همه‌چیز هست اما گران است
مانند هر سال به ایام پرجنب‌وجوش شب عید رسیده‌ایم؛ روزهایی که برای بسیاری از اصناف روزهای طلایی فروش است و آنها می‌کوشند با تمام امکانات، فروش خود را به حداکثر برسانند؛ البته بازار امسال با توجه به کاهش محدودیت‌های مربوط به کرونا، حال و هوای دیگری دارد.
در دو سال گذشته بسیاری از فعالان کسبوکار به دلیل شیوع ویروس کرونا روزهای تلخ و پرزیانی را پشت سر گذاشتند. بسیاری از اصناف در این مدت زیانده بوده و برخی نیز حتی مجبور به تعطیلی شدند؛ بنابراین شاید امسال برای اصنافی که تاکنون کسبوکار خود را با چنگ و دندان حفظ کرده‌اند حکم روزنه امید و در عین حال مرگ و زندگی را داشته باشد. اما آیا بازار شب عید امسال می‌تواند توقعات بازاریان را برای فروش برآورده کند و آیا در این ایام تغییری در میزان سوددهی آنها ایجاد می‌شود؟
درباره وضعیت بازارهای مختلف شب عید از فعالان و دست‌اندرکاران اصناف پرس‌و‌جو کرده است که شرح توضیحات آنها را در ادامه می‌خوانید:
افزایش نرخ در این شرایط خودزنی است
جمشید مغازه‌ای، دبیر انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات ایران: درباره اقلام شیرینی، شکلات و بیسکویت کماکان قیمت‌های مصوب قبلی مبنای کار تولیدکنندگان است. با این حال، بازار این کالاها وضعیت چندان مناسبی ندارد.
یکی از مهم‌ترین مشکلات ما برای تولید امسال کمیاب شدن و گرانی نهاده‌های اصلی تولید یعنی روغن و شکر بوده که حتی کارخانه‌ها را با بحران مواجه کرده و حتی برخی از آنها را در آستانه تعطیلی قرار داده است زیرا کمبود این دو نهاده کل فرآیند تولید را متوقف می‌کند.
طبیعتا شکلات و بیسکویت در سبد مصرف خانوار جزو اقلام اساسی و ضروری به شمار نمی‌روند و طبیعی است با کاهش قدرت خرید مردم این اقلام از فهرست خرید خانواده‌ها کم یا حذف می‌شوند.
درباره حجم تولید شیرینی و شکلات برای عید نیز باید گفت میزان تولید به این دو دلیل عمده کاهش محسوسی یافته است. درحال‌حاضر هم به دلیل کوچک شدن بازار و هم کاهش قدرت خرید مردم، تولید با مشکل جدی مواجه شده است.
البته دولت پیش از این در زمینه تامین نهاده‌ها به‌ویژه روغن وعده‌هایی به تولیدکنندگان داده بود که هنوز به آن عمل نکرده و درحال‌حاضر با کمبود جدی این نهاده مواجه هستیم.
سود در بازار تولید شکلات، بیسکویت و شیرینی به حداقل رسیده اما با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و توان خرید مردم، اقدام به افزایش نرخ محصولات نوعی «خودزنی» است زیرا این بازار با قیمت‌های فعلی نیز مشتریان خود را از دست داده و ۳۰ تا ۴۰ درصد کوچک‌تر شده است.
یک ماه آینده تعیین‌کننده است
بهرام شهریاری، نایب‌رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران: با توجه به امیدواری تولیدکنندگان برای بهبود وضعیت بازار در آستانه نوروز امسال، آنها میزان تولید خود را افزایش داده‌اند تا شاید زیان‌های مربوط به دو سال گذشته در این بازار جبران شود.
اما تا امروز و کمتر از دو هفته به آغاز سال نو، هنوز بازار پوشاک کشور جان نگرفته است و اگر وضعیت به همین منوال پیش برود، تولیدکنندگان امسال نیز با زیان مواجه خواهند شد.
به‌طور سنتی در کشور ما فروش پوشاک در آستانه نوروز و ایام عید افزایش می‌یافت و به‌اصطلاح ایام طلایی بازار بود اما امسال به دلیل مشکلات اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم، شرایط دیگری به وجود آمده است. نرخ پوشاک به‌طور متوسط حدود ۳۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته که این میزان کمتر از متوسط تورم در کشور است.
این موضوع نشان می‌دهد تولیدکنندگان برای جلب نظر مشتریان از حاشیه سود خود کاسته‌اند اما این کار نیز تاثیر چندانی بر رونق بازار نداشته است. پوشاک درحال‌حاضر اولویت اول مصرف‌کنندگان نیست و دوری از بازارها پوشاک در شرایطی که بسیاری از خانواده‌ها از نظر معیشتی تنگنا هستند طبیعی است.
آنچه امروز در بازار پوشاک کشور شاهد هستیم این است که تولیدکنندگان دیگر به سود بیشتر و توسعه کسبوکار خود فکر نمی‌کنند و در تلاش هستند فقط ماندگاری خود را در بازار راکد پوشاک حفظ کنند. در هر حال تا امروز بسیاری از فعالان این حوزه به ناچار تولیدی‌های خود را تعطیل کرده و تغییر شغل داده‌اند و ساید با این وضعیت امسال نیز بر این تعداد افزوده شود.
یک ماه آینده برای فعالان حوزه پوشاک بسیار تعیین‌کننده است و میزان استقبال خریداران و رونق بازار تاثیر مستقیم ادامه فعالیت آنها در بازار خواهد بود.
نسبت به شب یلدا کاهش نرخ داشته‌ایم
علیرضا ارزانی، رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد: آجیل و خشکبار یکی از پایه‌های اصلی سفره‌های نوروز هستند و معمولا خانواده‌ها این اقلام را برای ایام عید در سبد خانوار قرار می‌دهند. با توجه به این موضوع و روند کاهشی نرخ ارز به نظر می‌رسد استقبال مردم از بازار آجیل و خشکبار بهتر از سال گذشته باشد.
به‌طور کلی وضعیت موجودی بازار خوب است و کمبودی در این زمینه نداریم؛ البته در چند هفته اخیر اخبار نادرستی درباره نرخ اقلامی مانند پسته منتشر شده که از افزایش این کالاها خبر می‌دهند.
اگرچه درحال‌حاضر انواعی از پسته با نرخ حتی بیش از ۴۰۰ هزار تومان در بازار داریم اما مسئله این است که این قیمت‌ها در طول یک سال گذشته نیز وجود داشته و مربوط به هفته‌های اخیر نیست. حتی در این زمینه می‌توان گفت نرخ برخی اقلام از جمله همین پسته نسبت به شب یلدا روند کاهشی داشته و تا ۱۰ درصد نسبت به آن مقطع کمتر شده است.
دلیل این موضوع نیز این است که خشکبار ایران به دلیل ماهیت وارداتی و صادراتی آن، در ارتباط مستقیم با نرخ ارز است و درحال‌حاضر به دلیل کاهش نسبی نرخ دلار، خشکبار نیز با افت نرخ مواجه بوده است.
فعالان بازار حوزه آجیل و خشکبار نیز مانند بقیه اصناف از کاهش توان خرید مردم و مشکلات اقتصادی کشور مطلع هستند و سعی می‌کنند با کاهش سود، خریداران بیشتری را جذب کنند.
در این زمینه نهادهای نظارتی نیز با بازرسی از روند عرضه آجیل و خشکبار بر قیمت، کیفیت و نحوه عرضه این محصولات نظارت دارد. به همین دلیل می‌توانیم به مصرف‌کنندگان قول بدهیم که در بازار امسال آجیل شب عید، شاهد به وجود آمدن قیمت‌های حبابی و افزایش نرخ این اقلام حداقل تا شب عید نباشیم.
البته این نکته نیز قابل ذکر است که هنوز بازار آجیل نوروز به روزهای اوج خود نرسیده است.
با توجه به اولویت‌های خرید، معمولا تهیه این اقلام در دو سه روز پایانی سال اتفاق می‌افتد که با توجه به شرایط موجود به نظر می‌رسد این بازار بهتر از دو سال گذشته باشد و خریداران بیشتری از آن استقبال کنند.
تنوع خرید کم شده است
قاسم‌علی حسنی، دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی: مواد غذایی از اقلامی است که در تمام طول سال مشتریان خود را دارد اما با این حال، معمولا شب‌های عید حال و هوای این بازار نیز متفاوت با سایر مقاطع زمانی است.
درباره استقبال مصرف‌کنندگان از این بازار باید گفت با توجه به کاهش حساسیت‌ها و محدودیت‌های کرونایی در کشور و افزایش احتمالی دید و بازدیدها به نظر می‌رسد استقبال مردم از بازار مواد غذایی نیز نسبت به دو سال گذشته بیشتر شده است؛ البته در این بازار هم مانند بسیاری از گروه‌های صنفی به دلیل مشکلات اقتصادی هم از تعداد خریداران کاسته شده، هم میزان خرید خانوارها کاهش یافته و هم تنوع اقلام خریداری شده نسبت به گذشته محدودتر شده است.
مواد غذایی در این روزها بازار به‌نسبت آرامی داشته و تغییر و تحول خاصی در قیمت‌ها به وجود نیامده است. به‌طور کلی می‌توان گفت فعلا کمبود خاصی در بازار مشاهده نمی‌شود اما افزایش نرخ کالاها در ماههای گذشته تمایل مردم به‌ویژه خانواده‌های اقشار کم‌درآمد را نسبت به حضور در بازارها بی‌انگیزه‌تر از گذشته کرده است.
با توجه به مشکلات اقتصادی موجود در کشور امیدواریم ماههای آینده با تغییر و تحولات بین‌المللی توان خرید خانواده‌های ایرانی افزایش پیدا کند تا ضمن تامین بهتر معیشت آنها، شاهد رونق بازارهای داخلی و در نتیجه رونق تولید در کشور باشیم.
مازاد تولید میوه داریم
اسدالله کارگر، رئیس اتحادیه‌فروشندگان میوه‌وسبزی تهران: آنچه در زمینه بازار میوه شب‌های نوروز متداول است، اینکه روزهای اوج فروش آن مربوط به ۳ روز پایانی سال است و هنوز خریداران به این بازارها نیامده‌اند.
در زمینه نرخ میوه در این بازارها باید گفت ثبات بازار امسال نسبت به سال‌های گذشته بسیار بیشتر است. قیمت‌ها نسبت به سال گذشته افزایشی متناسب با تورم داشته است و خوشبختانه در حال کمبودی در این زمینه در بازار وجود ندارد. امسال فراوانی انواع میوه به شکل مطلوب بوده و با مازاد تولید نیز مواجه هستیم.
البته با توجه به رفع محدودیت‌های مربوط به مسافرت‌ها شاید استقبال از بازار میوه و تره‌بار مانند سال‌های گذشته نباشد اما در هر حال تمام تلاش خود را برای تامین هرچه بهتر این اقلام در بازارها انجام خواهیم داد.
با توجه به اشباع بودن بازار میوه امسال، به‌طور قطع با افزایش نرخ و حباب در بازار میوه مواجه نخواهیم بود اما در هر حال نظارت‌ها در بازار میوه و سبزی به شکل جدی‌تر از گذشته ادامه خواهد داشت.
نهادهای نظارتی و بازرسان اتحادیه در تلاش هستند تا اقلام مختلف میوه با بهترین کیفت و کمترین نرخ به‌دست مصرف‌کنندگان برسد و تخلفی در این زمینه صورت نگیرد.
به‌طور کلی بازار میوه و تره‌بار آمادگی لازم را برای استقبال از خریداران نوروزی دارد و امیدواریم این بازار به شکل مطلوب نیازهای خریداران را تامین کند.
سخن پایانی
با توجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد بازارهای مختلف و متداول شب عید کمبود خاصی در تامین اقلام مورد نیاز خریداران ندارند. با توجه به رکود بیشتر بازارها در ماههای همه‌گیری کرونا، تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان محصولات مختلف امیدوارند در فرصت طلایی شب عید ۱۴۰۱ بتوانند بخشی از نیازهای‌شان را جبران کنند. اما نکته‌ای که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد، نگرانی بیشتر فعالان اقتصاد در حوزه بازار از کاهش قدرت خرید مردم در طول این ماه‌ها است زیرا در هر حال این خریداران هستند که می‌توانند باعث رونق بازارها شوند و مشکلات معیشتی ممکن است امسال نیز بسیاری از خانواده‌ها را از حضور در بازار شب عید دور کند. در نهایت اینکه بازار شب عید امسال شاید برای بسیاری از اصناف، یکی از ایستگاه‌های پایانی برای جبران زیان‌های اقتصادی و امکان ادامه فعالیت آنها باشد. پس باید منتظر ماند و دید حدود ۱۰ روز آینده چه اتفاقاتی برای بازار داخلی کشور رقم می‌خورد و آیا می‌توانیم شاهد سالی همراه با رونق برای اصناف کشور باشیم یا نه.
