ایران و آمریکا به احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ نزدیک شده‌اند. توافقی که دولت ترامپ از آن بیرون آمده بود.

در حالی که مذاکرات از نزدیک به یک سال پیش آغاز شده، دولت ایران عوض شده و در حاشیه خلیج فارس هم اتفاقات مهمی افتاده است. حالا هم که روسیه به اوکراین حمله کرده است. این امر می‌تواند به تلاش‌ها برای احیای توافق میان تهران و قدرت‌های جهانی فوریت بخشد. چنین اتفاقی منجر به این خواهد شد که ظرف چند ماه ده‌ها میلیون بشکه نفت خام ایران وارد بازارهای جهانی شود.

در همین رابطه بلومبرگ، تاثیر توافق هسته‌ای بر بازارها و نظام بانکی و امنیت منطقه مورد بررسی قرار داده است.

بر اساس توافق، آمریکا تحریم‌ها علیه خرید نفت ایران را لغو خواهد کرد. ترامپ این تعلیق را در سال ۲۰۱۹ برداشت و همین موضوع موجب شد تا میزان صادرات نفت ایران به شدت تحت تاثیر قرار بگیرد. بازگشت به توافق، اگر چه ممنوعیت تاریخی واردات نفت ایران از سوی امریکا را لغو نمی‌کند، اما می‌تواند به این معنا باشد که کشورهای دیگر بدون ترس از تحریم‌های ثانویه نفت ایران را بخرند. البته ممکن است حدود دو ماه طول بکشد تا ایران بتواند فروش نفت خود در بازارهای جهانی را آغاز کند.

قبل از ممنوعیت ترامپ مشتریان اصلی نفت ایران، چین، هند، کره‌جنوبی، ژاپن، ترکیه، تایوان، ایتالیا و یونان بودند. حالا با بازگشت بیش از ده‌ها میلیون بشکه نفت ذخیره شده در مخازن، مشتریان قدیمی مجددا به صف خواهند شد. ایران توانایی این را دارد که تنها یک ماه پس از توافق تولید روزانه نفت خود را به یک میلیون بشکه در روز برساند. این رقم در سال بعد می‌تواند به ظرفیت کامل و حدود ۳٫۷ میلیون بشکه در روز برسد.

تحریم‌های دولت ترامپ روی نظام بانکی ایران فراتر از جرایمی بود که در توافق ۲۰۱۵ اعمال شد. اکثر بانک‌های دولتی و خصوصی ایران تحت جرایم اضافی در رابطه با تروریسم و فعالیت موشکی قرار گرفتند. ایالات متحده آمریکا همچنین در سال ۲۰۱۹ تحریم‌هایی را علیه بانک مرکزی ایران اعمال کرد.

این محدودیت‌ها حتی خرید کالاهای بشردوستانه را( که از نظر قانونی از تحریم‌ها معاف هستند) بسیار دشوار کرده است. ایرانی‌ها هم دست به دامان حواله‌ها شده‌اند و این در حالی است که میلیاردها دلار پول فرشو نفت ایران در حساب‌های خارج از کشور به دام افتاده است.

با احیای برجام، انتظار می‌رود این سرمایه‌ها به سرعت آزاد شوند. ایران دوباره به سیستم پیام‌رسانی بین‌المللی سوئیفت برای دسترسی به بانک‌ها دسترسی پیدا خواهد کرد. از نظر تئوری، ایران می‌تواند دوباره تجارت خود را از سر بگیرد. اما هنوز مجموعه‌ای از تحریم‌های مرتبط با حقوق بشر و برنامه موشک‌های بالستیک ایران وجود دارد که هنوز برای بسیاری از نهادها اعمال می‌شود که تحت پوشش توافق هسته‌ای نیستند.

هسته‌ای

به ادعای بلومبرگ، پس از تشدید تحریم‌ها ایران در برنامه هسته‌ای خود پیشرفت چشمگیری داشته است. در صورت احیای توافق هسته‌ای، انتظار می‌رود ایران سطح غنی‌سازی اورانیوم خود را به ۳٫۶۷ درصد محدود خواهد کرد.

ثبات منطقه‌ای

یکی دیگر از تفاوت‌های کلیدی میان این دور از مذاکرات و مذاکرات سال ۲۰۱۵، تلاش ایران برای درگیرکردن همسایگان منطقه‌ای خود به ویژه عربستان سعودی و امارات بوده است. عربستان سعودی و امارات از کمپین «فشار حداکثری» ترامپ علیه ایران حمایت کرده‌ بودند. با این حال توافق دوباره می‌تواند احتمال تشدید تنش‌ها را کاهش داده و به کاهش اختلافات در درگیری‌های منطقه‌ای مانند جنگ در یمن کمک کند.

منبع: تجارت نیوز