ناشران با افزایش هزینه‌های زیادی برای چاپ کتاب روبه‌رو هستند و شاید تنها نقطه قوت فعالیت‌های صنعت نشر را بتوان معافیت مالیاتی آنها معرفی کرد. در چند مدت اخیر گلایه‌های برخی ناشران مبنی بر اجرا نشدن معافیت‌های مالیاتی برای صنعت نشر، مسئولان مربوطه را وادار به انتشار جوابیه‌های قاطع کرد. این رویکرد مدیران دولتی را می‌توان توجه آنها به صنعت چاپ و نشر قلمداد کرد.

زیروبم‌ مالیات نشر

معاون دفتر حقوقی سازمان امور مالیاتی کشور اظهار کرد: براساس قانون مالیاتی ماده واحده ۱۳۹، همه فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری که با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شود، از پرداخت مالیات معاف هستند. این معافیت مالیاتی از سال ۹۴ با اصلاح آیین‌نامه مالیاتی تبدیل به مالیات با نرخ صفر درصد شد. در سال ۱۴۰۱ محدودیت‌های مالیاتی برای فعالیت‌های مطبوعاتی در نظر گرفته شده است؛ مثلا یکی از این تغییرات، حذف معافیت مالیاتی ناشران کتاب‌های کمک‌درسی است. به گزارش خبرگزاری کتاب ایران، داوودی درباره معافیت‌های مالیات بر ارزش افزوده گفت: مالیات بر درآمدهای مستقیم، مالیات‌های تکلیفی و مالیات بر ارزش افزوده، انواع مالیات بر درآمدهای مستقیم هستند. در مالیات بر درآمد مستقیم، هر شخص حقیقی و حقوقی براساس درآمد خود موظف به پرداخت مالیات است و هنگامی که مودیان مالیاتی موظف به دریافت و ایصال مالیات مودیان دیگر شوند، مالیات آنها تکلیفی می‌شود.

در قانون فعلی در حوزه چاپ و نشر، معافیت‌ها شامل کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات و نشریات الکترونیکی است. همچنین «خمیر کاغذ و کاغذ باطله، کتاب، روزنامه، مجله نشریات (کاغذی و الکترونیکی) انواع دفاتر تحریر، کاغذ چاپ و تحریر » از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معافند. وی افزود: خدمات زینک، چاپ و انتشار روزنامه اعم از کاغذی یا الکترونیکی، چاپ کتاب، نشریه و خدمات نشر و توزیع آنها و هرگونه تبلیغات در روزنامه‌ها و نشریات به‌استثنای مؤسسات کمک‌آموزشی و کنکور از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.

الزام انجام تکالیف مالیاتی

داوودی با اشاره به دسته‌بندی مالیاتی ناشران در 3 گروه گفت: ناشران برای ارائه تکالیف مالیاتی در 3 گروه تقسیم‌بندی می‌شوند. این تقسیم‌بندی شامل، افراد دارای درآمد بالای ۵۵ میلیارد ریال، افراد دارای درآمد ۱۸ میلیارد ریال -مساوی این رقم تا ۵۵ میلیارد ریال- و افراد با درآمد کمتر از ۱۸ میلیارد ریال است. این گروه‌ها تکالیف مالیاتی متفاوتی دارند. وی با بیان اینکه ممیزان مالیاتی برای تشخیص درآمد ناشران از سایت خانه کتاب استفاده می‌کنند، عنوان کرد: اداره امور مالیاتی براساس اطلاعات سایت خانه کتاب، تشخیص می‌دهد که ناشران چقدر کتاب منتشر کردند، شمارگان آنها چقدر است و خلاصه درآمد آنها را احصا می‌کنند. داوودی با اشاره به اینکه بیشتر ناشران در گروه دوم مالیاتی جای می‌گیرند، گفت: این گروه برای بهره‌مندی از تسهیلات مالیاتی، باید اطلاعات هویتی، مکانی، مجوزهای فعالیت اقتصادی، درآمد مشمول مالیات و بخشودگی‌های مالیاتی، معافیت‌های قانونی، خلاصه درآمد و موجودی مواد در پایان دوره، صورت هزینه و درآمدهای شغلی خود و شرکا و همچنین اطلاعات حساب‌های بانکی خود را به ادارات‌ مالیاتی ارائه کنند. وی ادامه داد: اطلاعات ارائه‌شده برای گروه سوم ناشران مالیاتی هم شامل اطلاعات هویتی، درآمد مشمول مالیات، معافیت قانونی، خلاصه درآمد و هزینه و همچنین ارائه اطلاعات حساب‌های بانکی به سازمان امور مالیاتی است. طبق آیین‌نامه ۱۶۹ مکرر، اداره مالیاتی به همه حساب‌های افراد حقیقی و حقوقی دسترسی دارد، اما بهتر است اظهارنامه هم واقعی باشد تا مورد پذیرش قرار بگیرد.

هدف، برقراری عدالت اجتماعی است

فرزانه زمانی، رئیس اداره تنقیح قوانین و مقررات سازمان امور مالیاتی کشور با بیان اینکه ارائه اظهارنامه شرط برخوداری از تسهیلات مالیاتی در بخش ناشران است، عنوان کرد: اگر ناشری کمتر از سقف تعیین‌شده در گروه‌های مالیاتی درآمد داشته باشد و اظهارنامه پر نکند، مشمول نرخ صفر یا معافیت مالیاتی نمی‌شود. دولت برای برقراری عدالت اجتماعی باتوجه به افزایش نرخ کتاب و کاغذ بهتر است تکالیف مالیاتی ناشران را تغییر دهد، زیرا در شرایط کنونی باتوجه به نرخ ۸۹۰ هزار تومانی هر بند کاغذ و افزایش نرخ کتاب، یک تا 3 میلیارد تومان مبلغ قابل‌توجهی نیست. وی اعلام کرد: از سال ۹۸ به بعد علاوه بر ارائه اظهارنامه، واقعی بودن آن هم به‌عنوان یک شرط برای ناشران لحاظ شد. او ادامه داد: ناشران باید براساس کتاب‌هایی که منتشر کردند، یعنی شمارگان واقعی که اسناد و مدارک آن موجود است، نه شمارگانی که قرار است منتشر شود، اظهارنامه خود را پر کنند.

زمانی معتقد است ناشران باید موارد قانونی در بحث مالیات را بخوانند و از آن آگاه باشند. او اظهار کرد: اطلاع از قانون مالیات باعث می‌شود افراد با آگاهی، با ممیزان مالیاتی برخورد کنند و حق‌شان در این مورد ضایع نشود. وی با اشاره به تمهیدات درنظرگرفته شده برای اعتراض مؤدی حقوقی و حقیقی، افزود: قانون‌گذار بعد از تسلیم شدن حکم قطعی مالیاتی، ۶ مرحله برای رسیدگی به اعتراض مودیان مالیاتی در نظر گرفته که نشان‌دهنده گوش شنوای سازمان امور مالیاتی نسبت به اعتراضات است.

مودیان، مکلف به ارائه اظهارنامه

در همین حال سازمان امور مالیاتی کشور در پاسخ به ادعای برخی ناشران درباره رعایت نشدن قانون معافیت مالیاتی این رسته شغلی اعلام کرد: ناشران با شفاف‌سازی اطلاعات می‌توانند مشمول مالیات به نرخ صفر شوند.

به گزارش روابط عمومی و فرهنگ‌سازی مالیاتی وابسته به سازمان امور مالیاتی کشور، فارغ از موضوع بهره‌مندی از معافیت یا نرخ صفر مالیاتی به‌طور کلی به‌منظور شفاف‌سازی اقتصادی و وصول مالیات از درآمد واقعی اشخاص و اجرای عدالت مالیاتی، مودیان مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی هستند.

از سوی دیگر با اهداف گوناگون برخی معافیت‌ها، تخفیف‌ها یا نرخ صفر مالیاتی برای برخی مؤدیان پیش‌بینی شده که نرخ صفر مالیاتی موضوع بند (ل) ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم یکی از این موارد است. به‌موجب بند مذکور، فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی و قرآنی، فرهنگی و هنری که به‌موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شوند، مشمول مالیات به نرخ صفر است؛ بنابراین فعالیت‌های موضوع این بند با رعایت مقررات مربوط مشمول مالیات به نرخ صفر خواهد بود.

بدیهی است امکان بهره‌مندی از مالیات به نرخ صفر به‌معنی سلب مسؤلیت از مؤدیان در انجام تکالیف قانونی‌شان نیست. قانون‌گذار به‌صراحت در قانون مالیات‌های مستقیم، ارائه اظهارنامه، دفاتر یا اسناد و مدارک موضوع ماده ۹۵ قانون مزبور را شرط برخورداری از نرخ صفر و هرگونه معافیت یا مشوق مالیاتی (جز در مواردی که استثناء کرده) اعلام کرده است.

سخن پایانی

نرخ کتاب در حالی رو به افزایش است که بسیاری از کارشناسان این روند را موجب کاهش فروش می‌دانند، زیرا مردم از نظر اقتصادی در شرایطی نیستند که بتوانند کالایی فرهنگی مانند کتاب را همواره در سبد خرید خود نگه دارند. به‌عقیده فعالان صنعت چاپ و نشر، فشارهای اقتصادی و افزایش روزافزون نرخ تمام‌شده محصولات صنعت نشر، از موانع اصلی بازگشت رونق به کتابفروشی‌هاست. این گرانی نیز به‌دلیل افزایش هزینه تمام‌شده چاپ برای ناشران صورت گرفته و باید فکری به حال این بخش از داستان رکود بازار کتاب کرد.