مجموعه‌های ایمینو و یونیدرو نیز در راستای تجمیع شرکت‌های دانش‌بنیان و یافتن خلأهای موجود در این بخش تشکیل شده‌اند. وجود دو ظرفیت ذخایر معدنی و نیروی متخصص باعث شده است تا نگاه مدیران معدنی کشور به توسعه فناوری‌‌‌های این حوزه متمرکز شود. در همین حال یکی از راه‌‌‌های رفع مشکلات موجود در بخش معدن و صنایع معدنی کشور ارتباط با دانشگاه و دانش تولید‌شده در دانشگاه است. شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین شتاب‌‌‌دهنده‌‌‌ها نقش حلقه واصل دانشگاه و صنعت را ایفا می‌کنند تا علوم تئوری تدریس‌شده در دانشگاه در صحنه عمل ظاهر شوند.

تسهیلگری و بسترسازی در اولویت است

مجری طرح ایجاد زیست بوم نوآوری و فناوری بخش معدن و صنایع معدنی (ایمینو) اعلام‌کرد: طبق تاکید وزیر صمت و سرپرست ایمیدرو، حوزه‌های فولاد و مس پیشران هستند و در این راستا برای تحقق اهداف این بخش‌ها، رویکرد استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها و حوزه فناوری مورد توجه است.

به گزارش سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، مجید وفایی‌فرد‌ که در هفتمین رویداد همرسانی توسعه بازار و تجاری‌سازی محصولات و خدمات شرکت‌های دانش‌بنیان زنجیره آهن و فولاد (دایان ۷) سخن می‌گفت، افزود: موضوع پیشران بودن بخش‌های فولاد و مس با تمرکز بر استفاده از ظرفیت‌های فناورانه حاکی از آن است که سهم دانش‌بنیان‌ها در تولید ناخالص داخلی افزایش می‌یابد. برهمین اساس در طرح زیست بوم نوآوری و فناوری، تسهیلگری و بسترسازی در اولویت قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه تاثیر فناوری در جلوگیری از خام‌فروشی گفت: به نوعی صادرات فولاد خام نیز خام‌فروشی محسوب می‌شود و در صورتی که جهت‌گیری به سمت تولید آلیاژها و سوپرآلیاژها باشد، سهم ما را در ایجاد ارزش‌افزوده مناسب افزایش خواهد داد. وفایی‌فرد ادامه‌داد: در این مسیر بهره‌مندی از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها بسیار مهم است.

مجری طرح ایجاد زیست بوم نوآوری و فناوری بخش معدن و صنایع معدنی عنوان کرد: از سوی دیگر در حوزه تولید «فولاد سبز» و کلان روندهای بخش صنایع معدنی، موضوع کربن‌زدایی، بازیافت و اقتصاد چرخشی مطرح است.

وی اضافه‌کرد: کلان روندها در حوزه فولاد بسیار با اهمیت است و جهان هم به این سمت متمرکز شده است. همچنین ایجاد ارزش افزوده در صنایع پایین دستی فولاد بسیار مهم است که در این زمینه بحث تحقیقات و ظرفیت دانش‌بنیان‌ها در شرکت‌های پیشرو جهان مورد توجه است و نمونه موفق آن را در آلمان شاهد هستیم.

برنامه برگزاری اینوماین ۴

وفایی‌فرد، در بخش دیگری از سخنان خود از برگزاری جشنواره ایده‌های ارزش‌آفرین بخش معدن و صنایع معدنی(اینوماین۴) در پاییز امسال خبر داد و گفت: جشنواره امسال به صورت نیازمحور و اولویت محور برگزار می‌شود.

وی افزود: این جشنواره که در دوره‌های گذشته در بخش‌های فرآوری مواد معدنی، هوشمندسازی، ماشین‌آلات، آهن فولاد(۱) و HSE برگزار شده است؛ نیازها را احصا کرده که در سایت ایمینو قابل دسترس است. مجری طرح ایجاد زیست بوم نوآوری و فناوری بخش معدن و صنایع معدنی اعلام کرد: این اطلاعات برای متخصصان و دانشگاهیان که به دنبال ایجاد استارت آپ هستند، بسیار مفید است.

تعمیق ساخت داخل

وفایی‌فرد گفت: صنایع معدنی بزرگ نیز می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و نیازهای فناورانه خود را مطرح کنند که حاصل آن تعمیق ساخت داخل است؛ این رویه شرایطی را فراهم خواهد کرد که تا با این بسترسازی بتوانیم میزان ساخت داخل را افزایش دهیم. وی ادامه‌داد: در بحث آلیاژهای خاص که دارای ارزش‌افزوده بالا است، از عناصر استراتژیک استفاده می‌شود که «وانادیوم» یکی از این عناصر کلیدی است و در این زمینه در برنامه‌ها و جشنواره پیش رو مورد توجه قرار گرفته است.

برگزاری تورهای فناورانه

وفایی فرد گفت: برگزاری تورهای فناورانه برای حضور استارت آپ‌ها و دانش‌بنیان‌ها در مجتمع‌های معدنی در شمار برنامه‌ها قرار دارد که در این راستا بازدید از مجتمع سنگ‌آهن سنگان به‌زودی انجام می‌شود. به‌طور حتم این همگرایی منجر به افزایش بهره‌وری و توسعه می‌شود.

مکانیسم‌های ارتباط بنگاه‌های پیشران و دانش‌بنیان‌ها

معاون پیشین سیاست‌گذاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری نیز با اشاره به نحوه ارتباط بنگاه‌های پیشران نوآوری نظیر فولاد با شرکت‌های دانش‌بنیان اظهار کرد: دو مکانیسم برای ارتباط بین شرکت‌های بزرگ به‌عنوان پیشران نوآوری و شرکت‌های کوچک دانش‌بنیان وجود دارد که یکی شامل همکاری قراردادی شرکت‌های دانش‌بنیان و تیم‌های فناور در حوزه‌های توسعه محصول و بهبود فرآیند شرکت‌های بزرگ و دیگری مدل همکاری سهامی است که در این مدل شرکت‌های بزرگ با محتمل بودن آینده اقتصادی مطلوب در زنجیره ارزشی یا زنجیره ارزش‌های مکمل ارائه شده در شرکت‌های دانش‌بنیان، به صورت سرمایه‌گذاری سهامی در این شرکت‌ها ورود می‌کنند.

مهدی الیاسی بیان کرد: شرکت‌های پیشران نوآوری در مدل رابطه قراردادی، شبکه نوآوری ایجاد می‌کنند و در رابطه سهامی در واقع نقش تسهیلگر را ایفا می‌کنند.

وی افزود: مثلا اگر یک شرکت بزرگی مثل فولاد مبارکه بخواهد با بنگاه‌های دانش‌بنیان کار کند و خودش مستقیم سهامدار تعدادی از شرکت‌ها بشود؛ ممکن است نتواند آن زنجیره و سبد سرمایه‌گذاری را درست توسعه بدهد که در این حالت راه‌حل تشکیل هسته‌های میانی یا صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی ( CVC ) است. الیاسی گفت: بنگاه‌های cvc در واقع شرکت‌های مدیریت سبد سرمایه‌گذاری بنگاه‌های بزرگ روی دانش‌بنیان‌ها است که کاملا در دنیا نیز سابقه دارد.

مهدی الیاسی گفت: این بنگاه cvc در واقع حلقه ارتباطی بین بنگاه‌های بزرگ و حوزه نوآوری است که می‌تواند رابطه شبکه‌ای سبد سرمایه‌گذاری‌های بزرگ را شکل بدهد که مهم‌ترین هدف این سبد سرمایه‌گذاری ایجاد حلقه‌های با ارزش‌افزوده بالا در صنعت است.

سخن پایانی

اقتصاد دانش‌بنیان یعنی اقتصادی که شرکت‌های بزرگ با سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری و نوآوری موفق به کسب درآمد می‌شوند. بسیاری از کارشناسان معتقدند برنامه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا یک برنامه اقتصادی نیست بلکه برنامه‌ای آینده‌نگر با نیت بکارگیری جوانان نخبه و ایجاد یک شبکه از ظرفیت‌های فناورانه است. به این ترتیب وقتی صحبت از اقتصاد دانش‌بنیان می‌کنیم؛ منظور اقتصاد شرکت‌های بزرگ است که در این میان شرکت‌های بزرگ مثل شرکت‌های صنایع معدنی، صنایع پتروشیمی، صنایع سیمان، صنایع خودروسازی و لوازم خانگی می‌توانند بازیگران بالقوه و مهم اقتصاد دانش‌بنیان باشند؛ همان‌طور که تعدادی از شرکت‌های دانش‌بنیان توسعه‌یافته در سال‌های اخیر تبدیل به بازیگران بزرگ این حوزه شده‌اند.