یکی از مهم ‌ ترین بحث ‌ های فسادستیزی، به مبارزه با قاچاق بازمی ‌ گردد، زیرا قاچاق ایجاد اقتصاد غیررسمی به به ‌ دنبال دارد. آمارهای اعلام ‌ شده ازسوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در ابتدای امسال حکایت از آن دارد که سالانه به ‌ طور میانگین حدود ۱۲ . ۵ میلیارد دلار کالای قاچاق وارد کشور می ‌ شود. از سوی دیگر ارزش کالای قاچاق خارج ‌ شده از کشور در همین بازه زمانی حدود ۴ . ۶ میلیارد دلار عنوان شده است. این اعداد و ارقام نشان می ‌ دهد قاچاق در بخش ‌ های مختلف بازار ایران رخنه کرده و در هر گروه کالایی، حداقل یک قلم کالای قاچاق را می ‌ توان به ‌ وضوح دید.

البته ارقام عنوان ‌ شده، میزان کشف و تخمین حدودی قاچاق سالانه کشور است و اگر قاچاق ‌ های کشف ‌ نشده را اضافه کنیم، به اعدادی بالاتر از این آمار خواهیم رسید. صمت در این گزارش، به بررسی عملکرد دستگاه ‌ های اجرایی و نظارتی درباره مبارزه با قاچاق پرداخته است.

برخوردهای جدی با قاچاق کالا

معاون ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: فرمانده انتظامی تهران بزرگ برای آغاز برخورد با قاچاق در امین حضور تهران اعلام آمادگی کامل کرده است. به گزارش مهر، یاسر سوادکوهی، مدیرکل دفتر هماهنگی مقابله با قاچاق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز درباره مبارزه با کالای قاچاق در سطح عرضه، اظهار کرد: در آذر سال ۱۴۰۰ طی ابلاغیه رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به تمام استانداران کشور، فرآیند مبارزه با کالای قاچاق در سطح عرضه در ۵ گروه کالایی پوشاک، دخانیات، لوازم ‌ یدکی خودرو، لوازم ‌ خانگی و آرایشی و بهداشتی آغاز شد. همچنین 15 فروردین امسال قرارگاه ‌ مبارزه با کالای قاچاق تشکیل شده و طبق گزارش ‌ های به ‌ دست ‌ آمده ارزش کشفیات این طرح در مدت ‌ یک ماه، ۳۰۰ میلیارد تومان بوده است. وی ادامه داد: از ابتدای برخورد با کالای قاچاق ‌ تا امروز، فعالیت ‌ ها به هیچ وجه متوقف نشده ‌ اند. به ‌ طور مثال در هفته گذشته در منطقه غرب تهران ۸ دستگاه کامیون که حامل کالای قاچاق و تقلبی بودند، توقیف شدند و بار آنها به سازمان اموال تملیکی منتقل شد. از ابتدای اجرای طرح بزرگ مبارزه با قاچاق، ۵۷ قلم لوازم ‌ یدکی قاچاق در سطح عرضه جمع ‌ آوری شدند و با عاملان آن شده است.

شناسایی لوازم خانگی قاچاق با کد رهگیری

سوادکوهی با بیان اینکه اطلاعات تعدادی از انبارهای کالای قاچاق برای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز ارسال شده، عنوان کرد: در قرارگاه ستاد مبارزه با قاچاق چند کمیته وجود دارد که فراجا مسئول کمیته پشتیبانی و عملیاتی آن است. مسئولیت کمیته شناسایی نیز بر عهده وزارت اطلاعات است و کمیته کشف در سطح خرد را هم وزارت صنعت، معدن و تجارت راهبری می ‌ کند.

با اجرایی شدن طرح کد شناسه و کد رهگیری، کالاهای قاچاق با سهولت بیشتری شناسایی می ‌ شوند و کالاهای بااصالت را می ‌ توان از قاچاق تفکیک کرد.

به طور مثال در حوزه لوازم ‌ خانگی با تمامی کالاهایی که شناسه کالا ندارند برخورد صورت می ‌ گیرد. این مقام مسئول گفت: برای شناسایی کالای قاچاق، گشت مشترک وزارت صنعت، معدن و تجارت، تعزیرات و فراجا فعال خواهند بود. البته قبل از آنها وزارت اطلاعات شناسایی ‌ های جدی را در سطح عرضه انجام خواهد داد تا کالای قاچاق از غیرقاچاق احصاء شود. ‌ علاوه بر آن متخصصان ذی ‌ ربط در لحظه برخورد همراه با ضابطین حضور دارند تا کالای ایرانی را از خارجی تشخیص دهند. وی خاطرنشان کرد: بعد از تنظیم صورت ‌ جلسه و تشکیل پرونده برای عرضه ‌ کنندگان کالای قاچاق، کالاها جمع ‌ آوری و به ‌ طور مستقیم تحویل سازمان اموال تملیکی می ‌ شوند. برای عرضه ‌ کنندگانی که پروانه کسب به نام آنهاست پرونده تشکیل می ‌ شود و طبق قانون حداقل 2 برابر ارزش کالای کشف ‌ شده جریمه خواهند شد.

۳۵۰ وبگاه توزیع کالای قاچاق مسدود شد

سوادکوهی درباره عرضه کالای قاچاق در فضای مجازی اظهار کرد: مبارزه با کالای قاچاق هم در سطح عرضه و هم در انبارش و نیز فضای مجازی در حال انجام است. در فضای مجازی بیش از ۳۵۰ وبگاه توزیع کالای قاچاق شناسایی و فیلتر شدند.

برای شناسایی کالای قاچاق چندین دستگاه فعال هستند که عبارت است از پلیس مبارزه با قاچاق فراجا، مرزبانی، وزارت اطلاعات که موارد مهم و سازمان ‌ یافته را شناسایی می ‌ کند، سازمان اطلاعات سپاه و چندین کاشف دیگر از سازمان ‌ ها و وزارتخانه ‌ های مختلف. این مقام مسئول ادامه داد: کالاهایی که از ابتدای امسال کشف شده و مظنون به قاچاق هستند (چه آنهایی که محکومیت گرفته ‌ اند و چه آنهایی که در حال رسیدگی هستند) محاسبه و جمع ‌ بندی این کشفیات به اداره کل آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز ارائه می ‌ شود. هر ۶ ماه یک بار هم گزارش تجمیعی کالای قاچاق و مقایسه آن با سال ‌ های گذشته منتشر می ‌ شود.

وی در ادامه تصریح کرد: لوازم ‌ خانگی جزو گروه کالاهایی است که میزان محکومیت ‌ در آن آمار بالایی دارد، اما در زمینه پوشاک با برخوردهایی که صورت گرفت، تولید داخل رونق گرفت و براساس اظهارات تولیدکنندگان از سال ۱۳۹۷ میزان تولیدشان همزمان با تشدید برخوردها افزایش پیدا کرده است.

خطر قاچاق پوشاک از فرودگاه امام

سوادکوهی ادامه داد: در بحث پوشاک به ‌ دلیل نبود فرهنگ ‌ سازی مناسب، مردم فکر می ‌ کنند پوشاک خارجی بهتر از پوشاک تولید داخل است، این در حالی است که پوشاک ایرانی حتی رقیب کالاهای ترکیه ‌ ای هستند. برخی تولیدکنندگان برای فروش پوشاک خود از نشان ‌ های خارجی استفاده می ‌ کنند که این پوشاک قاچاق محسوب نمی ‌ شود؛ بلکه این کار تقلب است.

برخی از برندهای خارجی که عرضه می ‌ شود به ‌ زعم ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز قاچاق محسوب می ‌ شوند، اما بعد از بررسی ‌ ها مشخص می ‌ شود این پوشاک تولید ملی بوده است.

مدیرکل دفتر هماهنگی مقابله با قاچاق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اظهار کرد: برای مبارزه با قاچاق کالا و ارز، فرودگاه امام خمینی یک گلوگاه برای ورود پوشاک ترکیه ‌ ای و بنگلادشی محسوب می ‌ شود. به ‌ علت فروکش کردن کرونا و افزایش سفرهای خارجی، به گمرک و پلیس فرودگاه ابلاغ شده که بارهای مسافری را به ‌ خوبی کنترل کنند و مراقب ورود این کالاها به کشور باشند. همچنین در حوزه لوازم ر ‌ خانگی و لوازم ‌ یدکی هر کالایی که بدون شناسه باشد، بدون هیچ تعارفی جمع ‌ آوری خواهد شد.

سخن پایانی

قاچاق همواره به ‌ عنوان آفت اقتصاد کشورها شناخته می ‌ شود. هرچند در زنجیره قاچاق، افراد زیادی درآمدزایی داشته و توانسته ‌ اند طی دهه ‌ های اخیر اقتصادی زیرزمینی به ‌ وجود آورند اما آورده ‌ های مالی این فعالیت ‌ های سبب نمی ‌ شود ابعاد منفی قاچاق را نادیده بگیریم. دولت اعلام کرده مبارزه با قاچاق به ‌ طور رسمی و جدی ‌ تر از قبل آغاز شده است: از همین رو انتظار می ‌ رود این رویکرد و مقابله با اقتصادهای زیرزمینی و مخرب، ادامه ‌ دار باشد.