فرصت‌سوزی‌ها ادامه دارد
هرچند جذب تماشاچیان جام جهانی ۲۰۲۲ قطر می‌تواند آینده گردشگری ایران را رقم بزند، اما باید دید اکنون که برای سفر این تماشاچیان لغو روادید کرده‌ایم، آیا زیرساخت‌های لازم از صدور ویزا گرفته تا اقامت و پذیرایی فراهم است.
هرچند جذب تماشاچیان جام جهانی ۲۰۲۲ قطر می تواند آینده گردشگری ایران را رقم بزند، اما باید دید اکنون که برای سفر این تماشاچیان لغو روادید کرده ایم، آیا زیرساخت های لازم از صدور ویزا گرفته تا اقامت و پذیرایی فراهم است. حضور تیم ملی ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ و البته جذب بخشی از تماشاچیان بازی های جام جهانی برای بازدید از جاذبه های گردشگری ایران، از جمله موضوعات مهمی هستند که این روزها پیرامون برگزاری جام جهانی قطر در پاییز امسال مطرح شده است.
صمت در این گزارش به بررسی فرصت سوزی ایران در فعالیت های سودمند گردشگری در جام جهانی ۲۰۲۲ پرداخت.
قطر الگوی توسعه گردشگری
جام جهانی قطر که بیست ودومین جام جهانی فوتبال به شمار می رود از ۲۱ نوامبر تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲ یعنی از ۳۰ آبان تا ۲۷ آذر ۱۴۰۱ در ۸ ورزشگاه و ۵ شهر کشور قطر برگزار خواهد شد. این نخستین جام جهانی به شمار می رود که یک کشور از جهان عرب میزبان آن است و همچنین بعد از جام جهانی ۲۰۰۲ دومین بار است که جام جهانی در آسیا برگزار خواهد شد. به علاوه این جام جهانی آخرین دوره از مسابقات است که در آن ۳۲ تیم شرکت خواهند کرد. در جام جهانی ۲۰۲۶ و بعد از آن حضور ۴۸ تیم قطعی است. گرمای شدید قطر در فصل تابستان سبب شده این جام جهانی از اواخر نوامبر تا اواسط دسامبر برگزار شود. این نخستین بار است که این رقابت ها در ماه مه، ژوئن و ژوئیه برگزار نخواهند شد. کشور قطر از دسامبر ۲۰۱۰ که توسط فدراسیون جام جهانی فوتبال، فیفا به عنوان میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ انتخاب شد؛ توانست زیرساخت های گردشگری و شهری خود را توسعه بخشیده و با بودجه ای افزون بر ۲۰۰ میلیون دلار، ۸ ورزشگاه، شهر جدید، فرودگاه، بندر و مترو را توسعه بخشید. کشور ما نیز می توانست با هدف میزبانی ایران از گردشگران جام جهانی نقش موثری در این مسابقات داشته باشد، البته با انجام یک برنامه ریزی مدون.
گردشگری ایران از جام جهانی قطر حذف شد
رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران با اشاره به اعلام خبر عدم رزرو حتی یک تخت از هتل های کیش توسط گردشگران جام جهانی قطر گفت: یکی از خصوصیت های بارز جام جهانی گردشگری و تحریک سفر است. از همین رو رقابت سنگینی میان مقاصد مختلف گردشگری برای میزبانی جام جهانی وجود دارد. این موضوع را اگر در ۲ ، ۳ دهه گذشته مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که این رقابت ورزشی چه تاثیر خوبی بر روند صنعت گردشگری کشورهای میزبان گذاشته است.
به گزارش آفتاب ایران، فرید جواهرزاده افزود: وقتی موضوع میزبانی جام جهانی در قطر مطرح شد، چند موضوع پیش آمد که فرصت مغتنمی برای ایران به وجود می آورد. بررسی های ما در ادوار مختلف جام های جهانی نشان می دهد عمدتا سفر گردشگران به کشور میزبان، ۲ هفته زمان می برد و اقامت طولانی مدتی در مقصد خواهند داشت. گردشگران برای تردد میان شهرهای مختلف میزبان نیز برنامه ریزی می کنند. به عنوان مثال در جام جهانی گذشته که در روسیه برگزار شد، بازی ها در شهرهای مختلف این کشور برگزار می شد و بازی های ایران در شهرهای کازان، سن پترزبورگ و سارانسک برگزار شد که فاصله زمانی زیادی با یکدیگر داشت. جابه جایی گردشگر و اقامت ۲ تا ۳ روزه در هر شهر می تواند یک پکیج سفر را در طول آن ۲ هفته که گردشگر در مقصد اقامت دارد، به وجود آورد.
رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران ادامه داد: قطر کشور کوچکی است و فاصله میان ۲ استادیوم در ۲ نقطه این شهر بیش از ۲ ساعت نیست. از همین رو به دلیل کوچک بودن این کشور قطعا اقامت طولانی مدت برای گردشگران خسته کننده خواهد بود. مساحت قطر برابر مساحت استان قم در ایران است، بنابراین از ابتدا مسجل شده بود که گردشگران قطعا ۲ هفته را در این کشور صبر نخواهند کرد. با این وجود برای استفاده از ظرفیت های گردشگری منطقه توسط گردشگران جام جهانی رقابتی میان کشورهای عربستان، امارات، عمان، بحرین، ترکیه و حتی مصر به وجود آمد.
جواهرزاده یادآور شد: ما نیز در ایران به این مسئله توجه کردیم و بسیاری از متخصصان نکاتی را متذکر شدند و وزارت میراث فرهنگی نیز به موضوع ورود کرد. در همین راستا، وزارت راه با برنامه ریزی هایی، تعاملاتی را در مسیرهای هوایی و دریایی میان ایران و قطر آغاز کرد. مسیرهای دریایی نیز رصد و مشکل تامین سوخت یارانه ای برای کشتی ها پیگیری شد.
وی گفت: ما نیازمند اقدامات راهبردی برای گردشگران جام جهانی در سفر به ایران بودیم و رقبای گردن کلفتی در کنار خود دیدیم که باید برنامه ریزی های مفصلی بابت آن انجام می شد، اما این اقدامات باید از مدت ها قبل آغاز می شد تا از ۳ تا ۴ ماه قبل رزروها برای اقامت شروع شود.
هتل های کیش بی مسافر ماندند
رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران بیان کرد: رئیس جامعه هتلداران ایران اعلام کرده ۲۰ هزار تخت برای اقامت گردشگران جام جهانی اختصاص داده شده که میزان قابل قبولی است، اما چرا حتی یک تخت از این ظرفیت رزرو نشد؟ برخی این اتفاق را به اتفاقات اخیر و ناآرامی های ایران ارتباط می دهند که این موضوع صریحا رد می شود. اگر قرار است رزروی صورت گیرد، باید از چند ماه قبل انجام می شد. پس این موضوع نشان می دهد داستان مقداری عمیق تر و ریشه ای تر است که به ناهماهنگی میان نهاد های مرتبط باز می گردد. جواهرزاده خاطرنشان کرد: باید ظرفیت های گردشگری ایران به خوبی به دنیا معرفی می شد. موضوع ایران هراسی نیز از بزرگ ترین چالش هایی است که باید برای رفع آن برنامه ریزی شود، چراکه این مسئله یک شبه قابل حل نیست.
وی اضافه کرد: این موضوع نیاز به برنامه های هماهنگ و استراتژی تبلیغی متناسب از قبیل هشتگ گذاری در فضای مجازی داشت. همچنین برگزاری تورهای آشناسازی خبرنگاران رسانه های بین المللی، تولید محتوای مناسب و برنامه ریزی برای رفع مشکلات احتمالی گردشگران مانند تبادل ارز و استفاده از کارت های بانکی بین المللی به دلیل تحریم ها از دیگر اقدامات لازم بود.جواهرزاده ادامه داد: می دانیم که ایران در زمینه فعالیت شرکت هایی هواپیمایی ضعف دارد، اما معمولا بین ایران و قطر حدود ۳۷ پرواز در هفته صورت می گیرد که فقط یک پرواز توسط شرکت هواپیمایی ایرانی انجام می شود. عملا این پروازها توسط ایرلاین های خارجی پشتیبانی می شود که باید از همین موضوع استفاده و برنامه ریزی می کردیم.
حضور گردشگران جام جهانی در ایران
رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران تصریح کرد: با توجه به اینکه شرایط گردشگری ایران پس از کرونا رو به بهبود بود، حضور گردشگران خارجی جام جهانی در ایران می توانست به هزاران نفر برسد و در شرایط پساکرونا همانند یک اکسیژن خالص برای گردشگری ایران باشد.
جواهرزاده با اشاره به اینکه ایران در شرایط نامطلوبی برای حل این موضوع ورود کرده، خاطرنشان کرد: فدراسیون فوتبال ایران شرایط متزلزلی داشت. در این میان، وزارت راه و شهرسازی نیز وارد یکسری داستان های حاشیه ای شده بود و کناره گیری سعید محمد از شورای عالی مناطق آزاد نشان داد برنامه جذابی برای گردشگران جام جهانی در این بازه زمانی نداشته ایم.
وی اضافه کرد: گردشگری همواره با یکسری چالش ها روبه رو است که باید برای آن برنامه ریزی شود. به عنوان مثال، هدف اصلی ما جذب حداکثری تماشاگر به این رویداد بود که حتی به حداقل آن نیز دست پیدا نکردیم. این چالش را بیشتر ناشی از ضعف مدیریتی، عدم هماهنگی میان نهاد ها و نداشتن برنامه بلندمدت می بینم.
این موارد مشکلات اصلی ما بود و حتی با لغو ویزا برای تماشاگران جام جهانی نیز مسئله حل نمی شد. شاید لغو ویزای ایران اقدام موثر و خوبی بوده باشد، اما نبود اراده واقعی در برخی از سازمان ها و نهادهای مسئول، دلیل اصلی این کم توفیقی بوده
است.
روایتی از یک فرصت سوزی دیگر
برخی از کارشناسان بر این باورند که این رویداد ورزشی فرصت طلایی برای گردشگری فارس است و باید از آن نهایت استفاده را کرد و شاهد این ادعا هم به اخبار منتشر شده در ۱۰ ماه گذشته برمی گردد که چطور مسئولان وقت سیاسی، فرهنگی و گردشگری در استان فارس از آمادگی زیرساخت های اقامتی و رفاهی این استان برای حضور تماشاگران جام جهانی خبر دادند.
حتی طبق اظهارات سرپرست هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران از شهرهای تهران، شیراز، لار و لامرد پروازهای مستقیمی به قطر انجام می شود که با توجه به شرایط موجود و نبود تماشاگران ایرانی باید گفت به کجا چنین شتابان.
محمود فخری، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی، فارس معتقد است وقتی کاری دست متخصص واگذار نشود، مشکلات یکی پس از دیگری به وجود می آیند، به طوری که پیرامون مباحث جام جهانی هر کسی از دید خود مصاحبه کرد بدون آنکه تخصصی در حوزه گردشگری و ورود مسافر داشته باشد.
وی در گفت وگو با ایلنا گفت: در برگزاری جام جهانی قطر و جذب تماشاگران این مسابقات به عنوان گردشگر به کشور و فارس، کار عملا از دست متخصصان حوزه گردشگری خارج شده است.
وی تصریح کرد: مسئولان استان و البته کشور، مصاحبه های زیادی با رسانه ها درباره جذب گردشگران به واسطه برگزاری جام جهانی در قطر انجام دادند که نتیجه آن تنها تبدیل به چند تیتر در فضای مجازی و صفحات روزنامه ها شد. فخری با انتقاد از عملکرد مسئولان در این حوزه و بهره نبردن آنها از توان نیروهای متخصص گردشگری تاکید کرد: دولتی ها با استفاده نکردن از مشاوره های بخش خصوصی در گردشگری فقط وقت تلف کردند و آسیب جبران ناپذیری به گردشگری فارس زدند. رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی فارس با اشاره به اینکه گردشگری، صنعتی کاملا تخصصی است و نباید سیستم دولتی بدون در نظر گرفتن این موضوع به آن ورود کند، عنوان کرد: اعمال سلیقه و انجام کارهایی بدون مشاوره های تخصصی و کارشناسی، باعث شد عملا گردشگری توسعه نیابد.
به گزارش ایلنا، حدود ۷ ماه است مسئولان دولتی و خصوصی با اظهارنظرهای گوناگون بر این باور بودند که می توانند تماشاگران جام جهانی قطر را به ایران و البته فارس هدایت کنند، اما تاکنون هیچ یک از این اظهارنظرها برآورده نشده است. طبق بررسی های انجام شده، تاکنون فقط قرار است یک تور گروهی حدود ۵۰ نفره در زمان برگزاری رویداد جام جهانی قطر به فارس سفر کنند که البته حضور آنها هم هنوز قطعی نشده و رایزنی ها همچنان ادامه دارد.
سخن پایانی
هرچند برگزاری جام جهانی فوتبال در قطر می تواند فرصت مناسبی برای ایران و جذب تماشاچیان این بازی ها به عنوان گردشگر باشد، اما آنچه اهمیت دارد آن است که دولت در نهایت چه تصمیماتی در این زمینه اخذ می کند. هرچند تصمیم بر آن شده که ویزای رایگان صادر شود، اما به نظر کارشناسان، در این زمینه باید چند نکته موردتوجه قرار گیرد. از یک سو باید دید آیا زیرساخت های لازم برای صدور تعداد زیادی ویزا در بازه زمانی محدود وجود دارد؟ آیا کنسولگری های ما آمادگی لازم برای انجام این کار آن هم در بازه زمانی برگزاری بازی های جام جهانی را دارند و می توانند این مهم را در بازه زمانی وعده داده شده برای صدور ویزای رایگان انجام دهند؟ هرچند ممکن است بگویند ویزا به صورت فرودگاهی صادر می شود، اما در نهایت انجام فعالیت سیستماتیک توسط یک مجموعه واحد اهمیت دارد. باید بتوان سازکاری را تعریف کرد که صدور ویزا با کمترین مشکل انجام شود. این در حالی است که هم اکنون با وجود آنکه هنوز تورهای ورودی کشور رونق چندانی ندارند و تازه وارد فاز عملیاتی شده ایم و به نوعی تعداد گردشگران آنچنان که باید زیاد نیست، بازهم در حوزه صدور ویزا با مشکل روبه رو هستیم و کار به کندی انجام می شود. یادمان باشد که ممکن است در بازه زمانی برگزاری بازی های جام جهانی قطر با حضور تعداد زیادی از گردشگران روبه رو شویم. از این رو از هم اکنون باید زیرساخت های لازم برای صدور ویزاهای رایگان را فراهم کنیم.
