عوامل گرانی مسکن
محسن خسروی-کارشناس بازار مسکن
همکاری ضعیف دولت با بخش خصوصی، تحقق وعدههای مسکنی را تا حد زیادی زیر سوال برده و تولید بخش مسکن را با چالشهای مختلفی روبهرو کرده است.دولت باید تلاش کند تا به اهداف خود در ساخت مسکن برسد، اما در گام نخست باید زمین مناسب برای ساختوساز را تامین کند. ساختن خانههای استاندارد و برپایه مشتریمداری، باید در دستور کار دولت قرار بگیرد و تنها ساخت مسکن اولویت دولت نباشد، چراکه در گذشته، اقداماتی که برای ساختوساز در کشور انجام گرفت، بههیچعنوان نتوانست مردم را از لحاظ کیفی راضی کند و شاهد این موضوع بودیم که با گذشت زمان، این خانهها با استهلاک جبرانناپذیری روبهرو شدند.در کشورهای پیشرفته، ساختوساز سرعت بسیار قابلقبولی دارد و با صرف زمان کوتاهی، برجهای مستحکم و استاندارد بنا میشود. گاهی زمان ساخت این خانهها به کمتر از یک هفته میرسد. در حال حاضر باتوجه به ظرفیتهایی که کشور برای ساخت مسکن دارد،اما ساخت مسکن بهکندی پیش میرود و از کمک بخش خصوصی و شرکتهای دانشبنیان آنطور که باید، استفاده نمیشود.متاسفانه با وقفه هشتسالهای که تولید مسکن در دولت قبل تجربه کرد، تقاضا برای این بازار پرطرفدار بالا رفت و تعادل بازار مسکن بیش از گذشته برهمخورد؛ اتفاقی که باعث شد میانگین هر متر خانه در تهران نزدیک به ۶۰ میلیون تومان نرخ داشته باشد. سیاستهای گذشته برای ساماندهی بازار مسکن نتوانست گره کور مشکلات این بخش را باز کند و با کاهش تولید مسکن، تعادل در عرضه و تقاضا در این بازار حیاتی برهمخورد و با تاثیر مستقیمی که این موضوع بر افزایش قیمتها گذاشت، روزبهروز خرید خانه برای اقشار کمدرآمد جامعه، دشوارتر شد.
در گرانی مسکن، عوامل مختلفی دخیل است،اما عرضه و تقاضا یکی از اصلیترین عوامل تعیینکننده نرخ در بازار مسکن است. چراکه هرساله تعداد افرادی که متقاضی تهیه مسکن هستند، در کشور افزایش پیدا میکند و اگر تولید مسکن نتواند جوابگوی این حجم از تقاضا باشد، شاهد نابسامانی در این بازار مهم میشویم.از طرف دیگر، سرمایهگذاری در این بازار از محبوبیت زیادی در بین مردم برخوردار است. افراد ترجیح میدهند با تجمیع سرمایههای خود در بازار مسکن، ارزش پول خود را حفظ کنند. سرمایهگذاری در بازارهای موازی بازار مسکن، ریسک بالایی را با خود همراه دارد. بهعنوانمثال، ممکن است نرخ ارز یا طلا در بازه زمانی کوتاه، نوسان قابلتوجهی داشته باشد؛ در صورتی که دامنه نوسانات در بازار مسکن بسیار کم و دارای شیب ملایم است. با این اتفاقات، دست افراد واجدالشرایط از بازار مسکن کوتاه میماند و قیمتها روزبهروز افزایش پیدا میکند. دولت باید با تلاش و مدیریت صحیح، وقفه چندساله تولید مسکن در کشور را جبران کند تا بتواند به وعدههای خود جامهعمل بپوشاند.دولت وعده سنگینی برای ساخت مسکن داده که متاسفانه هنوز آمار و ارقام دقیقی منتشر نشده است تا متوجه عملکرد دقیق دولت برای رسیدن به اهدافش شویم. تامین زمین برای ساختوساز نباید بهگونهای باشد که دولت با کلی چالش و دردسر، زمینهایی را که متعلق به سازمانها و ارگانهای مختلف است، برای ساختوساز در نظر بگیرد، بلکه باید با حمایت سازمانهایی مثل شهرداری، وزارتخانهها، جهاد کشاورزی، بانکها و... این امکان را فراهم کند تا این سازمانها بهصورت خودجوش اقدام به ساختوساز کنند.وزارت راهوشهرسازی نباید تمام بار ساخت مسکن را تنها به دوش بکشد و تلاش کند که بدون کمک گرفتن از بخشهای دیگر صفر تا صد ساخت مسکن را خودش انجام دهد. با این اتفاق، همکاری وزارت راه با سازمان مهندسی کشور که لازمه اجرای این طرح است، زیرسوال میرود و بهطورمسلم کیفیت ساخت پایین میآید.