اجرای چراغ خاموش صیانت زیر سایه فیلترینگ
چند ماه است که محدودیت‌های شدید اینترنتی و فیلترینگ گسترده، مشکلات متعددی را برای کسب‌وکارها ایجاد و زندگی روزمره افراد را مختل کرده است.
چند ماه است که محدودیت های شدید اینترنتی و فیلترینگ گسترده، مشکلات متعددی را برای کسب وکارها ایجاد و زندگی روزمره افراد را مختل کرده است. از طرفی مسئولان و مدیران دولتی در این روزها بارها بر لزوم مهاجرت کاربران به پلتفرم های داخلی و پیام رسان های بومی تاکید کرده و از ارائه بسته های حمایتی ویژه به آنها خبر داده اند؛ شرایطی که به نظر می رسد مطلوب طراحان و مدافعان طرح صیانت است. با این همه گویا این محدودیت ها و مسدودسازی ها هم برای این گروه قانع کننده نبوده و آنها سامان دهی فضای مجازی را به شکلی شدیدتر دنبال می کنند. این در حالی است که کاربران و کسب وکارها به استفاده از پلتفرم های داخلی و پیام رسان های بومی تشویق می شوند تا در نهایت فضای مجازی و اینترنت برای کاربران ایرانی به شبکه ملی اطلاعات محدود شود. این روزها که دسترسی به پلتفرم های خارجی قطع یا مختل شده اما سایت ها و خدمات اینترنتی داخلی در دسترس هستند، کاربران بیش از هر زمان دیگری در حال تجربه حضور در شبکه ملی اطلاعات هستند. در نتیجه با فیلتر شدن پلتفرم ها و شبکه های اجتماعی خارجی، کاهش پهنای باند، افت سرعت، قطعی سراسری اینترنت و... به نظر می رسد طرح صیانت به صورت زیرپوستی به مرحله اجرا رسیده است. صمت در این گزارش به گفت وگو با کارشناسان فعال در حوزه فناوری برای بررسی بهتر آثار فیلترینگ بر کسب وکارها پرداخته است.
حریم خصوصی اطلاعات
۲۸ژانویه مصادف با ۸ بهمن روز جهانی حریم خصوصی اطلاعات است. هدف از نامگذاری چنین روزی، افزایش آگاهی عموم نسبت به حریم شخصی و حفاظت از داده هاست.
حریم خصوصی اطلاعات، جنبه ای از فناوری اطلاعات است که به میزان توانایی فرد در تعیین اینکه چه اطلاعاتی از او با افراد ثالث - خواسته یا ناخواسته - به اشتراک گذاشته شود اشاره دارد. روز جهانی حریم خصوصی اطلاعات در تقویم حدود ۵۰ کشور به ثبت رسیده است.در بسیاری از کشورها مراسم های برگزار شده به مناسبت این روز بر آگاهی رسانی در خصوص اهیمت حفاظت از حریم خصوصی در پردازش و ذخیره سازی اطلاعات شخصی بخصوص در بسترهای آنلاین توجه دارند. در طی سال های اخیر، دامنه این آموزش ها نه فقط بر سازمان ها و کاربران که بر خانواده ها و مشتریان نیز تمرکز داشته است.
اما در کشور ما اتفاق خاصی از این بابت نمی افتد و این در حالی است که بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تنها در حوزه اینترنت سیار کشور، تعداد مشترکین پهن باند به حدود ۴۲ میلیون نفر رسیده است.
افزایش روز افزون نفوذ اینترنت و بکارگیری هر چه بیشتر گوشی ها و دستگاه های همراه در کشور از یک سو و الکترونیکی و آنلاین شدن بسیاری از فرآیندها از سویی دیگر، لزوم توجه ویژه به مباحث حریم خصوصی اطلاعات شهروندان ایرانی را بیش از هر زمانی دیگر پررنگ کرده است. شکی نیست که چنین مناسبت هایی می توانند فرصتی مناسب برای گفت وگو درباره چالش ها و راهکارهای این حوزه بااهمیت و البته مهجور مانده باشد.
این مهم درحالی است که در ماه های اخیر موضوع فیلترینگ و اجبار به استفاده از بسترهای داخلی پلتفرم ها با حاشیه های بسیاری برای کاربران و صاحبان کسب وکار همراه بوده است. هرچند که مجلس شورای اسلامی دلیل اجرای طرح صیانت را همین حفاظت از حریم خصوصی اطلاعات دانسته است.
در نقطه مقابل طرح صیانت، علاوه بر نگرانی هایی که در زمینه های اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده، منجر به نگرانی فعالان اقتصادی هم شده است، زیرا به ویژه در شرایطی که کشور درگیر بیماری کرونا بود، بسیاری از فعالیت ها در فضای مجازی و برنامه های اجتماعی رونق گرفت که با اجرایی شدن این طرح از بین خواهد رفت. فعالان حوزه کسب و کار معتقدند در صورت تصویب نهایی طرح صیانت بسیاری شغل خود را از دست می دهند چراکه در دنیای امروز، اینستاگرام در قامت یک مغازه دو نبش در خیابان اصلی شهر به صورت رایگان در اختیار مردم قرار گرفته است و بسیاری از مردمی که توانایی شروع کسب وکار به علت نبود سرمایه اولیه را نداشتند توانسته اند از این طریق کسب وکار خود را راه اندازی کرده و کسب درآمد کنند.
بیش از ۱۰میلیون شغل در فضای مجازی
صمت برای بررسی طرح صیانت و تاثیر فیلتر پلتفرم های خارجی بر کسب وکارها به گفت وگو با زهره الهیان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی پرداخت. این نماینده مجلس شورای اسلامی مسدود شدن فضای مجازی با را
غیر معقول دانسته و پیشنهاد می دهد دولت برای حفظ اطلاعات شخصی کاربران به جای طرح صیانت، از طرح نظام تنظیم مقررات کاربران مجازی استفاده کند.
با توجه به بررسی طرح صیانت و فیلترینگ برخی از پلتفرم های خارجی ارزیابی شما از این اتفاق چیست؟
مسدود شدن فضای مجازی با وجود آنکه ۱۰ میلیون نفر در این فضا کسب و کاری راه انداخته اند، غیر معقول است. پیشنهاد اول من این است که به جای طرح صیانت، از عنوان طرح نظام تنظیم مقررات کاربران مجازی استفاده شود چرا که درشرایط فعلی، این نام برای طرح مطرح است. در جلسات اخیر در مجلس مباحث مربوط به طرح صیانت مطرح شد و نمایندگان نقطه نظرات خود را ارائه دادند. اما آنچه مسلم است این است که باتوجه به این طرح، قرار نیست روند دسترسی به اینترنت یا پلتفرم ها، محدود شود.
آیا دسترسی به پیام رسان های رایج میان مردم تغییری خواهد داشت؟
تغییری در روند دسترسی مردم به این پلتفرم ها نخواهیم داشت. متاسفانه شاهد آن هستیم که شایعات به دور از واقعیت در این مورد به طور کذب در جامعه القا می شود.آنچه در این طرح مورد نظر قرار گرفته، قاعده مند بودن فضای مجازی است. متاسفانه کلاهبرداران زیادی این روزها به اطلاعات مردم دسترسی پیدا می کنند و افراد زیادی از این اقدامات دچار ضررهایی شده اند. اما از آن جا که قانون دقیقی در این مورد وجود ندارد، پیگیری این پرونده ها چندان مسیر نیست.
به نظر شما امنیت در پلتفرم های خارجی برای کسب وکارها وجود دارد؟
داده های کسب و کار و مشاغل در فضای مجازی در معرض خطر هستند، باید مراکز داده ای برای قاعده مند کردن این فضا را در نظر گرفت تا از اطلاعات ملی که مربوط به اشخاص حقیقی و حقوقی است حفاظت شود.امروزه سرعت تحولات در حوزه فضای مجازی و عرصه دیجیتال، بسیار زیاد است، اگر هرچه سریعتر قانون و قاعده ای برای این فضا وضع نشود، در آینده ای نزدیک، دچار چالش هایی خواهیم شد.شورای عالی فضای مجازی، نظرات خود را به کمیسیون فضای مجازی مجلس ارسال کرده است و این نظرات اعمال شده اند. این کمیسیون همچنین نظرات وزارت ارتباطات را نیز مدنظر قرار داده است.
به نظر شما در صورت اجرای طرح صیانت به طور جدی نباید مردم از قبل برای آن برنامه ریزی کنند؟
هر اقدامی که از این به بعد در مجلس پیرامون طرح صیانت صورت گیرد باید پیوست رسانه ای داشته باشد. بیشتر جلساتی که در کمیسیون فضای مجازی برگزار شد، به صورت آنلاین منتشر و مردم می توانستند درجریان محتوای مذاکرات و بحث هایی که در باره طرح صیانت انجام شده قرار گیرند.
نیاز است اطلاع رسانی دقیق به مردم صورت گیرد، در غیر این صورت عده ای که با قانونمند شدن فضای مجازی مخالفت دارند می کوشند تا دروغ هایی را در این مورد علیه مجلس و تصمیمات گرفته شده به مردم القا کنند.
به آثار مخرب تصمیمات توجه کنید
صمت در قسمت دوم این گزارش به گفت وگو با عبدالله احمدی، کارشناس کسب وکار پرداخته است. این کارشناس کسب وکار به بررسی تاثیر فیلترینگ شبکه های مجازی بر استارت آپ ها پرداخته و بی اعتمادی را مهم ترین آسیب بلند مدت اعمال محدودیت ها و بروز اختلالات در اینترنت می داند.
اختلالات اینترنت و فیلترینگ شبکه های مجازی چه تاثیراتی بر استارت آپ ها دارد؟
اثرات این اختلالات و محدودیت ها را به دوسته تاثیرات کوتاه مدت و بلند مدت تفکیک می کنیم. تاثیرات کوتاه مدت به معنی اختلالاتی است که ایجاد می شود یا دسترسی هایی که در شبکه های اجتماعی و اینترنت در سطح کلان ، محدود می شود به این شکل است که در وهله اول یک سری از کسب و کارها که به صورت مستقیم مبتنی بر این پلتفرم ها است، آسیب می بینند. در وهله دوم نیز کسب وکارهایی هستند که به نوعی مبتنی بر اینترنت هستند. در عصر حاضر بسیاری از کسب وکارهایی که خدمات و محصولات آنها مبتنی بر اینترنت است، حتی امکان انجام ارسال یک استعلام را از طریق همین پلتفرم ها، ندارند. بنابراین بسیاری از مشاغل خسارت دیده یا کاهش فروش داشته اند که در نهایت منجر به ازدست رفتن برخی از مشاغل شده است.
فیلترینگ پلتفرم های خارجی چه آسیب های بلند مدتی در اقتصاد ایجاد می کند؟
بی اعتمادی به عنوان آسیب بلند مدت محدودیت ها و اختلالات در اینترنت است. ما الان شرایط خوبی برای سرمایه گذاری نداریم و این اتفاقات نگاه فعالان اقتصادی را نیز تاثیر قرار می دهد.زیرا برای شکل گیری و ادامه فعالیت کارآفرینان و رونق اقتصاد باید در یک افق میان مدت، اعتماد به آینده وجود داشته باشد در غیر این صورت سرمایه گذاران به سمت نگاه کوتاه مدت و سوداگری می روند. به بیان دیگر به جای اینکه این پول در استارت آپ ها سرمایه گذاری شود که مولد است و می تواند شغل، خدمات، کالا و توسعه ایجاد کند، وارد فعالیت های غیرمولد می شود. در نتیجه عملا افراد از کسب وکار در فضای مجازی دست می کشند. آثار بلند مدت بسیار مهم تر است زیرا صاحب کسب وکار را نابود می کند و به این سمت سوق می دهد که پول خود را یا از کشور خارج کند یا وارد فعالیت های غیر مولد کند. قطعا این آسیب خیلی بیشتر است زیرا ذخیره کارآفرینی افراد و سرمایه برای این حوزه کاهش پیدا می کند.
انتقال فعالان اقتصادی از پلتفرم های خارجی به داخلی چه اثراتی را به همراه دارد؟
اگر این قطعی برای برخی پلتفرم ها پایدار باشد، حیات برخی فعالیت های اقتصادی تمام می شود و باید دید آیا می توان آن را در پلتفرم دیگری تعریف کرد؟ همچنین در روند این انتقال برخی از رقبا نیز حذف می شوند در نتیجه فضا برای افراد جدیدالورود باز می شود. این اتفاق در کوتاه مدت شاید منفعت هایی داشته باشد اما در بلند مدت آسیب زا است. نخستین آسیب کم شدن بازیگران و به دنبال آن رقابت کمتر است.
آثار زیان بار اقتصادی فیلترینگ اینستاگرام از نظر شما چیست؟
از لحاظ اقتصادی هر اندازه که بخواهیم به روند معمول بازار دست بزنیم و دخالت کنیم، در دراز مدت ضرر بیشتری می بینیم.
این در حالی است که ما از وسط مسیر به این نتیجه رسیدیم در نتیجه کار سختی را شروع کردیم که ممکن است سرانجام خوبی نداشته باشد و بسیاری از مشاغل را نابود کند.
سخن پایانی
به عقیده کارشناسان یکی از تاثیرات اقتصادی محدودکردن اینترنت از لحاظ اعتباری روی تجارت ایران اثر گذاشته به طوری که با توجه به فیلتر و محدود شدن اینترنت، تماس های تجاری که ازطریق پلتفرم های پیام رسان بین تجاری ایرانی و خارجی انجام می شد، قطع شدند. این در حالی است که تاکید برخی افراد بر اینکه فیلترینگ شبکه های اجتماعی ارتباطی با طرح صیانت ندارد، هم دیگر فشار ناشی از اعمال این محدودیت ها و مسدودسازی ها را تخفیف نداده و نمی تواند آن تصویر تیره را در ذهن کاربران عاصی از خرید و نصب انواع فیلترشکن و البته کسب وکارهای متضرر، کمرنگ کند.
