برنامه داغ فولادی‌ها، گرفتار سرمای زمستان
آن‌طور که پیداست، در ماه پایانی پاییز ۱۴۰۱، فولادی‌ها به استقبال روزهای سرد رفته‌اند و ادامه این روند می‌تواند برنامه‌های تولیدی را تحت‌تاثیر قرار دهد. این در حالی است که اخبار شرکت‌های فولادی نشان می‌دهد، یکی پس از دیگری برای افزایش تولید و سهم در بازار برنامه دارند، اما کمبود گاز چه بر سر تولید و صادرات این صنعت می‌آورد؟
نگاهی به اخبار صنعت فولاد نشان می دهد این روزها تامین گاز، چالش جدی فولادی ها برای زمستان پیش رو است که می تواند برنامه های تولیدی را تحت تاثیر قرار دهد. مشابه این اتفاق در ماه های ابتدایی سال نیز در زمینه برق مشاهده می شد و فولادی ها با برگزاری کنفرانس ها و همایش های مختلف تلاش می کردند تا دولت را نسبت به زیانی که می توانست صنعت را گرفتار کند، آگاه کنند.
به گزارش صمت، آمارها نشان می داد سال گذشته صنعت فولاد در پی قطع برق در سال ۱۴۰۰ با زیان ۶ میلیارد دلاری مواجه شده بود که بی توجهی به این موضوع می توانست این زیان را برای امسال چندین برابر کند، اما به هر حال از همان سال گذشته، تولیدکنندگان فولاد به تکاپو افتاده و برای سرمایه گذاری در صنعت برق و نیروگاه ها اعلام آمادگی کردند تا بتوانند نیاز خودشان را تامین کنند.
چالش گاز و برق
اما مشکل همان طور که اشاره شد، تنها به موضوع برق ختم نمی شد، گاز کمی زودتر از برق توانسته بود، گریبان فولادی ها را بگیرد و آنها را در روزهای سرد زمستان با چالش همراه کند.
هرچند امسال تلاش فولادی ها باعث شد تا کمبود برق در تابستان آسیب کمتری به تولید وارد کند، اما حالا هشدارها برای کمبود گاز در روزهای سرد زمستان افزایش پیدا کرده و تامین گاز به نقل محافل فولادی ها تبدیل شده است. تفاوت این موضوع در این است که ورود فولادی ها برای سرمایه گذاری در توسعه میادین گازی چندان کار آسانی نیست و انتظار نمی رود این موضوع به سرعت ورود آنها به حوزه برق، اجرایی شود.
راهکار کوتاه مدت
اما شاید راهکارهای کوتاه مدت بتوانند به کمک تولید کشور آمده و اثر این موضوع بر میزان صادرات را کاهش دهند. آن طور که آمارها نشان می دهد در ۶ ماه نخست سال، تصمیم گیری ها از سوی وزارت صمت توانست میزان صادرات را به اندازه ۱۵ درصد کاهش دهد که اگر شرایط در بحث تامین گاز فراهم بود، امید به جبران آن در ماه های باقیمانده چندان دور از تصور نبود، اما باتوجه به کمبود در بحث گاز می توان نسبت به شرایط بازار داخلی هم نگران بود.
کاهش تولید در صنعت فولاد، مستقیم درآمدزایی مجموعه ها را نشانه می گیرد که بر میزان اشتغالزایی نیز بی تاثیر نخواهد بود، در واقع بی توجهی دولت به نیاز صنعت می تواند کاهش ارزآوری، تولید و در نهایت افزایش بیکاری را به همراه داشته باشد.
مشکل تولید گاز
اما مشکل در بحث تولید گاز چیست؟ علت افت تولید مشخص است و دلیل فنی دارد. کاهش فشار گاز طبیعی در عسلویه، باعث کاهش برداشت از این مخزن مشترک شده و دولت در احداث ایستگاه های کمپرسور سرچاه مشابه کشور قطر تاخیر دارد. در کنار این موضوع، حفاری های جدیدی باید انجام و خطوط انتقال جدیدی به ساحل احداث شود و سرمایه گذاری جدید نیز در گاز ترش الزامی است که ۸۰ میلیارد دلار طبق تخمین وزارت نفت، نیاز به سرمایه گذاری دارد. به هر میزان که این تاخیر بیشتر شود، شرایط تامین گاز برای سال های پیش رو دشوارتر خواهد شد.
مشکلات خطوط انتقال گاز
توزیع باتوجه به مسیر طولانی خطوط انتقال گاز جنوب ـ شمال کشور و برداشت از آن طی مسیر، در دوران افزایش مصرف گاز کشور، ظرفیت تامین این خطوط به نقاط شمالی دچار بحران شده و گاز کافی به استان های خراسان شمالی، خراسان رضوی و آذربایجان نمی رسد، در نتیجه دیسپاچینگ وزارت نفت اقدام به محدود کردن تقاضا در این استان ها از طریق قطع بخشی از گاز صنایع انرژی بر می کند. این روند چند سالی است که تکرار می شود و راهکار آن، سرمایه گذاری و تقویت ایجاد خطوط جدید انتقال گازطبیعی در کشور است. با تشدید مصرف گاز طبیعی کشور، باتوجه به کاهش فشار خط لوله گاز، محدودیت ها به مرور زمان به استان های مرکزی کشور نیز طبق سال قبل سرایت خواهد کرد.
فرهنگ سازی برای الگوی مصرف
با این حال، فولادی ها تلاش می کنند تا با ارائه راهکارهایی، دولت را در این مسیر با خود همراه کرده و میزان اثرات مشکلات تامین انرژی را کاهش دهند. یکی از موضوعاتی که می تواند برای حل این چالش موثر باشد، بحث فرهنگ سازی برای الگوی مصرف در بخش خانگی است؛ موضوعی که شاید در کشورهای اروپایی به خوبی قابل رویت است. فولادی ها پیشنهاد می دهند دولت با اصلاح نرخ ها، الگوی مصرف گاز را اصلاح کند، اما همان طور که اشاره شد، این موضوع نیازمند فرهنگ سازی است که باید برای آن هزینه صرف شود. احسان دشتیانه، فعال صنعت فولاد درباره این موضوع بیان کرده، هرچند اصلاح خطوط توزیع برق و گاز و سرمایه گذاری و توسعه در افزایش تولید آنها راهکار مهمی برای حل مسئله انرژی در کشور است، اما مهم تر از آن، اصلاح الگوی مصرف است که آن هم جز با اصلاح قیمت ها به ویژه در بخش خانگی اتفاق نمی افتد.
این موضوع در سال گذشته هم بارها از سوی فولادی ها مطرح و به آن تاکید شد، اما حالا که برخی منابع از آغاز اعمال محدودیت ها خبر می دهند، نشان می دهد، دولت آن طور که باید، به نظرات ارائه شده، توجه نکرده است.
برخی منابع اعلام کرده اند که براساس اطلاعاتی که از منابع آگاه به دست آمده، که از روزهای گذشته، واحدهای احیا مستقیم تولیدکننده آهن اسفنجی با محدودیت مصرف گاز مواجه شده اند و از بیشتر این واحدها خواسته شده که تولید خود را به ۴۰ درصد ظرفیت محدود کنند.
سخن پایانی
آغاز این محدودیت با کاهش تولید همراه بوده و باوجود سختی کار برای فولادی ها، واحدهای تولیدی در تلاش هستند تا میزان تولید را افزایش دهند و این را می توان در رکوردزنی های پی در پی آنها و تدوین برنامه های توسعه ای مشاهده کرد. ادامه این روند در ماه های پیش رو، فرصت جبران افزایش صادرات را هم از فولادی ها خواهد گرفت و این احتمال وجود دارد که میزان تولید شاید به اندازه سال گذشته و میزان صادرات با کاهش همراه شود.
عدم توسعه متوازن در بخش انرژی که حالا دودش به چشم فولادی ها رفته، توان یک صنعت را در بخش تولید و رقابت در بازارهای صادراتی کاهش داده و در نهایت با کاهش سوددهی، سرمایه سهامداران را نشانه گرفته است. امروز بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد، وزارت صنعت، معدن و تجارت در بحث تامین گاز، حمایت های لازم از فولادی ها را داشته باشد، در غیر این صورت، کاهش صادرات که در ۶ ماه نخست سال شاهد بودیم، می تواند برای ۶ ماه دوم سال هم ثبت شود.
