشگاه و حضور پر‌رنگ خارجی‌ها، در شرایطی که تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران روز‌به‌روز با پاشنه قوی‌تری بر گلوی اقتصاد کشور فشار وارد می‌کند، قابل‌توجه بود. گفتنی است در ایــن دوره از ایران کانمین، پنج پنــل تخصصــی بــا حضــور صاحب‌نظران، مدیــران و کارشناسان حوزه معدن و صنایع معدنی نیز در جوار نمایشگاه برگزار شد.

به همین منظور می‌توان این نمایشگاه را محفلی پیشرو قلمداد کرد که با حضور بزرگان و پیشکسوتان معدن و صنایع معدنی و فعالان تازه‌نفس و نوظهور در این عرصه اقتصادی، فضایی را خلق کرده بود که بتوان در آن شمایی از وضعیت کلی این وجه باارزش اقتصاد کشور به دست آورد. ایران با اتکا به منابع عظیم معدنی در اقصی نقاط کشور، الزام به تقویت دانش و مهارت فنی بخش معدن و فرآوری معدنی در مسیر توسعه همه‌جانبه خود قرار دارد. در این مسیر هر چند چالش‌هایی نظیر ناهموار بودن مسیر صادرات، خصوصی‌سازی ناقص، مالیات و عوارض معدنی نامتعادل با وضعیت عملکرد و قطع بودن ارتباطات کامل برای ورود فناوری نوین به این بخش وجود دارد، اما برای حل این چالش‌ها از سوی بخش خصوصی اقدامات مهمی انجام شده است. چکیده این اقدامات در نمایشگاه ایران کان‌ماین هفدهم در بخش حضور ملموس شرکت‌های دانش‌بنیان قابل مشاهده بود. شرکت‌هایی که با اتکا به نیروی انسانی جوان، تحصیل‌کرده و کارآمد در حوزه تکنولوژی‌‌‌های روز معدنی و با وجود موانع بسیار این مسیر، در عرصه‌‌‌های نوین فعالیتی خود توانسته‌‌‌اند ضمن شکوفایی ایده‌‌‌ها و نظریات خود به عرصه ملی کشور در حوزه صنعتی و صنایع معدنی کمک شایان توجهی کنند. بنابراین حضور شرکت‌های مادر و اشخاص شاخص و صاحب‌نظر و ایجاد پل ارتباطی میان این بخش از دانش‌بنیانان و پیشکسوتان و بزرگان معدن و صنایع معدنی نه تنها باعث دلگرمی فعالان استارت‌آپی و دانش‌بنیان شد، بلکه به توسعه محصولات آنها و به تبع آن، رشد تکنولوژی در بخش معدن کمک خواهد کرد.

دیگر موضوع شایان توجهی که با گشت‌و‌گذاری در این نمایشگاه به آن واقف می‌شدیم، حضور جدی خارجی‌‌‌ها بود. حضوری فراتر از تبلیغات ساده برای یک نمایشگاه.

در این نمایشگاه، حدود ۶۰ شرکت خارجی از کشورهای روسیه، چین، هند، آلمان، بلاروس، کانادا، امارات و افغانستان آخرین دستاوردها و خدمات خود در زمینه‌‌‌های معدن، صنایع معدنی و ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات معدنی را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دادند. اما حضور ترک‌ها و چشم بادامی‌‌‌های چینی در کسوت بازدید‌کننده و مذاکره‌کننده با شرکت‌های معدنی، صنایع معدنی و بخش دانش‌بنیان نیز به وفور مشاهده می‌شد و طبعا می‌تواند در بلندمدت اثرگذاری مطلوبی در توسعه این بخش داشته باشد.

ایران کان‌ماین هفدهم پایان یافت، اما این پایان شروعی تازه برای فعالان صنعت معدنی بود. به امید آنکه بتوانند در سایه ایجاد امنیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری در حوزه معدن، جلوگیری از حاکم شدن مساله بخشی‌‌‌نگری در همه دستگاه‌‌‌های اجرایی مرتبط با فعالیت‌‌‌های معدنی و جلوگیری از خروج سرمایه‌‌‌های هزاران میلیارد دلاری از کشور و تبدیل آنها به سرمایه‌گذاری در بخش مولد معدن و صنایع معدنی، گامی بلند در جهت ارتقای حجم درآمدهای این بخش اقتصادی و تبدیل زود‌هنگام آن به اولین درآمد کشور بردارند.