محیطزیست و تبلیغات انتخاباتی
سعید مرادیکیا-کارشناس مدیریت پسماندهای شهری
نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی در دورههای مختلف همواره تلاش میکنند با استفاده از روشهای مختلف سنتی و مدرن، نسبت به اطلاعرسانی و آگاهسازی گروههای مخاطب مختلف از دیدگاهها و برنامهها اهتمام داشته باشند تا با جذب هرچه بیشتر موافقان راهی مجلس شوند؛ فرآیندی قانونی که در تمامی کشورهای جهان امری رایج و متداول است. نکته قابلاهمیت در نگاهها و برنامههای هریک از نامزدها در بخشهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است. در این بین گاهی برخی از موارد پراهمیت مانند حفاظت از محیطزیست، جایگاه قابلتوجهی در برنامههای مجلس نداشته و حتی این موضوع نهتنها در فهرست برنامههای نامزدها جایی ندارد، بلکه از بروز آلودگیهای احتمالی و آسیب به محیطزیست ناشی از ارائه فعالیتهای تبلیغات نیز جلوگیری نمیشود.
هر چند طی سالهای اخیر و با گسترش فضای مجازی و ضریب نفوذ اینترنت در میان مردم، استفاده از تبلیغات نرمافزاری روندی رو به رشد را نشان میدهد،اما با این وجود استفاده از پوسترهای کاغذی و بنرهای پلاستیکی را میتوان بهعنوان متداولترین روشهای تبلیغاتی انتخابات مورداستفاده در کشور در نظر گرفت.
باوجود تاثیرگذاری پوسترهای کاغذی و همچنین بنرهای پلاستیکی، نصب و رهاسازی این مواد میتواند با بروز مشکلات متعدی در حوزههای محیطزیست و مدیریت شهری همراه شود که از مهمترین آنها میتوان به آلودگی بصری شهرها و روستاها، افزایش هزینههای خدمات شهری در بخش رفتوروب، لایروبی و تنظیف المانهای شهری، آبگرفتگی معابر، هدررفت منابعطبیعی و ارز ناشی از واردات کاغذ به کشور و همچنین نارضایتی مردم، دفن پسماندهای کاغذی و بنرهای پلاستیکی در زمین و پیامدهای زیستمحیطی ناشی از آن، سمنها و کنشگران محیطزیست از روند تبلیغاتی پیشرو نامزدها اشاره کرد. بررسیهای انجامگرفته نشان میدهد دادههای موثقی در حوزه متوسط مقدار مصرف کاغذ و بنر در فرآیند تبلیغاتی انتخابات امسال در کشور وجود ندارد، اما با این وجود مشاهدات میدانی و گزارشهای خبری منتشرشده، کاهش میزان مصرف کاغذ در سالهای گذشته را نشان میدهد که از اصلیترین دلایل آن میتوان به افزایش ملموس نرخ واردات کاغذ و همچنین شفافسازی هزینههای تبلیغاتی اشاره کرد. با این وجود نهتنها تغییر قابلتوجهی در زمینه میزان مصرف بنرهای پلاستیکی در تبلیغات انتخاباتی گزارش نشد، بلکه در مواردی جایگزینی معنیدار بنرهای پلاستیکی با پوسترهای کاغذی در کشور بهچشم میخورد. از سوی دیگر، بیتوجهی به حفاظت از محیطزیست در برگزاری کمپینهای تبلیغاتی موضوعی است که علاوه بر کشور، در بسیاری از کشورهای جهان موردتوجه فعالیت محیطزیست قرار گرفته و مقالات و گزارشهای متعددی در اینباره چاپ شده است.
استفاده از ظروف یکبارمصرف، توزیع اقلام تبلیغاتی با طول عمر مفید کوتاه در میان مردم، آلودگی صوتی ناشی از فعالیت کارناوالها و ایجاد مزاحمت برای بیمارستانها و مدارس، تولید پسماندهای غذایی بهدلیل توزیع بدون برنامه و نظارت غذا و نوشیدنی در میان مردم و دعوتشدگان به کمپینها و... نیز از جمله مواردی هستند که نهتنها رأیدهندگان را پیرامون دغدغهمندی نامزدهای انتخابی در حوزه حفاظت از محیطزیست به تفکر وامیدارد، بلکه در مواردی نیز با افزایش نگرش منفی آنها همراه خواهد بود. لازم است برخی از اصول موفقیت سایر کشورهای جهان در زمینه برگزاری کمپینهای تبلیغاتی انتخاباتی سبز و با در نظرگرفتن حفاظت از محیطزیست مطرح شود. این اصول شامل بهرهگیری از ظرفیت رو به رشد شبکهها و رسانههای اجتماعی بهمنظور برگزاری کمپینهای تبلیغاتی، مناظرات اتخاباتی و ... ، کاهش مصرف و توزیع ظروف یکبارمصرف پلاستیکی و کاغذی در کمپینهای تبلیغاتی انتخابات، کاهش استفاده از پوسترهای کاغذی و بنرهای پلاستیکی و پارچهای در کمپینهای تبلیغاتی انتخابات، استفاده از ظروف پایدار در هنگام پذیرایی و توزیع غذا در کمپینهای تبلیغاتی انتخابات، تشویق و اطلاعرسانی به حامیان بهمنظور جلوگیری از رهاسازی پسماندها در معابر و خیابانها و بهرهگیری از کاغذها و پلاستیکهای بازیافتی در کمپینهای تبلیغاتی انتخابات است.