تولید خودرو اقتصادی؛ از رویا تا واقعیت
اسکندر نظری فعال صنعت خودرو
تولید خودرو اقتصادی یک طرح است و اینکه به نتیجه برسد و برای تولید آن چقدر هزینه شود و همچنین در زمان عرضه با چه قیمتی به فروش برسد تا منجر به بازگشت سرمایه شود، به آینده بستگی دارد.
تجربه تولید ال ۹۰ نشان می دهد چنین اهدافی معمولا به نتیجه نمی رسد و باتوجه به شرایط اقتصادی و سیاسی ایران انجام شدنی نیست، زیرا قیمت محصول نه ازسوی کارخانه تولیدکننده که ازسوی نهادهای بالادستی دولتی تعیین می شود.
هنگامی که در بازار، محدودیت عرضه، چه در حوزه تولیدات داخل و چه در حوزه خودروهای وارداتی وجود دارد، در برخی محدوده های قیمتی جاهای خالی خواهیم داشت که محصولات جایگزین باید در این جاهای خالی جایگزین شوند. حال اگر خودرو جدید با نام اقتصادی، مثلا ۲۰۰ میلیون تومان قیمت گذاری شود، اما به لحاظ امکانات در سطح خودروهای قدیمی در محدوده قیمتی ۲۵۰ میلیون تومان باشد، حتی اگر کارخانه آن را ۲۰۰ میلیون تومان به فروش برساند در بازار قیمت واقعی خود را پیدا می کند و به نوعی در نهایت منجر به ایجاد بازار سیاه می شود؛ به این ترتیب سوداگری ادامه خواهد داشت. تا وقتی شرایط تحریمی بر کشور حاکم است، نمی توان از تولید خودرو اقتصادی سخن گفت.
در صنعت خودرو، صاحب دانش فنی نیستیم؛ بنابراین محصولاتی تولید شده که در داخل طراحی نشده اند و ما فقط مونتاژکننده آنها هستیم یا با مهندسی معکوس در کشور داخلی سازی شده اند؛ علاوه بر این، امکان اجرای هیچ کدام از تست های خودرو و آنالیزها در داخل میسر نیست.
آلمان به عنوان یکی از کشورهای صاحب دانش در خودروسازی، توان تولید صنعتی بالایی دارد. این کشور می تواند خودرو روزآمد تولید کند، زیرا جدا از امکان طراحی، دانش حوزه های گوناگون از بخش های الکترونیکی تا لاستیکی و پلاستیکی خودرو را در اختیار دارد.
دانش فنی در حد اعلا در صنعت خودرو آلمان وجود دارد؛ بنابراین فقط سفارش کار داده می شود و محصول به تولید می رسد، این در حالی است که ما باید بخش های گوناگون محصولات دولتی خود را از خارج تامین کنیم. ممکن است پرسش شود باتوجه به شرایط فعلی، آیا تولید خودرو اقتصادی شدنی خواهد بود یا خیر؟ باید گفت چنین مسائلی بیشتر کارکرد سیاسی دارد تا اقتصادی. در بحبوحه مسائل جاری یک سری امیدها داده می شود.
مثلا کسانی که به نحوی در اقتصاد فعالیت دارند، می دانند در حال حاضر دولت با کسری بودجه مواجه است و مشخص نیست وقتی از افزایش حقوق صحبت می کند قرار است بودجه آن از کدام بخش تامین شود.
این سخنان (تولید خودرو اقتصادی) پشتوانه فنی وحرفه ای ندارند. بیشتر پروژه ها نمایشی هستند که احتمالا با جابه جایی مدیران، پیگیری آنها به فراموشی سپرده می شود. معمولا با رفتن یک مدیر و آمدن مدیری جدید، دیگر کسی نمی پرسد چرا فلان پروژه به نتیجه نرسید.
در حال حاضر یکی از موضوعات مطرح در زنجیره تامین خودروسازان، قیمت قطعات است. به دلیل افزایش نرخ تورم، قیمت قطعات هر سال و بلکه هر ماه نسبت به قبل تغییر می کند و ثبات قیمتی در بازار وجود ندارد؛ بنابراین ساخت خودروهای اقتصادی باتوجه به شرایط کشور نمی تواند محلی از اعراب داشته باشد.
به هر روی تولید خودروهای اقتصادی در جهان تجربه شده، اما نبود ثبات اقتصادی، سیاسی و حتی مدیریتی در کشور ما تحقق این اهداف را با اماواگرهای بسیاری روبه رو کرده است.
نرخ تورم نیز یکی از چالش های اساسی برای کاهش بهای تمام شده محصولات است که تحقق اهداف را در هاله ای از ابهام قرار می دهد؛ بنابراین اگر هدفی تدوین می شود پیش از تصمیم گیری باید امکان سنجی و بسترها برای اجرای آن فراهم شود.
