عدم‌رعایت ایمنی خسارت را بیشتر می‌کند
مصطفی کرمانی-فعال حوزه صنعت
در همه استان ها کمیته سه جانبه ای متشکل از نمایندگان وزارت صمت، شبکه بهداشت و درمان و وزارت کار شکل گرفته تا با استفاده از اهرم ها و بازوهای قانونی، در موضوع بازرسی کار، عملکرد بهتری داشته باشند. نگاه اصلی در شهرک های صنعتی، رعایت تمام نکات ایمنی و استانداردهای مربوط به این بخش است و برای رعایت حداکثری ایمنی واحدهای ایمنی، شرکت شهرک ها مواردی را تذکر می دهند، بیلبوردهایی در سطح شهرک ها نصب می کنند، دستورالعمل های مربوطه را به واحدها ارسال می کنند، کلاس های آموزشی برای مسئولان ایمنی واحدها برگزار می کنند و... در واحدهای با بیش از ۵۰ نفر نیرو، کارشناس ایمنی و بهداشت حرفه ای در واحد مستقر می شود و در واحدهای کوچک هم نظارت ها ازسوی نهادهای متولی به صورت دوره ای انجام می شود. در هر صورت، طبق مصوبات شرکت شهرک های صنعتی، واحدهای صنعتی مستقر در این شهرک ها موظفند دستورالعمل های مربوط به بهداشت و ایمنی را رعایت کنند که شامل مواردی قبل از شروع فعالیت و ساختمان سازی تا هنگام فعالیت نیروی کار و بعضا در شرایط بعد از وقوع حادثه می شود.
برخی از ضوابطی که در راستای ایمنی در واحدهای صنعتی تعریف شده در تمام این واحدها مشترک است و در برخی واحدها نیز باتوجه به ماشین آلات و مواد اولیه ای که به کار می گیرند، استانداردهای خاصی باید رعایت شود.
از جمله مشکلاتی که واحدهای صنعتی در بخش ایمنی با آنها مواجه می شوند، یکی مربوط به نگاه بالا به پایین سازمان های متولی در برخورد با واحدهای صنعتی است که متاسفانه این نگاه سازمانی در بیشتر نهادها مشاهده می شود. مشکل دیگر مربوط به پیگیری مواردی است که صنعتگر به دلیل عدم رعایت نکات بهداشتی و ایمنی متخلف شناخته شده است. در مواردی واحد صنعتی به وضوح متخلف است، اما مواردی هم وجود دارد که عدم رعایت دستورالعمل های بهداشتی و ایمنی مربوط به عدم آگاهی صنعتگر و شاید در مواردی سوءتفاهم است. به عنوان نمونه، رعایت برخی الزامات را محدود به سال قبل دانسته و... که در اغلب موارد صحبت های صنعتگر شنیده نمی شود.
راهکار حل این مشکل برای اینکه هم کارفرما کمتر دچار مشکل شود و هم ایمنی رعایت و امنیت جانی و مالی در واحدهای تولیدی در سطح بالایی تضمین شود، این است که به عنوان نمونه انجمن رابط صنعتگر باشد و صنعتگر در زمینه دستورالعمل هایی که رعایت نکرده، به طور مستقیم مواخذه و محکوم نشود؛ به نوعی برخی از مواردی که باید از سوی یک واحد صنعتی رعایت شود، از سوی نهاد واسط برای او شفاف سازی شود و اگر تخلفی وجود داشته، دلایل صنعتگر شنیده شود. در این صورت، استانداردها توسعه پیدا می کند و راهکار بسیار خوبی برای برقراری ارتباط بین کارفرما، تشکل ها و مسئولان خواهد بود. شاید سختگیری هایی که در بحث ایمنی می شود برای کارفرما هزینه مالی قابل توجهی هم داشته باشد، اما به عنوان کسی که در حوزه صنعت فعالیت دارم، از این سختگیری ها رضایت دارم و تا جای ممکن، خود را موظف به رعایت شاخص ها و دستورالعمل های این بخش می دانم.
در شهرک های صنعتی، رعایت نکات ایمنی و بهداشتی جا افتاده است. البته در برخی موارد ضعف هایی وجود دارد، اما سختگیری ها و نظارت در این بخش در سطح بالایی است.
در این میان، یکی از موضوعاتی که واحدهای فعال در شهرک های صنعتی درگیر آن هستند، مربوط به زیرساخت هایی است که باید از لحاظ ایمنی فراهم باشند. تامین زیرساخت ها وظیفه دولت است که متاسفانه در این زمینه سرمایه گذاری نمی شود. به عنوان نمونه در شهرک صنعتی با ۱۲۰۰ واحد زیرساخت های لازم وجود ندارد و در محدوده تعریف شده برای آن شهرک، فقط یک واحد آتش نشانی فعالیت می کند.
بروز حادثه اجتناب ناپذیر است و کمبود منابع و امکانات، پیامدهای یک حادثه را بیشتر می کند، در حالی که با تقویت و ایجاد زیرساخت می توان ابعاد حادثه و بار مالی و جانی آن را کم کرد؛ به عبارتی شاید نتوان به طور صد درصدی جلوی حادثه را گرفت، اما می توان وسعت آن را کم کرد. وقتی ظرفیت زیرساخت ها پایین است در زمان حادثه دامنه خسارت ها بسیار زیاد خواهد شد و اتفاق در یک واحد، به راحتی واحدهای مجاور را هم درگیر می کند. اداره کل شرکت شهرک ها باید زیرساخت را ایجاد کند. این موضوع باید مدیریت و از قبل پیش بینی شود که متاسفانه بسیاری از این موارد پیش بینی نشده و تبدیل به معضل شده است. واقعیت این است که مشکل عمده شهرک های صنعتی در بخش زیرساختی است که ازسوی نهادهای متولی و دولت تامین اعتبار نمی شود.
شهرک های صنعتی عوارض پرداخت می کنند، اما خدماتی دریافت نمی کنند و انتظار این است که بخشی از این عوارض صرف تامین و توسعه زیرساخت های مربوط به شهرک ها شود که قطعا در مواردی تجهیزات مربوط به ایمنی را نیز در برمی گیرد و در افزایش سطح ایمنی و بهداشت این نواحی تاثیرگذار خواهد بود.
