سایه سنگین رکود بر بازار
این روزها بازار خودرو در ظاهر فضای آرام‌تری پیدا کرده و روند ریزشی قیمت‌ها در این بازار ادامه‌دار است و این‌گونه به‌نظر می‌رسد که شروع عرضه خودروهای ثبت‌نامی در سامانه یکپارچه فروش خودرو، یکی از دلایل کاهش قیمت خودرو در بازار است و البته دستورالعمل‌های شورای رقابت و وزارت صمت نیز بر وضعیت این بازار بی‌تاثیر نیست.
این روزها بازار خودرو در ظاهر فضای آرام تری پیدا کرده و روند ریزشی قیمت ها در این بازار ادامه دار است و این گونه به نظر می رسد که شروع عرضه خودروهای ثبت نامی در سامانه یکپارچه فروش خودرو، یکی از دلایل کاهش قیمت خودرو در بازار است و البته دستورالعمل های شورای رقابت و وزارت صمت نیز بر وضعیت این بازار بی تاثیر نیست. در مقابل البته همچنان شاهد ابلاغ دستورالعمل های گوناگون درباره بخش های مختلف بازار خودرو ازسوی متولیان آن هستیم که گویا پایانی ندارد و این بازار هنوز هم روز خود را با بیانیه ها و دستورالعمل های تازه آغاز می کند. در دو هفته اخیر، نرخ ارز تا حدودی ثبات داشت و روند تولید و عرضه خودرو به خوبی انجام می شد که بر وضعیت عرضه و تقاضا در بازار خودرو بیشترین تاثیر را داشته است. صمت در این گزارش درباره وضعیت بازار خودرو با فعالان این بخش به گفت وگو نشسته که در ادامه می آید. با ما همراه باشید.
ادامه ریزش قیمت ها به نفع مصرف کننده واقعی است
کاظم محمدی نیکخواه، کارشناس صنعت و بازار خودرو درباره وضعیت این بازار طی 2 هفته گذشته به صمت گفت: در ۲ هفته گذشته عرضه خودرو به بازار به طور منظم تری انجام می شد که تا حدودی متاثر از فعالیت سامانه های جدید بوده تا مصرف کننده واقعی بتواند به خودرو موردنیاز خود دسترسی پیدا کند. در چند سال گذشته، خودرو به کالایی سرمایه ای تبدیل شد و بسیاری از مردم برای حفظ ارزش پول خود به سمت این بازار آمدند. در حال حاضر در بسیاری از پارکینگ ها خودروهایی خریداری و انبار شده است. افرادی که اقدام به خرید و دپو این خودروها می کنند بیشتر برای حفظ سرمایه اقدام به این کار می کنند. حالا در جریان ریزشی که طی یکی دو هفته اخیر در بازار خودرو شاهد بوده ایم، بخشی از این خودرو از پارکینگ ها خارج و به بازار عرضه شده اند.
محمدی نیکخواه افزود: در این مدت، میزان عرضه خودرو به بازار تا حدودی زیاد شده که دو دلیل عمده دارد؛ یکی اینکه خودروسازان به طور جدی به دنبال انجام تعهدات شان هستند و به نوعی می توان گفت تعهدات شان را هم خوب انجام می دهند و دوم اینکه با کاهش قیمت خودروها، کسانی که برای حفظ سرمایه اقدام به خرید خودرو کرده بودند، از ترس اینکه بخشی از پول شان را از دست بدهند به تکاپو افتاده و اقدام به فروش و عرضه خودروهای خود کرده اند.
این فعال حوزه بازار درباره میزان خریدوفروش هایی که در بازار خودرو در حال انجام است، اظهار کرد: واقعیت این است که به شرایطی عادت کرده ایم که با کاهش قیمت یک کالا، خریدار برای آن کم و فروشنده آن کالا زیاد می شود. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، روزهای خوبی در انتظار بازار خودرو خواهد بود، چون عرضه بالا و در ادامه کاهش نرخ خودروها، به نفع مصرف کنندگان واقعی بازار خودرو خواهد بود که اگر ادامه دار شود می توان گفت به هدف رسیده ایم.
محمدی نیکخواه در ادامه با اشاره به اینکه قیمت ها ریزشی است و این روند ادامه دار خواهد بود، گفت: وضعیت ریزشی قیمت ها تا زمانی که عرضه و تقاضا به ثبات برسد، ادامه دار خواهد بود. می توان گفت در حال حاضر بازار خودرو حالت مرده به خود گرفته است. واقعیت این است که اقتصاد ما در سطح کلان مشکلات زیادی دارد که صنعت و بازار خودرو را نیز متاثر کرده است. ما نه تنها در صنعت خودرو، بلکه در کل اقتصاد چندان براساس رویکردهای مرسوم در جهان عمل نمی کنیم. اینکه خودرو یک کالای مصرفی بوده و طی چند سال تبدیل به کالایی سرمایه ای شده، یکی از تفاوت های اساسی ما در این بازار با کشورهای دیگر است. وی افزود: بازار خودرو کشور چند سالی است شرایط نرمال و باثباتی ندارد. در افزایش نرخ و نابسامانی در بازار تمام کالاها، از جمله خودرو، رد پای نرخ ارز دیده می شود. نوسانات نرخ ارز تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد ما گذاشته که خودرو نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ بنابراین ثبات یا کاهش نرخ ارز، تاثیر مثبتی بر بازارهای گوناگون خواهد داشت و در صورت تحقق می توان امیدوار بود بازار خودرو هم به شرایط باثبات پیشین بازگردد. حتی آرامش نسبی و ریزش قیمت ها، طی یکی دو هفته اخیر هم تا حدود زیادی متاثر از ثبات نسبی نرخ ارز بود. به جرأت می توان گفت ۹۰ درصد مشکلات بازار خودرو وابسته به نرخ ارز است؛ پس ثبات آن تاثیر قابل توجهی بر وضعیت عرضه و تقاضا در بازار خودرو خواهد داشت. موارد دیگری مانند افزایش عرضه که متاثر از تولید است نیز به طور مستقیم و غیرمستقیم از نرخ ارز تاثیر می پذیرد که آن هم بر بازار خودرو اثرگذار خواهد بود.
وی در پایان با تاکید بر اینکه نوسان نرخ ارز در نهایت نوسان قیمت ها در بازار خودرو را رقم می زند، گفت: مهم ترین مولفه در بازار خودرو، نرخ ارز است. در این میان، اگر به هر دلیلی جذابیت بازار خودرو کم شود، نقدینگی های سرگردان به سمت بازارهای دیگر می روند. در حال حاضر که شرایط قابل پیش بینی نیست و شاهد کاهش ارزش پول ملی هستیم، مردم برای حفظ ارزش دارایی خود به سمت بازارهای جذاب می روند تا بتوانند بخشی از ارزش سرمایه خود را حفظ کنند. در یکی دو هفته اخیر هم با ریزش قیمت ها کمی از جذابیت بازار خودرو کاسته شده که تاثیر زیادی بر وضعیت این بازار دارد. آنچه مشخص است فضای اقتصاد ما مبهم و همیشه در تلاطم است؛ از این رو نمی توانیم در بعد اقتصادی برای آینده تصمیم بگیریم. خریدار خودرو به امید کاهش نرخ دلار نشسته و فروشنده به امید افزایش نرخ آن است و این گونه است که شاهد رکود به نسبت شدیدی در بازار خودرو هستیم.
ثبات نرخ ارز، ریزش قیمت ها را بیشتر می کند
فریدون عطارد، فعال بازار خودرو نیز درباره وضعیت این بازار طی روزهای گذشته به صمت اظهار کرد: باوجود اینکه در یکی، دو هفته اخیر، عرضه خودرو تا حدودی خوب بوده، اما بازار در رکود است و خریدوفروش چندانی در آن انجام نمی شود. قیمت ها در بازار به طور چشمگیری کاهشی بوده و بسیاری از خودروهای داخلی و خارجی ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش نرخ داشته است. به عنوان نمونه، قیمت پرشیا صفر از حدود ۶۱۰ میلیون تومان به ۵۴۰ میلیون تومان رسیده و در کل کاهش قیمت ها قابل توجه بوده است. عطارد با اشاره به اینکه تقاضا در بازار خودرو خیلی کم شده، ادامه داد: ریزش قیمت خودروها ادامه دارد. چند عاملی که منجر به ریزش نرخ خودروها در بازار می شوند، یکی دلال ها و نمایشگاه دارها هستند که به جای خرید، خودروهای خود را هم عرضه می کنند. ثبات نرخ ارز دومین عاملی است که قیمت ها را در بازار خودرو ریزشی کرده است. دلیل سوم هم مربوط به خودروهایی است که برای حفظ سرمایه ازسوی افراد در پارکینگ خانه ها انبار شده و حالا با کاهش قیمت ها، عرضه شده اند تا سرمایه شان حفظ شوند.
وی افزود: فروشندگان خودرو برای اینکه متضرر نشوند و خریداران به امید کاهش بیشتر قیمت ها، دست نگه می دارند و اقدام به خرید یا فروش نمی کنند. قیمت ها در بازار کاهشی است و با ادامه این روند کاهشی تر خواهد بود. به تناسب همه خودروها ریزش نرخ داشته است. ریزش قیمت ها و رکود بازار فعلا ادامه دار خواهد بود و بعید به نظر می رسد به زودی شاهد رونق در بازار خودرو باشیم. سامانه یکپارچه هم شروع به عرضه خودروهای ثبت نامی کرده و تا حالا عملکرد خوبی داشته که این هم می تواند تاثیرگذار باشد. این رویکرد خوبی است و اگر همزمان ثبات نرخ ارز هم ادامه دار باشد، ریزش بیشتری را در بازار خودرو پیش بینی می کنیم.
تقاضا صفر است
امیر حاج ابوالحسن، فعال بازار خودرو نیز در این باره به صمت گفت: آنچه در بازار شاهد هستیم کاهش نرخ خودروهاست. البته تقاضا در این بازار در حالی که انتظار می رفت افزایش داشته باشد، کاهشی است. قیمت خودروها به ویژه خودروهای پرطرفدار در بازار ریزشی بوده و فعلا خریدوفروشی را در این بازار شاهد نیستیم. این رویکرد شاید به این دلیل است که اندکی از جذابیت بازار خودرو برای سرمایه گذاری کاسته شده و سرمایه های سرگردان به ظاهر به سمت بازارهای دیگر می روند.
حاج ابوالحسن افزود: به طورقطع نمی توان درباره شرایط کنونی بازار و علت اصلی ریزش قیمت ها اظهارنظر کرد، اما در ظاهر امر، خریداران و فروشندگان اقدام به خرید یا فروش نمی کنند و رکود در بازار خودرو نمود زیادی دارد. تقاضا در این بازار صفر است و به احتمال زیاد قیمت ها باز هم کاهشی خواهد بود.
این فعال بازار خودرو ادامه داد: وضعیت بازار خودرو کشور ما خیلی عجیب شده، زمانی که قیمت ها روند صعودی دارد، در بازار تقاضا داریم، اما در حال حاضر که قیمت ها ریزش داشته، تقاضا هم در این بازار کم است. البته یکی از دلایل آن هم به سرمایه ای شدن خودرو برمی گردد و اینکه مردم به خودرو به عنوان کالایی برای حفظ ارزش دارایی نگاه می کنند. در کل این وضعیت مناسبی برای بازار و صنعت خودرو ما نیست.
انحصار در بازار خودرو شکسته شود
رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو تهران با بیان اینکه آرامش در بازار خودرو حاکم شده، گفت: معاملات در بازار خودرو به نقطه صفر رسیده و در این بازار رکود کامل حاکم شده است؛ مگر اینکه فروشنده ای بخواهد خودرو خود را زیر نرخ بازار بفروشد، در این صورت مشتری برای خرید پیدا می شود.
سعید موتمنی با اشاره به نرخ خودروهای داخلی در بازار، تصریح کرد: نرخ دنا اتوماتیک ۹۱۰ میلیون تومان، ۲۰۶ تیپ ۲ حدود ۵۴۵ میلیون تومان (البته مدل ۱۴۰۲ در بازار موجود نیست)، پژو ۲۰۶ تیپ ۳ حدود ۶۰۲ میلیون تومان، پژو پارس ۵۶۰ میلیون تومان، پژو ۲۰۷ اتوماتیک سقف فلز ۹۳۰ میلیون تومان و پژو ۲۰۷ ام سی ۸۳۰ میلیون شده است.
رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو تهران با تاکید بر افت نرخ خودروها نسبت به هفته گذشته، اظهار کرد: مصرف کننده واقعی باوجود افت قیمت ها باز هم توان خرید ندارد و برخی دیگر از خریداران نیز منتظر واردات خودروهای دست دوم هستند، چراکه هنوز بحث واردات منتفی نشده و این احتمال وجود دارد که خودروهای دست دوم وارد کشور شود. این فعال صنفی با بیان اینکه متقاضی برای خرید محصولات کارخانه ای زیاد است، افزود: عرضه هر کالایی محدود شود، در آن بازار واسطه گری و دلالی افزایش پیدا می کند. اگر بخواهیم دلایل افزایش نرخ ۱۰ تا ۱۵ خودرو در یک ماه گذشته را بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد در آن مقطع شرکت ها خودرو را فاکتور نمی کردند، چراکه می خواستند در ابتدای سال افزایش نرخ را اعمال کنند و عدم عرضه محصول در بازار باعث شد افرادی که دپو داشتند از این فرصت استفاده کنند و قیمت ها را افزایش بدهند.
به گفته موتمنی، اگر نیاز بازار تامین شود، هیچ گاه واسطه گری ایجاد نخواهد شد. وی ادامه داد: باید نیاز بازار سنجیده و متناسب با آن محصول تولید و در بازار عرضه شود. اگر توان تولید متناسب با نیاز بازار را نداریم، باید مجوز واردات صادر شود تا از این طریق بازار تنظیم شود.
موتمنی گفت: من نمی توانم درباره عملکرد وزیر پیشین صمت اظهارنظر کنم، اما یک هفته بعد از استیضاح وزیر اعلام شد ۵۰ هزار خودرو تولید و پلاک کردیم و این موضوع تاثیر خود را در بازار گذاشت و شرکت سایپا اعلام کرد ۴۰ هزار خودرویی را که ثبت نام شده تا مرداد تحویل خواهد داد. وقتی خودرو فاکتور می شود، امکان واسطه گری به حداقل می رسد.
به گفته رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو تهران، بحران در بازار خودرو موضوع جدیدی نیست و از سال ۹۷ وجود داشته و از این تاریخ به بعد، خودرو ۵۰ درصد کمتر از نیاز روانه بازار شد. این فعال صنفی با بیان اینکه نرخ خودروهای مونتاژی بیشتر از قیمت های جهانی در ایران فاکتور می شود، اضافه کرد: شورای رقابت به این بحث ورود و نرخ خودروهای مونتاژی را اعلام کرد. اگر این مهم اجرایی شود تاثیر خود را در بازار خواهد گذاشت.
موتمنی در پایان بیان کرد: در هر بازاری که انحصار شکل بگیرد باید ناظر برای آن در نظر گرفته شود. هر دولتی که آمد سعی کرد انحصار بازار خودرو را بشکند، اما نتوانست موفق شود. اگر می خواهیم بازار خودرو حالت طبیعی داشته باشد و انحصار شکسته شود باید فضا رقابتی و مجوز واردات داده شود؛ خودرو یک کالای مصرفی است و باید آنقدر عرضه صورت بگیرد که انحصارها در این بازار شکسته شود.
سخن پایانی
زیر چهره آرام بازار خودرو در این روزها، انگار باز هم خبرهای زیادی هست و در حالی که نرخ برخی خودروها افت چشمگیری داشته، به گفته بسیاری از نمایشگاه داران بازار دچار رکود شدیدی شده و طی دو هفته گذشته کمترین میزان خریدوفروش ها در بازار خودرو جریان داشته است.
