دانش‌بنیان‌ها از پس آلاینده‌ها برمی‌آیند
هادی اله‌یاری، عضو کمیته نفت و گاز معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری
فلر جزو آلاینده ترین تجهیز در صنعت نفت و گاز است که باتوجه به اینکه عمر مخازن نفتی و گازی کشور به دور دوم و سوم خود نزدیک شده، میزان گازهایی که همراه با نفت و گاز منتشر می شود، بسیار افزایش پیدا کرده است.
براساس گزارش های جهانی و برمبنای آمارهای رسمی، ایران با بیش از ۱۳ میلیارد مترمکعب، در رتبه سوم دنیا در بخش سوخت فلر قرار دارد؛ اما داده های واقعی عددی نزدیک به ۱۷ تا ۱۸ میلیارد مترمکعب را نشان می دهد که حاکی از رتبه دوم ایران در طبقه بندی جهانی است.
علت آن نیز به استفاده نکردن از فناوری های جدید و فرسودگی تجهیزات قبلی بر می گردد. پالایشگاه های نفتی و گازی کشور برای ریکاوری فلر نیازمند سرمایه گذاری هستند که به دلیل تحریم ها و عدم سرمایه گذاری خارجی متصدیان مجبور هستند سالانه ۵ میلیارد یورو گاز همراه نفت را فلر سوزی کنند. طبق بررسی های انجام شده در برخی میادین گازی از میزان بازگشت گاز فلر در نیروگاه، می توان سرمایه یک سال نیروگاه را تامین کرد.
براساس آمار ۸۰ درصد سوخت توربین های گازی وابسته به گاز طبیعی است، همچنین توربین های گازی و بویلرها وابسته به سوخت است که به دلایل ملاحظات فنی شیرین سازی شده است و آلایندگی ندارد، اما در مقایسه با همتایان پیشرفته خود در جهان، میزان انتشار دی اکسیدکربن تولیدی آنها ۳ تا ۵ برابر است.
اینجا هم مشکل تامین مالی داریم
برای حفاظت از محیط زیست باید در مسیر کاهش آلایندگی های استخراج گاز اقدام مهمی را به سرانجام برسانیم. اما باتوجه به تنش های ارزی موجود در کشور امکان استفاده از این فناوری های نوین برای کاهش آلایندگی ها مهیا است، اما سرمایه گذاری برای استفاده از این فناوری ها انجام نمی شود.
در کل کاهش فلرینگ، جایگزینی توربین ها و تجهیزات قدیمی صنعت نفت و گاز مواردی است که نیازمند کاربرد فناوری های به روز است. گفتنی است، این معضل در بیشتر کشورهای اروپایی موضوعی حل شده است.
بسیاری از کشورهای اروپایی و امریکای شمالی توانستند با استفاده از روش های مختلف به شدت از میزان آلایندگی هایی که دارند، بکاهند. برای مثال از سال ۲۰۱۸ در امریکای شمالی به 5/0 درصد سولفور در سوخت رسیدند و در اروپا این میزان به 1/0 درصد رسیده است، اما در کشور ما به دلیل عقب افتادگی های مالی و دسترسی نداشتن به منابع مالی و فنی، دچار محدودیت هایی هستیم که مجبوریم برای سوخت با سولفور کم از کشورهای همسایه نظیر امارات کمک بگیریم که امری بسیار هزینه بر است.
دانش بنیان ها را جدی بگیریم
باتوجه به موارد یادشده باید توان شرکت های دانش بنیان برای حل رفع آلایندگی های ناشی از استخراج گاز را جدی گرفت. بسیاری از شرکت های داخلی توان طراحی این سیستم ها را دارند و با یک برنامه ریزی دقیق می توان آن را عملیاتی کرد. برای مثال در فرآیند کاهش سولفورو این موضوع در داخل کشور توسط شرکت های داخلی امکان پذیر است.
درباره آلاینده هایی نظیر اکسیدهای نیتروژن معمولا کارفرماها و مالکین تجهیزات به دلیل اینکه ممکن است تداخلی در ضمانت تجهیز به وجود بیاید، معمولا مایل نیستند از شرکت های دیگر برای کاهش این آلاینده استفاده کنند و احتیاج است که سازنده موتور در کنار مجموعه باشد و چون در شرایط تحریم به سر می بریم، دسترسی های این چنینی به افراد وجود ندارد، اما در زمینه کاهش دیگر آلاینده ها، این روند به راحتی و بدون حضور سازنده موتور انجام می شود.
نقش دولت مهم است
دولت می تواند نقشی حاکمیتی داشته باشد، به گونه ای که اجبار نیروگاه ها و کشتی ها را برای کاهش انتشار در برداشته باشد. برای مثال دادن مشوق ها و تنبیه هایی برای شرکت ها می تواند رویکردی راهگشایانه باشد. علاوه بر آن با واگذاری چند دستگاه به شرکت های دانش بنیان داخلی برای داخلی سازی این فناوری ها می توان هزینه های ساخت را تا ۵۰ درصد کاهش داد؛این موضوع در ساخت کشتی ها و نیروگاه ها هم قابل اجرا است.
