به ‌ گزارش صمت، صنعت مس در چند سال اخیر با اقبال در بازارهای جهانی مواجه شد و تغییرات کاربری این فلز باعث شد تا نرخ جهانی آن با افزایش تاریخی همراه شود.

این موضوع توانست مسیر توسعه شرکت مس در این زمان را هموارتر و تاحدودی سرمایه حاصل برای اجرای طرح ‌ های توسعه ‌ ای را فراهم کند، در واقع توسعه فعالیت ‌ های اکتشافی و استخراجی سرعت بیشتری به خود بگیرد و رکوردهایی در ملی مس ثبت شود.

امسال نرخ مس با نوسانات و کاهش ‌ هایی همراه بود که شاید چشم ‌ انداز آینده را دستخوش تغییر کند، هرچند ذخایر انبارهای مس در حال افزایش است و میزان تقاضا و به همان نسبت هم، نرخ این فلز معدنی کاهش می ‌ یابد، اما براساس نظر کارشناسان، این شرایط موقتی است، به ‌ طوری که کارشناسان فیچ ریتینگز، شرکت خدمات مالی امریکایی معتقد هستند که نرخ مس در مارس ۲۰۲۷ دوباره به اوج خود می ‌ رسد.

براساس این گزارش، فیچ ریتینگز، انتظار مازاد کمی در بازار مس برای امسال دارد، اما از سال ۲۰۲۳ انتظار می ‌ رود که کسری رو به رشد حدود ۹ میلیون تن تا پایان دهه به اوج خود برسد. فیچ اضافه کرد: خطوط لوله قابل ‌ توجهی از پروژه ‌ های جدید که مس بیشتری را به بازار خواهد آورند ـ به ‌ ویژه در شیلی، پرو، استرالیا و کانادا ـ و همچنین این کارشناسان انتظار دارند، تعدادی از مسائل کلیدی عرضه در امریکای لاتین در سال ‌ های آینده کاهش یابند.

با این حال، از حدود سال ۲۰۲۶ ، این بهبودها در عرضه به ‌ طور فزاینده ‌ ای با رشد تقاضا از گذار جهانی به اقتصاد سبز پیشی خواهد گرفت. فیچ بهبود مستمر نرخ مس را طی 5 سال آینده با بازگشت این فلز به اوج خود در ماه مارس بالای ۱۰ هزار دلار در سال ۲۰۲۷ و ۱۱۵۰۰ دلار در سال ۲۰۳۱ به ‌ دلیل ظهور کسری ساختاری بلندمدت پیش ‌ بینی می ‌ کند.

در چنین شرایطی، شرکت ملی مس در تلاش است تا با افزایش تولید، میزان عرضه خود در بازارهای صادراتی را افزایش داده و ارزآوری بیشتری به ‌ همراه داشته باشد.

توجه به یک فرصت طلایی

این در حالی است که پیش ‌ بینی ‌ ها حاکی از کمبود در حوزه کنسانتره مس است و این موضوع می ‌ تواند فرصتی طلایی برای شرکت ‌ هایی باشد که در این زمینه ورود پیدا و سرمایه ‌ گذاری می ‌ کنند. شرکت ملی مس نیز برای تولید ۵ . ۶ میلیون تن کنسانتره مس تا ۵ سال آینده هدف ‌ گذاری کرده است، اما افزایش این ظرفیت تولید می ‌ تواند سهم ملی مس در بازارهای صادراتی را افزایش دهد. اما بدون شک حرکت در این مسیر با موانع بسیاری همراه است که می ‌ تواند تحقق این هدف را دستخوش تغییراتی کند، البته برخی فعالان حوزه مس معتقدند شرکت ملی مس می ‌ تواند این هدف ‌ گذاری را محقق و از بازار بسیار خوب سال ‌ های پیش ‌ رو استفاده کند.

موانع را برطرف کنیم

سیداحمد مشکانی، عضو هیات ‌ رئیسه انجمن مس ایران در گفت ‌ وگو با صمت درباره این موضوع و موانعی که می ‌ تواند در این مسیر سرعت ملی مس را کاهش دهد، اظهار کرد: در گام نخست برای افزایش تولید، نیازمند ذخیره معدنی هستیم که خوشبختانه این ذخیره در کشور وجود دارد، اما در ادامه باید میزان استخراج افزایش یابد، مجوزهای لازم اخذ و کارخانه ‌ های موردنیاز ساخته شود.

وی ادامه داد: در حال ‌ حاضر با کمبود ماشین ‌ آلات مواجهیم و بخش زیادی از ماشین ‌ هایی که در معادن وجود دارند، مستهلک شده ‌ اند و تعداد آنها کم است. حالا به ‌ طور مثال برای استخراج یک میلیون تن، نیازمند ۴ میلیون تن باطله ‌ برداری هستیم که اگر بخواهیم این عدد را به ۲ میلیون تن برسانیم، میزان استخراج به ‌ همراه باطله ‌ برداری ۱۰ میلیون تن می ‌ شود. حال این میزان، نیازمند ماشین ‌ آلات، منابع انسانی، سوخت و... است. در نتیجه، تنها میزان ذخایر موجود نمی ‌ تواند ملاکی برای موفقیت در هدف پیش ‌ بینی ‌ شده باشد.

مشکانی بااشاره به موضوع ساخت کارخانه نیز بیان کرد: برای ساخت کارخانه باید از قبل مجوزهای لازم دریافت شود؛ گاهی اخذ این مجوزها به ‌ دلیل موضوعات مربوط به محیط ‌ زیست و منابع طبیعی زمانی ۳ الی ۴ ساله را به خود اختصاص می ‌ دهد و کار را طولانی می ‌ کند. از سویی دیگر، باید به این نکته اشاره داشت که یک کارخانه ظرف مدت یک الی ۲ سال ساخته نمی ‌ شود و برای ساخت یک کارخانه بزرگ، زمانی ۳ تا ۵ سال نیاز است.

در کنار موضوعاتی که مشکانی به آن اشاره داشت، تامین منابع انسانی متخصص هم می ‌ تواند این زمان را طولانی ‌ تر کند.

تحقق برنامه، نیازمند عزم جدی

وی اظهار کرد: تحقق این برنامه امکان ‌ پذیر است، اما نیازمند یک عزم جدی، تامین ماشین ‌ آلات، سرمایه ‌ گذاری و... است، در واقع برای رسیدن به این برنامه، باید موانع موجود از میان برداشته شود، زیرا بازار پیش ‌ روی صنعت مس بازار بسیار خوبی است. مشکانی درباره نرخ مس و نوساناتی که در این مدت بازار این محصول شاهد بود، نیز بیان کرد: در حال ‌ حاضر نرخ مس حدود ۸۳۰۰ دلار است که نرخ درستی است. پیش ‌ بینی ‌ ها پیش از کرونا هم، برای حال حاضر عددی بین ۷ تا ۸ هزار دلار بود، اما با شیوع کرونا به ‌ یک ‌ باره و به ‌ شکل غیرواقعی نرخ مس با افزایش همراه و به ۱۰ هزار دلار هم رسید، اما پیش ‌ بینی ‌ ها نشان می ‌ دهد باید در حدود ۳ سال آینده به عدد ۱۰ هزار دلار دست یافت.

وی ادامه داد: اینکه ما الان می ‌ گوییم با نرخ فعلی، فعالیت ‌ ها به ‌ ویژه برای بخش خصوصی اقتصادی نیست، تنها به این دلیل است که هزینه ‌ های تولید در ایران به ‌ صورت غیرمتعارف بالا رفته است. در حال ‌ حاضر هزینه اکتشاف هر تن کانسنگ در دنیا یک دلار و برای معادن کوچک ‌ مقیاس در ایران ۱ . ۵ دلار است، در نتیجه انتظاری که از سوددهی ۸ هزار دلار داشتیم، با تغییر همراه شده است، هرچند در حال ‌ حاضر افزایش نرخ دلار می ‌ تواند این موضوع را جبران کند، اما اختلاف ارز نیمایی و آزاد نیز از مسائل دیگری است که فعالان معدنی گرفتار آن شده ‌ اند. اگر نرخ دلار آزاد باشد، بدون شک اقتصادی ‌ تر خواهد بود.

سخن پایانی

به هر حال، نگاهی به بازار پیش ‌ روی صنعت مس و تقاضایی که برای این محصول وجود دارد، نشان می ‌ دهد حرکت به ‌ سمت توسعه ضروری است و حال مجموعه ملی مس این موضوع را با جدیت بسیاری کلید زده است، اما همان ‌ طور که اشاره شد، برای تحقق این هدف، دولت نیز باید در کنار بخش مس قرار گرفته و با رفع موانع، شرایط را برای اجرایی شدن این برنامه محقق کند، در غیر این صورت، صنعت مس فرصتی طلایی در سال ‌ های پیش ‌ رو را از دست می ‌ دهد. اگر موانع یادشده، ادامه ‌ دار باشند، از نگاه کارشناسی دستیابی به این هدف سخت و نیازمند زمان زیادی خواهد بود، در حالی که مجموعه ملی مس این توانمندی را دارد تا با افزایش تولید میزان ارزآوری برای کشور از مسیر صادرات غیرنفتی را افزایش دهد.