چانه‌زنی بر سر نرخ مسکن ملی
منصور غیبی کارشناس مسکن
پروژه نهضت ملی مسکن باوجود فراز و نشیب ها در مناطق مختلف کشور با شدت و ضعف پیش می رود؛ اما باتوجه به نوسانات قیمت ها در بخش های مختلف اعم از تامین زمین، مصالح ساختمانی و... نرخ واحدها براساس مترمربع به مراتب بالاتر از آن چیزی است که دولت در ابتدای رونمایی از طرح اعلام کرد. عضو شورای عالی مسکن در این رابطه گفته است: نرخ نهضت ملی مسکن در شورای عالی مسکن به بحث گذاشته شده و به متری ۸ میلیون تومان رسیده ایم.
این در حالی است که در ابتدای رونمایی از طرح، نرخ هر مترمربع طرح نهضت ملی مسکن، ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اعلام شد. به طبع هزینه های ساخت، نتیجه طبیعی طولانی شدن پروژه نهضت ملی مسکن و در حال حاضر هزینه ساخت به حدود ۸ میلیون تومان در هر مترمربع رسیده است؛ در حالی که شاید اگر کارها روی روال بود، امکان داشت با ۴۰ درصد کمتر از این رقم، پروژه را جمع کرد.
ایده اجرای طرح نهضت ملی مسکن در صورت اجرای درست می توانست بخشی از مشکلات کشور در حوزه تامین خانه را برطرف کند، اما در اجرا با مشکلاتی روبه رو شده است. کارشناسان از ماه ها قبل مشکلات پروژه های نهضت ملی مسکن را به اطلاع وزارت راه و شهرسازی رساندند، اما تا امروز اقدام جدی برای رفع موانع انجام نگرفته است. به نظر می رسد در اجرای این طرح، یک رویه خاص وجود ندارد و بدنه مدیریتی وزارت راه و شهرسازی، بدون توجه به توافقات و راه حل های کارشناسی، روش خود را اعمال می کند. در طرح های مسکن که توسط دولت ارائه می شود، اعلام نرخ تمام شده واقعی بسیار اهمیت دارد، در واقع برآورد واقعی، عینی و دقیق باید از نرخ تمام شده وجود داشته باشد. این نرخ تمام شده باید به تمامی متولیان اجرایی، پیمانکاران، تامین کنندگان مصالح ساختمانی و متقاضیان به صورت شفاف اعلام شود. اینکه هر بار هر مسئولی اظهارنظری در رابطه با قیمت تمام شده پروژه نهضت ملی مسکن دارد، به ضرر تمام متولیان متصدی است. نرخ تمام شده واقعی بسیار مهم است و باید درباره آن شفاف سازی انجام بگیرد.
چرا که باوجود ارقام متفاوت، متولیان اجرایی که قرار است با پیمانکاران پروژه ها قرارداد امضا کنند، سرگردان مانده اند و طرح جلو نمی رود. مصرف کنندگان نیز باید براساس نرخ تمام شده واقعی، مقدار سرمایه گذاری خود را مشخص کنند. اینکه ابتدای راه یک نرخ اعلام شود و در اواسط مسیر، چندین نرخ اعلام شود، تمامی ذی نفعان نهضت ملی مسکن را دچار ضرر و زیان بسیاری خواهد کرد. اگر واقعیت آشکار نشود، همه متضرر خواهند شد، همچنین باور تمامی ذی نفعان خدشه دار شده و دیگر کسی طرح های دولت برای ساماندهی بازار مسکن و خانه دار شدن اقشار ضعیف را باور نخواهد کرد. کیفیت حاصل از اجرای پروژه براساس نرخ مصوب هم مهم است، درواقع باید به این موضوع نیز فکر کنیم که نرخ تمام شده چگونه و چطور خواهد توانست بر ارتقای کیفیت پروژه اثرگذار باشد. اگر بخواهیم با قیمت حداقلی پیش برویم، کیفیت کار خدشه دار می شود؛ بنابراین هر فردی و شخصی که قرار است در وزارتخانه جایگزین شود، باید براساس واقعیت هایی که در جامعه با آن مواجه است، جلو برود.
تامین منابع مالی و پایدار پروژه بسیار مهم است. باید بدون هیجان وارد ادامه ماجرا شود. باید دولت شهامت داشته باشد و اگر در تحقق وعده های قبلی ناتوان است، آن را به شکل رسمی اعلام کند،زیرا شفاف سازی در ابتدا برای بدنه خود دولت مهم و اثرگذار است و خود دولت بهتر از هر کس دیگری می داند در چه وضعیتی قرار دارد. اگر کیفیت ساخت و تحقق وعده، با کاهش وعده های قبلی به عنوان مثال با ساخت 2 میلیون مسکن در 4 سال عملی می شود، آن را شفاف و باشهامت اعلام کند. دولت اعلام کند 2 میلیون مسکن ساخته خواهد شد،اما با نرخ و کیفیت بالاتری تحویل متقاضی می شود. انطباق پروژه براساس توانایی موجود مهم است.
اگر شخصی که به عنوان وزیر جدید به وزارتخانه خواهد آمد، باز هم شعار دهد و اعلام کند من می توانم وعده های قبلی را که دیگران قادر به اتمام آن نبودند، به پایان برسانم، به نوعی آخرین بازمانده های اعتماد نیز از بین خواهد رفت؛ این تغییر و تحول بهترین فرصت برای تعادل ثانویه است.
