توسعه زیرپوستی تجارت الکترونیک در ایران
با شیوع ویروس کرونا و آماده‌سازی زیرساخت‌های حوزه فناوری، تجارت الکترونیک در ایران موردتوجه بیشتری قرار گرفت و هر سال رشد مناسبی داشت.
ویروس کرونا از عوامل اصلی سوق یافتن مردم به‌سوی تامین مایحتاج‌شان از کسب‌وکارهای الکترونیکی بود. همین مسئله باعث رونق بازار کسب‌وکارهای اینترنتی شد، چراکه پیش از این مردم اغلب خریدهای خود را به صورت حضوری انجام می‌دادند و رغبت آنها برای خرید اینترنتی خیلی زیاد نبود.
افزایش ضریب نفوذ اینترنت در کشور
مدیر واحد پایش مرکز توسعه تجارت الکترونیک اعلام کرد: میزان تجارت الکترونیک در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۰ از ۵۶۰ هزار میلیارد تومان عبور کرد.
به گزارش ایرنا، فرانک ابوالمعصوم، مدیر واحد پایش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی آخرین آمار تجارت الکترونیک ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۰ را تشریح کرد.
وی با بیان اینکه میزان تجارت الکترونیک در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۰ از ۵۶۰ هزار میلیارد تومان عبور کرد، گفت: در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۰، تعداد معاملات تجارت الکترونیک به یک میلیارد و ۸۹۴ میلیون و ۳۶ هزار و ۴۹۶ عدد رسید، این در حالی است که آمار نشان می‌دهد حجم تجارت الکترونیک جهان در سال ۲۰۲۰ حدود ۴.۲۱۳ تریلیون دلار و در سال ۲۰۲۱ میلادی ۴.۹۲۱ تریلیون دلار بود که این آمار حکایت از رشد ۱۷ درصدی حجم تجارت الکترونیک جهان در یک سال دارد.
وی همچنین افزود: طبق آمار، ضریب نفوذ تلفن همراه هوشمند در جهان در سال ۲۰۲۰ حدود ۴۶.۴۵ درصد بود که در سال ۲۰۲۱ به ۴۸.۳۳ درصد رسید.
مدیر واحد پایش مرکز توسعه تجارت الکترونیک در ادامه وضعیت ضریب نفوذ اینترنت در کشور را تشریح و بیان کرد: در سال ۱۳۹۹ ضریب نفوذ تلفن همراه در ایران ۱۵۵ درصد بود و در نیمه نخست ۱۴۰۰ به ۱۵۶ درصد رسید که حکایت از نرخ رشد ۰.۴ درصدی دارد. ابوالمعصوم خاطرنشان کرد: ضریب نفوذ اینترنت پهن‌باند سیار نیز در سال ۹۹ بیش از ۱۰۰ درصد و در نیمه نخست ۱۴۰۰ بیش از ۱۰۶ درصد بوده که نشان‌دهنده رشد ۶ درصدی است. ضریب نفوذ اینترنت پهن‌باند ثابت در کشور به این اندازه نیست.
رشد ۱۱ درصدی صدور اینماد
ابوالمعصوم با بیان اینکه در نیمه نخست سال ۹۹ تعداد ۱۴ هزار و ۷۳۱ نماد اعتماد الکترونیکی (اینماد) صادر شد، تاکید کرد: در نیمه نخست ۱۴۰۰ این ۱۶ هزار و ۳۸۹ اینماد توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیک صادر شد که رشد ۱۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشت.
به‌گفته وی، بیشترین حجم تجارت الکترونیک در سال ۲۰۲۱، مربوط به کشور چین است. امریکا، انگلیس، ژاپن، کره جنوبی، آلمان، فرانسه، هند، کانادا و اسپانیا با فاصله چشمگیری از چین، در رتبه‌های بعدی قرار دارند. ارزش معاملات تجارت الکترونیک در نیمه نخست سال ۹۹ با رشد ۲۸۴ درصدی در هم‌سنجی با سال گذشته (سال ۹۸) همراه بوده و میزان آن ۶۳۹ هزار میلیارد تومان برآورد شد. مجموع مبلغ تراکنش‌های خرید از طریق درگاه پرداخت اینترنتی از ابتدای سال ۹۹ تا پایان شهریور آن سال، براساس گزارش شاپرک 4 هزار و ۴۷۵ میلیارد تومان و مجموع مبالغ پرداخت در محل و سایر روش‌ها نیز هزار و ۹۱۸ میلیارد تومان بوده است.
آمار مرکز توسعه تجارت الکترونیک
بنا بر گزارش‌های مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، ارزش اسمی تجارت الکترونیک از ۱۵۹ هزار میلیارد تومان در سال ۹۷، به ۱۰۹۷ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ رسیده و رشد ۶.۸ برابری را تجربه کرده است. حجم معاملات تجارت الکترونیک در سال ۹۸ ازسوی مرکز توسعه تجارت الکترونیک، ۴۲۳ هزار میلیارد تومان اعلام شد که این رقم نسبت به سال ۹۷ با رشدی ۱۰۳ درصدی مواجه بوده است.
این مرکز با ارائه گزارش عملکرد تجارت الکترونیک در سال ۹۹، اعلام کرد حجم اسمی معاملات تجارت الکترونیک اکنون به هزار و ۹۷ هزار میلیارد تومان رسیده و نسبت به سال گذشته حدود ۱۶۰ درصد رشد داشته است. مرکز توسعه تجارت الکترونیکی از سال ۹۷ ارائه گزارش عملکرد تجارت الکترونیک را آغاز کرد.
در گزارش ابتدایی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی که شهریور ۹۸ منتشر شد، ارزش اسمی تجارت الکترونیک به ۲۰۸ هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به رقم ۱۵۹ هزار میلیارد تومانی سال قبل، رشد ۳۰ درصدی را نشان می‌داد. در 4 سال منتهی به نیمه دوم سال ۱۴۰۰، تجارت الکترونیک با رشد ۶.۸ برابری مواجه شد.
هرچند شیوع کرونا بر رشد تجارت الکترونیک بی‌تاثیر نیست اما باید به این نکته توجه کرد که توسعه شاخص‌های زیرساختی که در دولت تدبیر و امید رخ داد، باعث شد در شرایطی که اغلب صنایع با رکود مواجه بودند، تجارت الکترونیک به‌عنوان بخش نوپای اقتصاد، با قدرت پیش برود و سهم خوبی را از بازار کسب کند.
تعداد کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی
بنا بر آخرین گزارش‌هایی که ازسوی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ارائه شده، تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی در کشور در ابتدای نیمه دوم سال ۱۴۰۰، به ۵۹ میلیون و ۳۶ هزار نفر رسیده که این رقم ۷۱ درصد جمعیت ایران را تشکیل می‌دهد. ضریب نفود اینترنت ۱۱۳ درصد است که نسبت به میانگین آسیا و میانگین جهانی تقریبا رشد ۲ برابری داشته است.
ضریب نفوذ تلفن هوشمند در سال ۹۸ در کشور ۵۴ درصد بود که اکنون با رشد ۲۸ درصدی به ۶۹ درصد رسیده است. تعداد کاربران تلفن همراه هوشمند در کشور اکنون بیش از ۵۸ میلیون نفر است. علاوه بر زیرساخت‌هایی مانند دسترسی به اینترنت و ضریب نفوذ، اکنون ۵۹۰ هزار عنوان گواهی امضای الکترونیکی صادر شده که این مهم نیز گامی بلند در حوزه تجارت الکترونیک به‌شمار می‌آید.
رشد ارزش حقیقی معاملات الکترونیک
براساس گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، نسبت اسمی ارزش تجارت الکترونیک به تولید ناخالص داخلی بدون احتساب نفت از سال ۹۸ با رشد ۶۷ درصدی مواجه شد و از ۱۵ درصد به ۲۵ درصد رسید.
نسبت حقیقی ارزش تجارت الکترونیک در ۲ سال گذشته با رشد ۷۹ درصدی از ۰.۱۴ به ۰.۲۵ درصد در سال ۱۴۰۰ رسید.
ارزش حقیقی معاملات تجارت الکترونیک نیز از سال گذشته رشد ۸۳ درصدی را تجربه کرد و از ۸۷۰ هزار میلیارد تومان به هزار و ۵۹۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ رسید. تعداد کل تراکنش‌های تجارت الکترونیک در سال ۹۸ به 3 هزار میلیارد تومان رسید که متوسط مبلغ هر تراکنش ۳۴۷ هزار تومان بود. از این مقدار تراکنش، ۷۶۸ هزار میلیارد تومان از طریق پرداخت در محل و ۳۲۹ هزار میلیارد تومان نیز با سایر روش‌های پرداخت انجام شد.
سخن پایانی
مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، با هدف سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای حمایت از توسعه تجارت الکترونیک در ایران باتوجه خاص به توانایی‌های بخش خصوصی و برای دستیابی به اهداف موردنظر، به‌موجب ماده ۸۶ قانون تجارت الکترونیک مصوب مجلس شورای اسلامی در وزارت صنعت، معدن و تجارت تشکیل شد. این مرکز از تجمیع مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات، مرکز دولتی صدور گواهی الکترونیکی ریشه و کمیته ملی ادیفاکت تشکیل شده است.
