این استان باوجود صنعتی بودن در زمره ۱۰استان نخست کشور در بخش کشاورزی است که ۹۰هزار بهره‌بردار شامل ۲۰درصد شاغلان استان در این حوزه فعال هستند. ۶۷۰ هزار هکتار اراضی باغی و کشاورزی در استان مرکزی وجود دارد که ۲/۱درصد تولیدات کشاورزی مازاد بر نیاز استان به سایر مناطق ارسال می‌شود. برخی مشکلات به سدی برای تحقق شعار جهش تولید، افزایش و توسعه بخش کشاورزی در استان مرکزی تبدیل شده که رفع این مشکلات نیازمند توجه ویژه مسئولان به این بخش است. در این گزارش، فعالان حوزه کشاورزی از مشکلات موجود در استان می‌گویند.

مشکلات صنایع تبدیلی و تکمیلی استان
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی در بررسی مشکلات موجود در استان گفت: دستورالعمل‌های ابلاغی سازمان و نظام دامپزشکی، حذف تبصره ۴ ماده یک قانون حفظ کاربری اراضی کشاورزی و تعدیل آب پروانه‌های متقاضیان امر آبزی‌پروری از جمله مشکلات حوضه آبزی‌پروری این استان است. به گزارش ایرنا علی صفری افزود: نبود نیروی متخصص در استان و شهرستان‌ها، تامین نهاده‌های کارخانه‌های خوراک آبزیان، کمبود اعتبارات تملکی استانی و تسهیلات بانکی کم‌بهره و موافق نبودن محیط‌زیست با پرورش ماهی تیلاپیا باتوجه به مطالعات انجام‌شده از دیگر مشکلات بخش آبزی‌پروری استان مرکزی است.رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی خاطرنشان کرد: نبود کشاورزی مکانیزه و صنعتی برای تولید گونه‌های صنعتی موردنیاز و کاهش نرخ تمام‌شده و تحویل مواد اولیه نامرغوب از دیگر مشکلات پیش‌روی واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی این استان است.

بانک‌ها یاری کنند؛ دستگاه‌ها هماهنگ باشند
صفری گفت: نبود حمایت مناسب سیستم بانکی به‌ویژه پرداخت تسهیلات در فصل تولید، وجود بهره بالای بانکی که تضعیف بنیه مالی صنایع تبدیلی و تکمیلی استان را به‌همراه دارد و ناکافی بودن تسهیلات بانکی ثابت و در گردش، مشکلاتی را برای این بخش به‌همراه داشته است.
وی روند طولانی‌مدت بررسی طرح‌های متقاضیان سرمایه‌گذار در بانک‌های عامل را از دیگر مشکلات واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی استان مرکزی عنوان کرد و افزود: این مهم افزایش هزینه‌های اجرایی طرح‌ها، دلسردی سرمایه‌گذاران قبلی را به‌همراه دارد و مانع حضور سرمایه‌گذاران جدید می‌شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی گفت: ناتوانی در تهیه وثایق لازم برای دریافت تسهیلات، پیش‌بینی نکردن ردیف اعتباری در قوانین بودجه برای اجرایی شدن طرح‌های محوری و به‌روز نبودن بیشتر قوانین و نبود ثبات در مقررات واردات و صادرات، ناکارآیی لازم این بخش را به‌همراه داشته است.
وی ادامه داد: نبود سیستم مناسب بازاریابی به‌ویژه در صادرات، ناآشنایی کافی بیشتر صاحبان واحدها با بازارها و قوانین و مقررات صادراتی و نبود مراکز اطلاع‌رسانی در زمینه تولید، فرآوری، حمل‌ونقل، نگهداری و بازاریابی از دیگر مشکلات پیش‌پای واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی استان مرکزی است. رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی خاطرنشان کرد: مطابقت نداشتن تولید بسیاری از فرآورده‌های صنایع تبدیلی با استانداردهای ملی و بین‌المللی، بروکراسی پیچیده و طولانی بودن امور اداری در برخی دستگاه‌های مسئول و نوسان نرخ مواد اولیه نیز مشکلاتی را برای فعالان این بخش به‌همراه داشته است. صفری تعدد متولیان دولتی در امر تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری صنایع تبدیلی و ناهماهنگی بین آنها را از دیگر مشکلات بخش صنایع تبدیلی و غذایی استان مرکزی عنوان کرد و گفت: وجود نداشتن معافیت‌های مالیاتی و دریافت عوارض مختلف، منجر به بالارفتن نرخ تمام‌شده این محصولات و رقابت‌پذیری محصولات تولیدی این واحدها شده است. وی اظهار کرد: ناکافی بودن قوانین و مقررات حمایتی در زمینه توسعه و حمایت از صنایع تبدیلی و فرسودگی ماشین‌آلات و تجهیزات در برخی صنایع تبدیلی موجب پایین آمدن کیفیت محصولات تولیدی و افزایش ضایعات این واحدها شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی گفت: کمبود نهاده‌های دامی، کمبود تسهیلات بانکی (جاری و ثابت)، نیمه‌فعال بودن و تعطیلی برخی واحدها و افزایش بی‌رویه نرخ نهاده‌ها نیز از جمله مشکلات بخش دام و طیور استان است.

نابسامانی در کشتار و توزیع مرغ
سرپرست اداره کل دامپزشکی استان مرکزی نیز درباره این مشکلات گفت: کمبود حداقل ۲ واحد کشتارگاه صنعتی دام در استان، نبود تسهیلات مناسب برای تجهیز کشتارگاه‌های طیور و دریافت رتبه A و A+، اعتراض واحدهای بسته‌بندی گوشت مرغ باتوجه به مشکلات کمبود مرغ، ممانعت از قطعه‌بندی و تعطیلی واحدها از جمله مشکلات این استان است.
محمد فتاحی افزود: نابسامانی در کشتار و توزیع مرغ به‌دلیل تصمیمات تنظیم بازار و چندنرخی شدن گوشت مرغ، عرضه نشدن مرغ به بازار توسط مرغدار و کشتارگاه و ارسال آن به استان‌هایی که با نرخ بالاتر می‌خرند، از دیگر مشکلات این حوزه است.
وی ادامه داد: کمبود جوجه و تقاضای بالا برای جوجه‌ریزی، افزایش شدید نرخ مواد ضدعفونی، واکسن‌های دام و طیور، داروهای دامپزشکی به‌دلیل تحریم‌ها و در نتیجه رعایت نکردن دستورالعمل‌های بهداشتی و واکسیناسیون مناسب توسط دامدار و مرغدار از دیگر مشکلات این بخش است.
سرپرست اداره کل دامپزشکی استان مرکزی گفت: تجمع واحدهای پرورش طیور در اطراف تالاب میقان و خطر بروز بیماری آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان به‌دلیل تجمع این واحدها در اطراف تالاب میقان، کمبود و گرانی نهاده‌های دامی و خشکسالی از دیگر مشکلات بخش دامپروری این استان به‌شمار می‌رود و این مهم موجب ناتوانی دامدار برای نگهداری دام و افزایش تقاضا برای کشتار دام ماده در استان شده است.
فتاحی اظهار کرد: وجود نداشتن اعتبار برای سازمان دامپزشکی در طرح تحول سلامت وزارت بهداشت باوجود اینکه اساس کنترل بسیاری از بیماری‌های مشترک توسط دامپزشکی انجام می‌شود و هرگونه عملکرد ضعیف در این حوزه مشکلاتی را برای جامعه از جمله شیوع بیماری تب‌مالت، سل، آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان و هاری را به‌همراه دارد. وی ادامه داد: استقبال نکردن از بیمه اجباری دام به‌دلیل ناتوانی مالی روستاییان و پایین بودن سقف تعهدات بیمه در مقایسه با ارزش واقعی دام و مشکلات واحدهای دامداری و متقاضیان ایجاد دامداری با حرایم معادن از دیگر مشکلات استان مرکزی است.

کاهش ۶۵درصدی بیماری‌های دامی
سرپرست اداره کل دامپزشکی استان مرکزی گفت: واکسیناسیون رایگان بیش از ۹۰درصد جمعیت دام سبک استان علیه طاعون نشخوارکنندگان کوچک، انجام اقدامات پیشگیرانه و واکسیناسیون ۲میلیون قطعه طیور حساس استان علیه بیماری آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان و کنترل کامل بیماری در ۳ سال اخیر نیز از جمله اقدامات اداره کل دامپزشکی این استان است. فتاحی اظهار کرد: انجام اقدامات پیشگیرانه علیه بیماری‌های دامی استان و کاهش ۶۵ درصدی بیماری‌های دامی استان مرکزی، واکسیناسیون رایگان ۵۷۰ هزار قطعه طیور بومی روستاها علیه بیماری نیوکاسل از دیگر اقدامات اداره کل دامپزشکی استان در امسال است. وی ادامه داد: نظارت بهداشتی بر چرخه تولید و استحصال فرآورده‌های خام دامی، تامین امنیت غذایی مصرف‌کنندگان (۴۰۰هزار تن شیر، ۶۰ هزار تن گوشت مرغ، ۵۷ هزار تن گوشت قرمز، ۴۰هزار تن تخم‌مرغ و...) و تسهیل روند صادرات محصولات دامی نیز امسال انجام شده است. سرپرست اداره کل دامپزشکی استان مرکزی گفت: ممیزی واحدهای مرغداری استان و ارتقای سطح بهداشتی این واحدها و کنترل بیماری‌های مشترک بین انسان و دام و کاهش مبتلایان انسانی نیز از دیگر اقدامات اداره کل دامپزشکی استان در امسال است.

تامین نشدن نهاده موردنیاز مرغداران
مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی استان مرکزی نیز گفت: تامین نشدن جوجه با نرخ ۴۲هزار ریال توسط دولت از جمله مهم‌ترین مشکلات مرغداران این استان بوده و اکنون که نرخ جوجه یکروزه کاهش یافته، مرغداران باید جوجه موردنیاز خود را با نرخ ۸۵ هزار ریال تامین کنند.
علی‌اکبر حیدری تامین نشدن نهاده موردنیاز مرغداران توسط بازارگاه را از دیگر مشکلات مرغداران گوشتی استان مرکزی عنوان کرد و افزود: ۳۰درصد نهاده موردنیاز مرغداران باید قبل از جوجه‌ریزی در انبارهای آنان ذخیره‌سازی شود، در صورتی که اکنون نهاده‌های موردنیاز فعالان این بخش پس از جوجه‌ریزی توسط بازارگاه به آنان اختصاص می‌یابد. وی ادامه داد: مرغداران مجبور هستند نهاده موردنیاز خود را تا زمان بارگیری نهاده و ارسال به استان، از طریق بازار آزاد تهیه کنند و پس از دریافت نهاده‌ها برای جبران هزینه‌ها آن را در بازار ارائه ‌کنند. مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی استان مرکزی خاطرنشان کرد: برای رفع مشکلات مرغداران نیاز است، نهاده اولیه به‌موقع در بازارگاه بارگذاری شود تا فعالان این بخش مجبور به تهیه نهاده اولیه از بازار نباشند. حیدری گفت: تلفات در مرغداری‌ها و واحدهای پرورش طیور به‌دلیل بیماری‌ها و خشکسالی از دیگر مشکلات مرغداران بوده و باوجود تلاش دامپزشکی استان، اکنون حدود ۴۰درصد تولیدات این واحدها به‌دلیل تلفات از بین می‌رود. وی نبود نقدینگی در واحدهای مرغداری را از دیگر مشکلات فعالان این بخش عنوان کرد و افزود: کمبود و نبود نقدینگی در این واحدها موجب می‌شود با اجرای طرح ارز شناور برای تهیه نهاده حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد مرغداران از گردنه تولید خارج شوند. مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی استان مرکزی خاطرنشان کرد: افزایش روزافزون نرخ دارو، ویتامین‌ها، بیمه و واکسن از دیگر مشکلات مرغداران استان است و دلیل افزایش نرخ این محصولات نیز اکنون توسط کسی پیگیری نمی‌شود.

کمبود نهاده و حمایت نکردن از دامداران سنتی
مدیرعامل تعاونی گاوداران صنعتی استان مرکزی کمبود نهاده را از جمله مهم‌ترین مشکلات دامداران عنوان کرد و گفت: اکنون حمایت‌هایی توسط دولت برای تامین نهاده موردنیاز دامداران صنعتی انجام می‌شود، اما هیچ‌گونه حمایتی برای تامین نهاده‌های موردنیاز دامداران سنتی به‌ویژه دام سبک (گوسفند و بز) انجام نمی‌شود.
سید قدرت‌الله حسینی افزود: خشکسالی‌های اخیر و افزایش نرخ ۳برابری کاه، ۴برابری یونجه و ۲ تا ۳ برابری ذرت در امسال نسبت به سال گذشته، مشکلات فراوانی را برای دامداران به‌همراه داشته و این مهم موجب شده دامداران دام‌های مولد را به کشتارگاه ارسال کنند.
وی ادامه داد: علوفه موردنیاز دامداران صنعتی نیز اکنون توسط بازارگاه، دیر به این واحدها اختصاص داده می‌شود و پس از اختصاص هم، بارگیری و حمل آن به استان مرکزی نیز ۲ تا ۳ ماه طول می‌کشد. مدیرعامل تعاونی گاوداران صنعتی استان مرکزی گفت: کرایه حمل از بندر به استان مرکزی نیز از دیگر مشکلات دامداران است. حسینی خاطرنشان کرد: تعرفه حمل نهاده‌ها برای حمل به استان مرکزی هر کیلو ۳هزار تا ۳هزار و ۵۰۰ریال است، در صورتی که برای رانندگان برای حمل هر کیلو ۵ تا ۵ هزار و ۵۰۰ ریال از دامداران درخواست می‌کنند. وی افزود: نیاز است برای رفع این مشکل، فردی توسط دولت برای نظارت بر نحوه بارگیری و نرخ حمل از بندر به استان‌ها در این محل‌ها بکارگیری شود. حسینی ادامه داد: نرخ محصولات لبنی در سال‌های اخیر برای مصرف‌کننده افزایش می‌یابد، اما باوجود افزایش۳برابری نرخ نهاده‌ها، نرخ شیر درب دامداری افزایش نمی‌یابد. مدیرعامل تعاونی گاوداران صنعتی استان مرکزی ادامه داد: باتوجه به کاهش توان خرید مردم، افزایش نرخ محصولات لبنی و گوشت قرمز از خواسته‌های دامداران نبوده و نیاز است برای مدیریت قیمت‌ها یارانه نهاده از این محصولات برداشته و به تولیدات لبنی اختصاص یابد. حسینی افزود: افزایش نرخ بیمه، دارو، واکسن و سایر ملزومات موردنیاز دامداران از دیگر مشکلات فعالان این بخش است.

سخن پایانی
استان مرکزی با تولید حدود ۵۴ هزار تن گوشت سفید، ۵۳ هزار تن تولید گوشت قرمز، ۳۲۰ هزار تن شیر و حدود ۴۱هزار تن تولید تخم‌مرغ از جایگاه ویژه‌ای در بخش کشاورزی و دامداری کشور برخوردار است. باتوجه به ظرفیت‌های استان در حوزه کشاورزی می‌توان با حمایت، از این توان اقتصادی بهره برد.