سنگ کوپ استخراجی ماده خام است
پیش از نقد بر این موضوع که طبق نظر برخی کارشناسان سنگ استخراجی به شکل کوپ از معدن سنگ خام محسوب نمیشود، باید در وهله نخست به تعریف ماده خام در دنیای تولید پرداخت.
تعریف ماده خام در قانون معادن به مادهای اطلاق میشود که بدون تغییر فیزیکی یعنی خوردایش به اجزای کوچک و بدون تغییر شیمیایی باشد. همچنین در ادامه باید بر این نکته تاکید کرد که مقایسه مواد معدنی فلزی و غیرفلزی جدا با معادن سنگ ساختمانی نتیجه مطلوب نمیدهد چراکه این موارد با یکدیگر سنخیتی برای مقایسه ندارند.
بهعنوان مثال، کنستانتره سنگآهن یکی از مراحل فرآوری را پشت سر گذاشته و از دید تصمیمسازان استراتژیست و کارشناسان صنعت فولاد حتی میشود همین ماده را در چرخه ارزش تولید در مقام ماده اولیه کارخانه فولاد در نظر گرفت که مصوبات اخیر هم این دید را تایید میکند چراکه کنستانتره در بازار مصرفی ندارد مگر بهعنوان مواد اولیه کارخانه فولاد.
از سوی دیگر، مبنای نرخ تمامشده تولید سنگ خام محاسبه قسمت پرت نیست. برای مثال، تراورتنی داریم که در منطقهای تکتونیکی پر درزه ایجاد شده و دارای بهرهوری پایین است.
اما تراورتنی داشته باشیم با تراکم قوی دارای بهرهوری بالا باشد. در هر دو حالت کوپ داریم و این موضوع هیچ ارتباطی با میزان پرت ندارد.
مقایسه کشورها با یکدیگر از لحاظ شرایط و نوع و کیفیت معدنکار و نوع سنگ موثر و مطلوب نیست زیرا هر کشوری شرایط و مقتضیات خودش را داراست.
هزینهها، نرخ تمامشده، بازار مصرف، برند بودن یا نبودن، نرخ فروش و... همه متناسب با شرایط منحصر به فرد کشورها متفاوت است. مابهالتفاوت قیمتی و هزینههای تولید حتی اگر منجر به دریافت ارزش تولید شود، باز هم دلیلی بر آن نیست که ما ماده اولیه تولید کارخانه سنگبری را خام ننامیم.
آنکه کشورهایی مانند ایتالیا میتوانند چنین فروشی داشته باشند یا ترکیه روندی دیگر برای این موضوع در پیش گرفته باشد و دنبال صرفه اقتصادی باشند، باز هم در تعریف چرخه تولید و ماهیت سنگ کوپ خام تغییری ایجاد نمیشود.
مهمترین دلیل رد تعریف سنگ استخراجی به شکل کوپ بهعنوان ماده غیرخام آن است که تعاریف ارائه شده درباره خام فرض نکردن سنگ کوپ در هیچ ترم بینالمللی در دنیا در تاریخ صنعت سنگ دنیا مطرح و معرفی نشده است. چه این سنگ بتواند با ارزش بالاتر فروش برود و چه نه، باز هم تاثیری در تعریف سنگ کوپ خام ندارد.
چالش اصلی این است که مواد اولیه کارخانه سیمان همیشه مواد اولیه است اینکه خورد شود یا نشود آهک و رس ماده اولیه کارخانه سیمان است.
ماده اولیه و خام سنگبری نیز کوپ خام حاصل از استخراج معدن سنگ است. ما نمیتوانیم ترمهای علمی-صنعتی دنیا را کنار بگذاریم و تعریفی ارائه کنیم که هیچ جا وجود ندارد.
اگر تلاش برای متقاعد کردن دنیا برای تغییر این اسامی Rough Block و Raw Block موفقیتآمیز واقع شود، قبولش سادهتر خواهد بود. به عنوان راهکار اگر بتوان جدولی تنظیم کرد که تبعات مثبت فرآوری را در یک فهرست بلندبالا جمعآوری کرده باشد، ممکن است در نرخ نهایی فروش دیده نشده و تاثیرگذار نباشد اما دستاورد بزرگی است چراکه ایجاد شغل، ایجاد گردش سرمایه، و رونق خانواده صنایع وابسته از صنعت ماشینسازی تا تعمیرات و نگهداری و قطعهسازی همه از فواید آن خواهد بود.